Do Urzędu Patentowego w 2011 r. wpłynęło ponad 21,6 tys. wniosków o ochronę praw własności przemysłowej, z czego najwięcej dotyczyło rejestracji znaków towarowych (ok. 9,6 tys.).
Przyznano 3,1 tys. patentów, ale do urzędu wpłynęło ponad 4 tys. zgłoszeń wynalazków w trybie krajowym. Tych ostatnich było o 20 proc. więcej niż w rok wcześniej.
Zdaniem Adama Taukerta, rzecznika prasowego Urzędu Patentowego RP, to wciąż za mało. I mimo że świadomość korzyści, jakie daje ochrona własności przemysłowej wśród polskich przedsiębiorców, stopniowo rośnie, wciąż wielu z nich nie wykazuje zainteresowania rejestracją. Główny powód to mała wiedza w tym zakresie.
W przeliczeniu na pieniądze
Nazwa firmy, logo, znaki towarowe, wynalazki, domeny stron internetowych posiadają wymierną wartość materialną. Są składnikiem majątku firmy, nie należy więc lekceważyć ich znaczenia.
— Ich ochrona powinna być więc wpisana w strategię zarządzania przedsiębiorstwem. Tym bardziej że wzmacniają pozycję rynkową przedsiębiorstwa. Prawa własności przemysłowej są dobrami zbywalnymi, można je sprzedać lub udzielić na nie licencji. Ich wartość rośnie wraz z rozwojem firmy — wyjaśnia Dorota Rzążewska, radca prawny i rzecznik patentowy z Kancelarii Rzeczników Patentowych JWP.
Zaznacza przy tym, że przedsiębiorcy, nie decydując się na zgłoszenie innowacyjnych rozwiązań w Urzędzie Patentowym, rezygnują z ochrony i może na tym zyskać konkurencja.
— Zdarza się, że rynkowi rywale wykorzystują zaniedbania właścicieli firm w zakresie ochrony praw wyłącznych i mówiąc wprost, podkradają dobre pomysły i rozwiązania — mówi Dorota Rzążewska.
Złapani we własną pułapkę
Wiele błędów popełniają zwłaszcza osoby dopiero startujące z działalnością biznesową.
— Młodzi przedsiębiorcy przed rozpoczęciem procesu rejestracyjnego chętnie chwalą się swoimi innowacjami lub wynalazkami podczas sympozjów i konferencji lub na stronach internetowych. Nie dość, że podsuwają konkurencji gotową koncepcję, to również sami sobie odbierają możliwość uzyskania patentu — uprzedza Dorota Rzążewska.
Opatentowaniu podlegają bowiem wyłącznie nowe produkty, urządzenia, technologie, które do tej pory nie były znane i oczywiste. Ochrona rozpoczyna się już w chwili złożenia wniosku w urzędzie, mimo że cała procedura, zwłaszcza w przypadku patentu, trwa kilka lat.
Sprawy w rękach eksperta
Niestety wielu młodych przedsiębiorców nieświadomie narusza również cudze prawa własności przemysłowej. Zdarza się, że zakładając firmę, nieświadomie wykorzystują już istniejące nazwy, logo, znaki towarowe lub wzory. Narażają się tym samym na koszty procesowe, bezcelową procedurę rejestracyjną czy rozpoczęte wcześniej działania marketingowe. Zatem pierwszym krokiem przedsiębiorcy powinno być zapoznanie się z bazami danych już zgłoszonych przedmiotów własności przemysłowej, są one dostępne m.in. na stronie Urzędu Patentowego RP.
Pomocna może być konsultacja rzecznika patentowego.
— Łatwo wpaść w pułapkę nadmiernej ostrożności — uprzedza Dorota Rzążewska.
Dodaje, że zbyt szerokie i niespójne ze strategią firmy zastrzeganie prawa własności przemysłowej wiąże się ze zbędnymi wydatkami. Ochrona np. znaku towarowego czy wzoru musi odpowiadać potrzebom biznesowym firmy.
Zbędne jest domaganie się ochrony w wymiarze globalnym, jeśli biznes prowadzony jest wyłącznie w jednym kraju, a firma nie planuje działań eksportowych. Uzyskanie i późniejsze utrzymanie ochrony patentowej to koszt rzędu od kilku do kilkuset tysięcy złotych. Wszystko zależy właśnie od zakresu i zasięgu ochrony.
Ile kosztuje ochrona własności przemysłowej w Polsce?
(Przykładowe opłaty jednorazowe i okresowe)
Znaki towarowe to oznaczenie słowne, graficzne itp. służące odróżnieniu towarów lub usług poszczególnych przedsiębiorstw. Prawo ich ochronny jest udzielane na 10 lat od dnia zgłoszenia. Ochronę można przedłużać na kolejne okresy dziesięcioletnie. Zgłoszenie znaku do trzech klas towarów i usług w Polsce kosztuje 550 zł (online 500 zł), od każdej kolejnej klasy pobierana jest opłata w wysokości 120 zł. Ochrona za okres 10 lat kosztuje minimum 400 zł.
Wzory przemysłowe określają nową postać produktu i nadają mu indywidualny charakter (poprzez kształt, kolorystykę, strukturę, materiał itp.). Ochrona krajowa udzielana jest na okres 25 lat — łączny koszt to 10,4 tys. zł.
Dodatkowo zgłoszenie do Urzędu Patentowego kosztuje 300 zł.
Wzory użytkowe to nowe, użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym (ma znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów). Są chronione w dziesięcioletnich okresach — łącznie kosztuje to 2,55 tys. zł. Dodatkowo cena samego zgłoszenia wynosi minimum 550 zł (online 500 zł).
Wynalazki, czyli nowe rozwiązania o charakterze technicznym nadające się do przemysłowego stosowania. Patent na nie można uzyskać na okres 20 lat, w tym okresie na ochronę wydamy ponad 14,6 tys. zł. Zgłoszenie wynalazku w Urzędzie Patentowym RP kosztuje 550 zł (online 500 zł), ochrona przez pierwsze trzy lata 480 zł, w kolejnych od 250 do 1,55 tys. zł za każdy rok.
Przydatne strony internetowe
(Zawierają m.in. bazy danych zgłoszonych lub chronionych przedmiotów własności przemysłowej)
Urząd Patentowy RP — www.uprp.pl
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) — www.wipo.int
Europejski Urząd Patentowy (EPO) — www.epo.org
Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) — oami.europa.eu