Propozycja włączenia nieodpłatnej pomocy prawnej do działalności gospodarczej firm, w których swój zawód wykonują radcy prawni, została dobrze przyjęta przez ich samorząd zawodowy.
Ten przepis należy do nielicznych rozwiązań przyszłej tzw. ustawy deregulacyjnej, pozytywnie przyjętych przez Krajową Radę Radców Prawnych (KRRP), która przekazała swoje stanowisko w ramach trwających konsultacji społecznych nad projektem.
Uchwała prezydium KRRP w sprawie projektu nowelizacji ustaw dotyczących wykonywania niektórych zawodów regulowanych pozytywnie odnosi się także do proponowanego ustawowego określenia statusu aplikanta radcowskiego w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu aplikacji radcowskiej, rezygnacji z testowej części egzaminu radcowskiego, a wprowadzenia do niego zadań z zakresu zasad wykonywania zawodu.
Negatywnie natomiast ocenia kolejne rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do zdawania egzaminu bez odbywania aplikacji radcowskiej, a także do ubiegania się o wpis na listę radców prawnych bez tej aplikacji i bez egzaminu.
W ocenie Rady optymalną drogą do prawniczych zawodówzaufania publicznego jest aplikacja. 70 proc. osób po aplikacji radcowskiej zdaje egzaminy radcowskie, a tylko ok. 30 proc. tych, którzy zajmowali wcześniej stanowiska asystenta sędziego, czy ok. 50 proc. osób wykonujących w kancelariach czynności związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez radców prawnych i adwokatów.
Jednocześnie Rada podkreśla, że obecnie dostęp do odbycia aplikacji jest otwarty dla każdego, kto spełni wymagania posiadania odpowiedniej wiedzy prawniczej. Liczba aplikantów nie jest limitowana.
KRRP sprzeciwia się ponadto skróceniu czasu trwania aplikacji radcowskiej, a także praktyki zawodowej przy jednoczesnym zaniechaniu ustawowego dookreślenia sposobu dokumentowania czasu trwania tej praktyki, gdy nie jest ona odbywana w ramach stosunku pracy.
Zmiany w ustawie o radcach prawnych są podobne do przewidzianych dla zawodu adwokata. I tu m.in. poszerza katalog osób uprawnionych do wpisu na listę adwokatów bez konieczności odbycia aplikacji adwokackiej i złożenia egzaminu adwokackiego o osoby pracujące przy tworzeniu aktów prawnych.
I w odniesieniu do adwokatów zapowiada skrócenie — o dwa lata — stażu na określonych stanowiskach (m.in. referendarza sądowego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora czy też bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz urzędów organów władzy publicznej, w których byli zatrudnieni), jaki umożliwia przystąpienie do egzaminu adwokackiego bez wymogu odbycia aplikacji.
Ponadto proponuje się skrócenie o cztery lata okresu, w którym można nabyć uprawnienie do przystąpienia do egzaminu adwokackiego w przypadku osób, które ukończyły studia wyższe prawnicze i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej w kancelariach adwokackich lub radcy prawnego lub na rzecz urzędów organów władzy publicznej.
Resort sprawiedliwości uzasadnia, że zmiany te mają służyć ujednoliceniu zasad dostępu do zawodów zaufania publicznego: adwokata, radcy prawnego, notariusza czy komornika.
Pierwszy etap deregulacji
Projektowana ustawa obejmuje zmianami 49 zawodów regulowanych. Przewiduje się, że wejdzie w życie po 30 dniach od ogłoszenia, z wyjątkiem zmian w ustawach gospodarce nieruchomościami, o ochronie osób i mienia oraz o usługach detektywistycznych. Wraz z odpowiednimi przepisami przejściowymi mają one zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2014 r. To będzie pierwszy etap deregulacji zawodów.