Co do zasady zatrudniony podlega ochronie w trakcie zwolnienia lekarskiego, czyli tzw. L4. Może jednak z własnej inicjatywy wypowiedzieć umowę o pracę w myśl zasady "chcącemu nie dzieje się krzywda". Inaczej wygląda sytuacja w przypadku przedsiębiorcy. Zgodnie z prawem nie może on wypowiedzieć umowy choremu pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim.
- Trzeba jednak pamiętać, że samo L4 nie zabezpiecza zatrudnionego przed wręczeniem takiego oświadczenia. Zgodnie z aktualnym i utrwalonym orzecznictwem sądowym, chroniony jest pracownik nieobecny z powodu niezdolności do pracy, a nie chory. Zatem nie jest już możliwa „ucieczka” przed już wręczonym wypowiedzeniem na zwolnienie lekarskie. Zatrudniony, który był w pracy i otrzymał w tym czasie oświadczenie przedsiębiorcy, a następnie uzyska L4 obejmujące dzień wręczenia dokumentu, nie korzysta z ochrony – właśnie dlatego, że nie zaistniała nieobecność w firmie – wyjaśnia Paweł Kempa-Dymiński, radca prawny z kancelarii LBKP Legal.
Kiedy można zwolnić
Nie oznacza to również, że każda wizyta zatrudnionego w przedsiębiorstwie będzie okazją do skutecznego wypowiedzenia umowy.
- Chroniony jest chory pracownik, który pojawi się w firmie w celu dopełnienia formalności, przykładowo związanych z chorobą, a nie w celu wykonywania obowiązków służbowych. Jest jeszcze jeden wyjątek. Chroniony jest też tzw. nadgorliwy pracownik, czyli taki, który pomimo choroby stawia się w firmie ze względu na szczególne potrzeby przedsiębiorcy. Przykładowo gdy doszło do poważnej awarii i nie ma jej komu naprawić albo nie ma go kim zastąpić, a jego obecność ma wpływ np. na bezpieczeństwo całego zakładu. W tych dwóch przypadkach sądy przyznają pracownikom ochronę przed wypowiedzeniem – dodaje radca prawny z kancelarii LBKP Legal.
O czym jeszcze warto pamiętać? Zwolnienie lekarskie nie chroni zatrudnionego przed rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia z jego winy, czyli tzw. dyscyplinarką. Oznacza to, że przedsiębiorca może go zwolnić w trzech sytuacjach: gdy dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnił w czasie trwania umowy przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku lub utracił ze swojej winy uprawnienia konieczne do wykonywania zadań.
Skutki naruszeń
Kiedy jeszcze szef może zwolnić podwładnego przebywającego na L4?
- Właściciel firmy może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia bez winy zatrudnionego z powodu jego niezdolności do pracy wskutek choroby, ale wtedy, kiedy jego nieobecność jest odpowiednio długa – informuje Violetta Wysok, radca prawny z Wysok Kancelaria Radcowska.
W interesie przedsiębiorcy leży sprawdzenie, czy i kiedy może wypowiedzieć umowę. Konsekwencje naruszeń praw pracowniczych mogą być dla niego dotkliwe. Z czym mogą się wiązać?
- Jeśli zwolniony odwoła się do sądu, może żądać przywrócenia na stanowisko na poprzednich warunkach w trybie zabezpieczenia. Innymi słowy, może chcieć, aby przedsiębiorca dalej go zatrudniał do czasu prawomocnego zakończenia postępowania sądowego. Alternatywnie może żądać odszkodowania. Przysługuje ono w wysokości wynagrodzenia za okres od dwóch tygodni do trzech miesięcy, jednak nie niższej od pensji za okres wypowiedzenia – wyjaśnia Violetta Wysok.