Resort finansów chce w szybkim trybie znowelizować uchwaloną jesienią ubiegłego roku, obowiązującą od stycznia ustawę o Systemie Teleinformatycznym Izby Rozliczeniowej (STIR). To specjalistyczne narzędzie prawno-informatyczne służące do analizy przepływów na firmowych rachunkach w celu wyłapywania przestępstw podatkowych. Obecnie jest w fazie rozruchu. Docelowo ma za zadanie maksymalnie uszczelnić system podatkowy poprzez wyłapywanie słupów i podejrzanych przelewów. Zanim to nastąpi, sama ustawa wymaga uszczelnienia.
Resort przygotował projekt nowelizacji, który w szybkim tempie chce przepchnąć przez Sejm. Liczy się czas, bo chodzi o to, żeby zmiany weszły w życie przed 1 lipca, kiedy zacznie obowiązywać ustawa o split paymencie. Dlaczego to takie ważne? Zgodnie z nowelą, reżim podzielonej płatności obejmie też bankowe rachunki firm, na które trafia VAT — bank będzie informował fiskus o przepływach na takich kontach.
— Jeśli na rachunku pojawi się nadpłata, przedsiębiorca może wystąpić o jej zwrot. Wśród przestępców może pojawić się pokusa wykorzystania tej możliwości. Chcemy ich przed nią ustrzec — mówi anonimowo urzędnik ministerstwa.
Areszt i kropka
To zmiana łatwa do uzasadnienia. Trudnej będzie przekonać rynek do innej poprawki. Resort postuluje odejście od możliwości zaskarżenia decyzji szefa Krajowej Administracji Skarbowej o blokadzie pieniędzy na rachunku bankowym na 72 godziny. W pierwotnej wersji projektu ustawy, z marca ubiegłego roku, w ogóle nie było takiej opcji — ogólnie mowa była o możliwości odwołania się. Zapis o areszcie rachunku wywołał jednak najwięcej kontrowersji w środowiskach biznesowych i ministerstwo ostatecznie zgodziło się wprowadzić szczegółową procedurę odwoławczą, postępując wbrew stosowanej praktyce. Blokada konta nie jest nowym rozwiązaniem, obowiązuje w ustawie o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz w prawie bankowym, uprawniającym banki do samodzielnego podejmowania decyzji o zamrożeniu gotówki na koncie. W żadnym z tych przypadków nie ma możliwości odwołania się od decyzji.
— Od początku zakładaliśmy, że blokowane będą wyłącznie fundusze, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że pochodzą z przestępstwa. Dlatego nie spodziewamy się odwołań od decyzji KAS, bo przecież przestępcy nie będą się spierać ze skarbówką. Otwarcie ścieżki odwoławczej miało na celu dodatkowe uspokojenie przedsiębiorców. Analizy wykazały jednak, że procedura odwoławcza na tym etapie oznacza konieczność uzasadniania działań podjętych przez służby skarbowe. Może to doprowadzić do ujawnienia informacji kluczowych dla bezpieczeństwa całego systemu, co mogłoby zostać wykorzystane przez przestępców — wyjaśnia przedstawiciel fiskusa.
Oprócz blokady na 72 godziny ustawa przewiduje możliwość zamrożenia pieniędzy na podejrzanym koncie na trzy miesiące. Tu ministerstwo chce utrzymać procedurę odwoławczą z zachowaniem przyspieszonej ścieżki rozpatrywania skargi przed sądem administracyjnym, który ma trzy miesiące na wydanie orzeczenia.
Bank odpowie — zapytany
Inne zmiany dotyczą zakresu danych raportowanych przez banki do KAS, poszerzono go o adresy IP firm, informacje o innych blokadach oraz zajęciach wierzytelności i pełnomocnikach zlecających przelewy. Definicja rachunku podmiotu kwalifikowanego do systemu obejmie również lokaty terminowe. Ponadto została uściślona procedura informowania o blokadzie założonej na konto. Informację przekaże bank, ale nie automatycznie, lecz na wniosek zainteresowanego. Przed rozpatrzeniem wniosku szef KAS będzie informowany o adresie (e-mail, IP, oddziału banku, placówki pocztowej) lub telefonie, z którego pochodzi wniosek.