W Polsce od prawie 30 lat spada liczba urodzeń, czego konsekwencją jest niedobór kadr i problemy związane z systemem zabezpieczenia społecznego i usług zdrowotnych – wynika z raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) „Starzenie się społeczeństwa – wyzwanie dla rynku pracy, aktywizacja pracowników 50+”.
Poprawa jakości życia
Jak złagodzić negatywne skutki zmian demograficznych? Zdaniem autorów raportu, konieczne jest wspieranie aktywizacji zawodowej osób po 50 roku życia, aby jak najdłużej pozostawały na rynku pracy. Zauważają, że ze względu na postęp cywilizacyjny i poprawę jakości życia systematycznie rośnie odsetek ludzi w wieku poprodukcyjnym.
Z prognoz Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) wynika, że w 2050 r. udział osób powyżej 65 roku życia w populacji wyniesie ok. 33 proc., natomiast osób w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym odpowiednio: 57 proc. i ok.11 proc.
Autorzy raportu zwracają uwagę na przyczyny starzenia się społeczeństwa. Wśród nich na coraz późniejsze macierzyństwo kobiet, większą ich aktywność zawodową i wydłużony okres nauki. Na starzenie się ludności wpływa też pośrednio poziom zamożności, promowany model rodziny i polityka społeczna państwa.
– Zmieniająca się struktura wieku społeczeństwa powinna uświadomić pracodawcom, jaki potencjał zawodowy i doświadczenie tkwi w osobach starszych. Bardzo ważną kwestią jest podejmowanie działań wspierających pracowników 50+, aby jak najdłużej byli aktywne zawodowo – mówi Anna Skowrońska z departamentu analiz i strategii w PARP.
Jej zdaniem niezbędne są systemowe rozwiązania w ramach polityki krajowej, jak i indywidualne programy realizowane bezpośrednio w miejscach pracy.
Krzywdzące opinie
Zwraca ponadto uwagę na problemy, z jakimi osoby starsze borykają się na rynku pracy. Niestety – jak podkreśla – pracodawcy niechętnie zatrudniają osoby w wieku 50+.
– Opinie dotyczące starszych pracowników są często krzywdzące. Na ogół są to osoby lojalne, mające dużą wiedzę merytoryczną i bogate doświadczenie życiowe oraz zawodowe, które pomaga im radzić sobie w trudnych sytuacjach i dopasowywać się do specyfiki działania pracodawców – zaznacza Anna Skowrońska.
Nie ma wątpliwości, że zjawisko starzenia się społeczeństwa to jedno z najważniejszych wyzwań w Unii Europejskiej (UE).
Autorzy raportu podkreślają, że w ciągu najbliższych dwóch dekad w Polsce znacznie spadnie odsetek osób aktywnych na rynku pracy. Z jednej strony może zabraknąć rąk do pracy, zaś z drugiej wpłynie to negatywnie na system emerytalny.
W wielu krajach UE jednym z głównych priorytetów polityki rynku pracy jest zwiększenie aktywności zawodowej osób starszych. Zdaniem autorów raportu przedsiębiorcy powinni wdrażać w firmach tzw. model zarządzania wiekiem. Chodzi o strategię kierowania zespołami, które tworzą pracownicy będący w różnym wieku.
– Ważne jest dostosowanie zestawu narzędzi i instrumentów wspierających aktywizację zawodową osób 50+ do danej sytuacji gospodarczej. Istotne jest również zapewnienie dofinansowania na ten cel – podkreśla Anna Skowrońska.