Kluczowa rola SMR–ów w transformacji energetycznej

Mała energetyka jądrowa to już nie tyle wizja przyszłości, co projekt stopniowo wcielany w życie. Do 2030 r. ORLEN zbuduje w Polsce co najmniej jeden mały, modułowy blok SMR o mocy 300 MW.

Docelowo, do roku 2050 r. polski system energetyczny ma być neutralny klimatycznie. Jego podstawą mają być zeroemisyjne elektrownie jądrowe, instalacje OZE i magazyny energii, zapewniające sterowalność całego systemu. Osiągnięcie tego celu zakłada wieloetapową transformację energetyczną, która już postępuje. Inwestycje PKN ORLEN w małą energetykę jądrową mają kluczowe znaczenie dla skutecznej realizacji scenariusza przeobrażenia polskiej energetyki na neutralną klimatycznie.

– Przekształcenie obecnego miksu energetycznego w Polsce i gospodarki opartej na węglu na neutralną klimatycznie wymaga wykorzystania potencjału energii jądrowej. A również wspieranie ciepłownictwa miejskiego i ciepłownictwa przemysłowego będzie wymagało w Polsce całej floty małych reaktorów atomowych BWRX-300 – przekonuje Jarosław Dybowski, dyrektor wykonawczy ds. energetyki PKN ORLEN.

SMR w 2030 roku

ORLEN Synthos Green Energy inwestując w zeroemisyjną energetykę jądrową chce zapewnić Polsce dostęp do bezpiecznej, stosunkowo taniej i czystej energii. Spółka już sprawdziła kilkadziesiąt potencjalnych lokalizacji pod budowę małych, modułowych bloków jądrowych SMR (small modular reactors). Spośród nich wytypowano wstępnie siedem optymalnych miejsc, w których prowadzone będą badania geologiczne. Po potwierdzeniu ich potencjału, ORLEN zaprosi do dialogu lokalne społeczności, by osiągnąć z nimi porozumienia, które zamierza traktować jako podstawę do realizacji decyzji inwestycyjnych.

– Pierwsza mała elektrownia atomowa ORLENU z reaktorem BWRX-300 w Polsce będzie drugą tego rodzaju instalacją w świecie – pierwsza powstaje nieopodal Ontario, w Kanadzie. Jednak Polska potrzebuje docelowo kilkudziesięciu tego rodzaju siłowni o mocy 300 MW, by dzięki nim móc osiągnąć zeroemisyjność. Na początek małe reaktory będą tworzone w miejscach gdzie notowane są niedostatki mocy – informuje Jarosław Dybowski.

W wyniku dotychczas przeprowadzonych badań i wstępnych konsultacji z samorządami ORLEN Synthos Green Energy będzie do 2025 r. szczegółowo analizować możliwości budowy pierwszego małego bloku jądrowego w pobliżu jednej z siedmiu miejscowości: Ostrołęki, Włocławka, Stawów Monowskich, Dąbrowy Górniczej, Nowej Huty, SSE Tarnobrzeg – Stalowa Wola oraz Warszawy. To lokalizacje, w których znajdują się m.in. zakłady produkcyjne o wysokim poziomie energochłonności lub są optymalne dla potrzeby rozwoju ciepłownictwa.

– Ze względu na to, że strefa oddziaływania instalacji SMR na otoczenie jest relatywnie minimalna to można z nich korzystać jak dziś korzysta się z miejskich elektrociepłowni. Obecnie w eletrociepłowaniach zastępuje się węgiel gazem, ale jest to rozwiązanie przejściowe, gdyż gaz tylko częściowo jest mniej emisyjny. O 2/3 mniejsza emisyjność gazu w porównaniu do węgla to perspektywicznie wciąż zbyt duża emisyjność. Elektrownie gazowe będą więc z czasem ustępować miejsce małym modułowym reaktorom atomowym, z których pierwszy, o mocy 300 MW zostanie uruchomiony przez ORLEN do 2030 r. – tłumaczy Jarosław Dybowski.

Bezpieczne i neutralne

Małe bloki jądrowe SMR spełniają najwyższe standardy bezpieczeństwa. Będą wyposażone nie tylko w mechanizmy automatycznie uruchamiające procedury chłodzenia, które zapewnią im bezpieczne trwanie bez interwencji człowieka w przypadku awaryjnego wyłączenia jednostki. Takie rozwiązania umożliwiają też bezpieczną eksploatację i niemal zupełne wyeliminują oddziaływania małych bloków energetycznych na otoczenie.

SMR-y to instalacje o niewielkich rozmiarach, które potrzebują zaledwie około 10 proc. terenu potrzebnego pod budowę dużej elektrowni jądrowej. Mały blok jądrowy składa się z budynków reaktora, maszynowni, nastawni, magazynu odpadów promieniotwórczych i warsztatu z zapleczem remontowym maszynowni. Całość zajmie jedynie powierzchnię boiska piłkarskiego.

Ze względu na ich praktyczną neutralność dla środowiska małe reaktory jądrowe powstają na świecie w okolicach dużych miast, a nawet w stosunkowo niedużej odległości od ich centrów, np. SMR w kanadyjskim Darlington jest oddalony zaledwie o 5 km od miasta Oshawa, liczącego 140 tys. mieszkańców. W technologię SMR inwestuje nie tylko Kanada i Polska, ale i kilkanaście innych państw świata, m.in. USA, Wielka Brytania, Francja, a także Czechy, Estonia, Litwa, Finlandia i Rumunia.

Wielorakie korzyści

ORLEN Synthos Green Energy ma wyłączność na użytkowanie technologii BWRX-300 w Polsce. Mała instalacja atomowa będzie wytwarzać w sposób ciągły energię przez 60 lat, z możliwością przedłużenia produkcji do 90 lat. Szacowany koszt produkcji 1 MWh energii elektrycznej z małego bloku będzie docelowo wielokrotnie niższy niż w przypadku energii pochodzącej z gazu.

Jedna instalacja SMR zabezpieczy potrzeby około 300 – 350 tys. gospodarstw domowych. Zastosowanie nowoczesnej, amerykańskiej technologii zapewnia gwarancję wysokiej wydajność. Każdy blok będzie wymagał obsługi przez około stuosobowy personel techniczny w samej elektrowni i około tysiąc pracowników w jej regionalnym otoczeniu. Zapewni lokalnej społeczności bezpieczną i tanią energię, a ponadto dodatkowe wpływy do lokalnych budżetów. To pozwoli im na dofinansowanie m.in. placówek służby zdrowia, przedszkoli, szkół, domów kultury i innych ważnych dla mieszkańców inicjatyw społecznych.