Duże pole do działania na następne 25 lat

Ranking Gazele Biznesu to lista podmiotów małych, ale bardzo dynamicznych, z ponadprzeciętnie rosnącymi przychodami i zyskami. Stąd wzięła się nazwa – przyrównująca je do zwierząt niezbyt dużych, ale szybkich i zwinnych, co ułatwia im przetrwanie w środowisku, w którym dominują dużo silniejsze, choć mniej liczne drapieżniki. W bazie danych z 25 lat mamy ponad 50 tys. podmiotów, co daje podstawę do wyciągania wniosków na temat samych Gazel, całego sektora MŚP, jak i gospodarki – oczywiście ze szczególnym uwzględnieniem mniejszych podmiotów.

Warto też przypomnieć, że Gazele Biznesu są rankingiem otwartym, którego długość zależy od liczby firm spełniających jego kryteria. Dlatego w latach lepszej koniunktury gromadzi on więcej firm, a skraca się w przypadku wystąpienia gospodarczych turbulencji.

Statystyczny portret Gazeli

Ponieważ warunkiem zakwalifikowania się do rankingu jest m.in. osiąganie przez trzy kolejne lata wzrostu przychodów ze sprzedaży i jednocześnie zysku, kolejne listy charakteryzują się dużą rotacją laureatów. Co roku wiele nowych firm wchodzi do zestawienia, a wiele z niego wypada. To zrozumiałe, bo trudno utrzymać ponadprzeciętną dynamikę przychodów i zysków przez wiele lat. Co roku mniej więcej połowa firm na liście to podmioty zupełnie nowe lub takie, które pracowały przez co najmniej 3 lata, by powrócić na listę.

Zdecydowana większość Gazel Biznesu to firmy małe i średnie. Statystyczna Gazela osiąga obrót rzędu 40 mln zł i zatrudnia 50 osób. W ostatnim roku branym pod uwagę przy sporządzaniu najnowszego wydania rankingu, firma rekordzistka osiągnęła przychody na poziomie prawie 827 mln zł. Zajmuje się ona sprzedażą hurtową komputerów, urządzeń peryferyjnych i oprogramowania. Najmniejsze obroty osiągnięte przez firmę zakwalifikowaną do rankingu wyniosły zaś 8,5 mln zł. Specjalność tej spółki to również sprzedaż komputerów, urządzeń peryferyjnych i oprogramowania, tyle że detaliczna, prowadzona w sklepach.

Miejsce w gospodarce

Sektorem najliczniej reprezentowanym na liście Gazel Biznesu jest handel hurtowy – dokładnie tak samo jak w całej gospodarce. Jednak drugie miejsce wygląda już inaczej niż średnio w kraju. W przypadku Gazel jest to produkcja żywności, podczas gdy średnio w kraju to handel detaliczny. Trzecim sektorem na liście jest produkcja wyrobów z metali, która również należy do branż dość rozdrobnionych. Jednocześnie w kolejnych wydaniach naszej listy, a szczególnie na czołowych miejscach w podrankingach wojewódzkich, coraz liczniej reprezentowane są podmioty związane z branżą energetyki odnawialnej. Dowodzi tego przykład tegorocznego zwycięzcy – firmy Solartech, która specjalizuje się w kompleksowej obsłudze inwestycji w tej dziedzinie. Na regionalnych podiach firmy z tej branży ulokowały się także w województwach kujawsko-pomorskim i zachodniopomorskim. I choć procentowy udział przedstawicieli branży OZE w ogólnej liczbie Gazel Biznesu jest jeszcze niewielki, to w kilku ostatnich rankingach podmioty związane z szeroko pojmowaną transformacją energetyczną coraz wyraźniej zaznaczają swoją obecność.

Jednak energetyka to tylko jedna z branż wysokiej technologii, które na liście Gazel Biznesu uzupełniają lub wręcz zastępują przedstawicieli działalności bardziej „tradycyjnych”.

Zmiana struktury

Najbardziej pozytywnym zjawiskiem jest to, że stopniowo coraz większy udział w liście Gazel Biznesu pod względem przychodów zyskują firmy z sektora wysokich technologii. Wyodrębnienie ich z kolejnych list rankingowych (w klasyfikacji Unii Europejskiej do high-tech zaliczają się producenci farmaceutyków, elektroniki, części dla samolotów, oprogramowania, a także firmy z dziedziny usług badawczo-rozwojowych) prowadzi do budujących wniosków. O ile w 2008 r. udział tych branż na liście Gazel Biznesu wynosił 3 proc., o tyle w 2014 r. było to 4 proc., a w najnowszym wydaniu listy aż 7 proc. Ten rosnący trend dobrze rokuje zarówno samym Gazelom Biznesu, sektorowi MŚP, jak i całej gospodarce. Zwiastuje on zarówno wzrost efektywności „tradycyjnych” branż, jak i zmiany strukturalne polegające na przenoszeniu zasobów produkcyjnych do nowych podmiotów i branż.

Na liście Gazel Biznesu wśród sektorów high-tech najwyższe miejsce zajmują producenci oprogramowania i dostawcy innych usług informatycznych (udział na poziomie 3,5 proc. w przychodach Gazel ogółem). Na kolejnym miejscu znajdują się producenci elektroniki (1,3 proc.), producenci farmaceutyków (0,7 proc.) oraz dostawcy usług związanych z tworzeniem stron internetowych i dostarczaniem informacji (0,6 proc.). To pozytywne wrażenie zakłóca jednak statystyka wskazująca że firm high-tech wciąż w całej gospodarce mamy stosunkowo niewiele.

Szanse do wykorzystania

Niedostatecznie wykorzystany wydaje się też potencjał Gazel Biznesu – i w ogóle małych i średnich firm – w rozwoju całej gospodarki. Świadczą o tym statystyki z ćwierćwiecza naszego rankingu. Kiedy w 2000 r. opublikowaliśmy jego pierwsze wydanie, łączne przychody firm z listy wynosiły 50 mld zł. Po 25 latach to 400 mld zł. Pod względem przychodów lista powiększa się więc średniorocznie o 9 proc. Jeżeli dokonamy korekty o inflację, która w tym okresie wyniosła średniorocznie 4 proc., realnie wielkość przychodowa listy rosła o 5 proc. rocznie.

Jak widać, analiza 25 list rankingowych przynosi wiele wniosków, w większości optymistycznych. Dowodzi jednak wyraźnie, że Gazele Biznesu jako awangarda polskich małych i średnich przedsiębiorstw będą miały wiele do zrobienia dla polskiej gospodarki, być może nawet przez kolejne 25 lat.