We wtorek przedstawiciele Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) zapowiedzieli, że w tym roku agencja wesprze przedsiębiorców i naukowców łączną kwotą 4,5 mld zł. Przeprowadzi dla nich w sumie 40 konkursów dotacyjnych. Ponadto uruchomi finansowanie w wysokości 1,8 mld zł z nowej inicjatywy Komisji Europejskiej (KE) – STEP (ang. Strategic Technologies for Europe Platform – Platforma na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy). Pieniądze będą pochodziły z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG).
– Inicjatywę STEP planujemy uruchomić w drugiej połowie roku. Obecnie przygotowujemy odpowiednie dokumenty, w tym regulamin konkursu, kryteria wyboru projektów, a także systemy informatyczne przeznaczone do zbierania wniosków o dofinansowanie – podkreśliła Bożena Lublińska-Kasprzak, pierwsza zastępczyni dyrektora NCBR.
Dodała, że granty sfinansują projekty dotyczące technologii cyfrowych (tzw. zasobooszczędnych), w tym obiegu zamkniętego i biotechnologii.
Faza badawczo-rozwojowa
Bożena Lublińska-Kasprzak zwróciła uwagę, że inicjatywa STEP będzie różniła się od konkursu Ścieżka SMART z działania 1.1 FENG, który finansował ten sam rodzaj przedsięwzięć prowadzonych przez MŚP i duże firmy lub ich konsorcja.
– NCBR będzie wspierało fazę badawczo-rozwojową projektów, natomiast Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) – wdrożenia wyników prac B+R. Obie instytucje uruchomią konkursy w tym samym czasie. PARP nie będzie czekała na wyniki projektów wspieranych przez NCBR. Będziemy realizować nabory równolegle – zapowiedziała Bożena Lublińska-Kasprzak.
Inne planowane na ten rok przez NCBR konkursy finansowane z programu FENG to Ścieżka SMART i Seal of Excellence. W tym pierwszym naborze konsorcja składające się tylko z przedsiębiorstw lub z firm i organizacji badawczych albo pozarządowych mogą składać wnioski o dofinansowanie do 28 marca. Na kompleksowe projekty B+R NCBR przeznaczyło w sumie 1,3 mld zł. Kolejna edycja naboru planowana jest na lipiec - z budżetem w wysokości 1 mld zł. Natomiast na początku kwietnia agencja ogłosi odrębny nabór z dofinansowaniem projektów na rzecz dostępności. Jego budżet to 50 mln zł. Ponadto przedsiębiorcy, którzy starali się o dotacje rozdzielane bezpośrednio przez KE i byli blisko ich zdobycia, będą mogli podjąć kolejną próbę i wystartować w wyścigu o wsparcie na B+R w konkursie organizowanym przez NCBR. Nabór zostanie ogłoszony w maju.
Nie zabraknie również wsparcia z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego. NCBR zrealizuje konkursy: „Doskonałość dydaktyczna”, „Kształcenie na potrzeby gospodarki” i „Wzmocnienie potencjału administracyjnego uczelni”.
Nowa wersja Infostratega
Magdalena Kołodziejska, druga zastępczyni dyrektora NCBR, zapowiedziała aktualizację programu Infostrateg. Wspiera on przedsiębiorców i naukowców, którzy wykorzystują algorytmy sztucznej inteligencji i technologii ICT do rozwiązywania problemów istotnych z punktu widzenia społeczeństwa i gospodarki. Ponadto NCBR planuje uruchomić, jak zaznaczyła Magdalena Kołodziejska, zupełnie nowe programy dotacyjne. Pierwszy z nich to Agrostrateg, czyli dotacje dla firm z branży rolno-spożywczej. Natomiast drugi - Nukleostrateg - wesprze badania naukowe i prace rozwojowe w sektorze energetyki jądrowej.
Prof. Jerzy Małachowski, dyrektor NCBR, podkreślił, że liczne kontrole i audyty przeprowadzone w agencji w ciągu ostatnich dwóch lat „zidentyfikowały problemy i nieprawidłowości”. Zapowiedział działania, których celem jest odzyskanie dobrego imienia instytucji i odbudowanie zaufania społecznego.
– NCBR to instytucja ekspercka, wyspecjalizowana we wspieraniu działalności innowacyjnej, prowadzeniu prac badawczo-rozwojowych przez polskich przedsiębiorców i naukowców. Przez niemal 18 lat działalności zbudowała swoją pozycję i wsparła 20 tys. beneficjentów realizujących przyszłościowe projekty – zaznaczył prof. Jerzy Małachowski.
Brak odpowiednich procedur
Bożena Lublińska-Kasprzak zwróciła uwagę, że przedstawiciele agencji przeanalizowali kilkadziesiąt raportów z audytów, przeprowadzonych przez instytucje europejskie, w tym m.in. Komisję Europejską i Europejski Trybunał Obrachunkowy, a także przez polskie instytucje, w tym m.in. ministerstwa i Najwyższą Izbę Kontroli. Wyjaśniła, że wspomniane problemy dotyczyły m.in. braku odpowiednich procedur i ich nadzoru. W grę wchodziły również kwestie systemowe, w tym konflikt interesów.
– Będziemy naprawiać procedury, wprowadzać mechanizmy, dzięki którym rozwiążemy zidentyfikowane problemy już na poziomie realizacji stosownych procedur. Przewidujemy pakiet szkoleń dla pracowników NCBR, które pogłębią ich wiedzę na temat konfliktu interesów, działań antykorupcyjnych czy sposobu realizacji procedur i ich nadzoru. Będziemy też wzmacniać systemy informatyczne naszej instytucji, by działać szybciej i sprawniej – zapowiedziała Bożena Lublińska-Kasprzak.
Zaznaczyła, że NCBR przez wiele lat funkcjonował bez strategii, co nie sprzyjało rozwojowi tej instytucji.
– Chcemy być kluczowym ośrodkiem wspierania i tworzenia innowacyjnych rozwiązań technologicznych i społecznych w Polsce – podkreśliła Bożena Lublińska-Kasprzak.
– Zgodnie z przyjętymi celami, do 2030 r. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju stanie się najważniejszą ze względu na skalę działania agencją finansującą prace badawczo-rozwojowe w Polsce, wyławiającą najlepsze pomysły i wspierającą strategiczne rozwiązania przyszłości – zapowiedział prof. Jerzy Małachowski.
Mówił też o powołanej w 2021 r. przez NCBR spółce IDEAS NCBR, która pełni funkcję ośrodka B+R w dziedzinie sztucznej inteligencji i technologii cyfrowych. Zaznaczył, że we współpracy z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawiciele NCBR analizują kierunek działalności tej spółki. Jak dodał, w grę wchodzi kilka scenariuszy. Jednym z nich jest współpraca IDEAS NCBR ze spółką Akces w dziedzinie komercjalizacji wyników sztucznej inteligencji. Ta druga spółka również została powołana przez NCBR w 2021 r. Jej zadaniem jest wsparcie komercjalizacji wyników prac B+R.