Pod koniec września weszło w życie nowe rozporządzenie dotyczące wykazu prac wzbronionych młodocianym pracownikom oraz warunków ich zatrudniania. Chodzi o osoby, które mają 15 lat, natomiast nie ukończyły 18. roku życia. Kiedy i na jakich zasadach można je zatrudniać? Te kwestie szczegółowo reguluje Kodeks Pracy. Zgodnie z przepisami osoby młodociane mogą być zatrudniane na umowę o pracę w przypadku wykonywania tzw. lekkich czynności lub w celu odbycia przygotowania zawodowego. Co istotne, zlecana praca nie powinna utrudniać im realizacji obowiązku szkolnego.
Katalog profesji
Wspomniane rozporządzenie przewiduje wykaz prac wzbronionych osobom niepełnoletnim, a także warunkowo dozwolonych nastolatkom powyżej 16 roku życia. W tym drugim przypadku nie mogą mieć one charakteru stałego i muszą być niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego.
– Rozporządzenie wykreśla niektóre profesje z katalogu prac wzbronionych. Wśród nich są m.in. takie stanowiska jak sprzątacz wagonów, konduktor autobusu i konwojent. Uznano, że zajmowanie wspomnianych stanowisk nie stwarza zagrożenia dla zdrowia młodocianych. Regulacja poszerza natomiast katalog czynności zagrażających rozwojowi psychicznemu. Dotyczą one m.in. produkcji, sprzedaży, promocji i użytkowania wyrobów nikotynowych – wylicza Magdalena Włastowska, dyrektor ds. rozwoju biznesu w firmie doradczej W&W Consulting.
Rozporządzenie określa też tzw. graniczne wartości obciążenia przy wykonywaniu ręcznych prac transportowych.
– W przypadku młodocianych kobiet maksymalny ciężar przedmiotów przenoszonych przez jedną osobę wynosi 60 proc. dopuszczalnej wartości obciążenia dla pełnoletniej przedstawicielki płci pięknej. Jeśli chodzi o młodocianego mężczyznę, będzie to 40 proc. dopuszczalnej wartości obciążenia dla dorosłego mężczyzny – wyjaśnia Magdalena Włastowska.
Kontrole PIP
Warto zaznaczyć, że Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) nadzoruje kwestie dotyczące zatrudniania młodocianych pracowników. Przedstawiciele inspekcji kontrolują pracodawców nie tylko pod kątem spełniania niezbędnych formalności. Sprawdzają też rzeczywiste warunki zatrudnienia osób niepełnoletnich w firmach. Zwracają uwagę również na rodzaj przydzielonych im prac.
– Pracodawcy muszą zapewnić im bezpieczne warunki i szczególną ochronę zdrowia podczas realizowanych zadań. Tym bardziej, że młodocianym pracownikom brakuje doświadczenia, mają ograniczoną świadomość potencjalnych zagrożeń, a także niepełną dojrzałość fizyczną i psychiczną. Dopuszczenie ich do wykonywania prac dozwolonych na mocy przepisów następuje na podstawie oceny ryzyka zawodowego przygotowanej przez pracodawcę – podkreśla Magdalena Włastowska.
Weź udział w konferencji “Wynagrodzenia i benefity 2024”, 30-31 stycznia, Warszawa >>
Ocena ryzyka zawodowego
Czego dotyczy wspomniana ocena ryzyka zawodowego? Między innymi wyposażenia i organizacji stanowisk, oddziaływania czynników chemicznych na organizm młodocianych pracowników, sposobu korzystania z maszyn, narzędzi i sprzętu, a także instrukcji przeznaczonych dla wspomnianych osób.
Pracodawcy muszą pamiętać również o aktualizacji regulaminów pracy, zapewnić odpowiednie szkolenia dotyczące BHP, a także nieodpłatnie wyposażyć młodocianych pracowników w wymagane środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze.
– Szefowie firm powinni zapewnić stały nadzór osób uprawnionych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nad wykonywaniem pracy przez nastolatków. Pracodawcy mają obowiązek zadbać o ich dobrostan i rozwój, zapewnić im bezpieczne i odpowiednie warunki zatrudnienia, a także respektować wszystkie obowiązujące w tej dziedzinie przepisy – podkreśla Magdalena Włastowska.