Poprzednio nasz poradnik pozwoił Państwu zapoznać się z Mauritiusem, Botswaną, RPA, Egiptem, Nigerią, Tunezją, Marokiem, Kenią i Tanzanią.
Mozambik – była portugalska kolonia z ponad 20 mln ludności. Republika prezydencka położona w środkowo- wschodniej Afryce nad Oceanem Indyjskim o powierzchni 799,4 tys. km2, której stolicą i największym miastem jest Maputo z ponad 1 mln mieszkańców.
Ustrój państwa opiera się na systemie prezydenckim , gdzie prezydent wybierany na pięcioletnią kadencję sprawuje jednocześnie funkcję szefa rządu. Prezydent rządzi przy pomocy jednoizbowego parlamentu, Zgromadzenia Narodowego z 250 miejscami. Od roku 1975 Mozambik jest niepodlegly i jest czlonkiem szeregu organizacji, jak CPLP (Wspólnota Krajów Języka Portugalskiego), brytyjskiej Commonwealth, ONZ i innych. Historia Mozambiku jest dosyć burzliwa a sam XX w. w historii tego kraju to czas krwawych konfliktów. Po odzyskaniu niepodległości w kraju największą rolę odgrywały dwie siły militarne. Pierwsza związana z ideologią marksistowską wspierana przez ZSRS, druga związana z ruchem niepodległościowym. Sytuacja szybko przeniosła na kraje sąsiednie tj . RPA a także na terytorium dzisiejszej Zambii. Ruch niepodległościowy wspierał także siły antykolonialne w tych krajach co do prowadziło także do krwawej wojny z RPA w wyniku którego zginęło sporo ludzi, a sam prezydent Mozambiku Samora Machel zginął w katastrofie samolotu rządowego Tupolev 134, która jak się uważa została przygotowana przez spec służby RPA (katastrofa miała miejsce przy podejściu do lądowania w trudnych warunkach, a jak wykazało śledztwo przyrządy nawigacyjne nie działały prawidłowo).
Gospodarka Mozambiku oparta jest głównie na rolnictwie i rybołówstwie. Użytki
rolne stanowią 45% powierzchni kraju, wiele z nich jednaj nie jest uprawianych.
Uprawia się: bawełnę, trzcinę cukrową, kokosy, caju, mandioca. Rozwinięta jest
także hodowla bydła, świń i owiec, a także leśnictwo - produkcja drewna. Dobrze
rozwinięte jest także rybołówstwo, a krewetki są jednym z najważniejszych
produktów eksportowych. Przemysł Mozambiku wymaga jeszcze dużo inwestycji, jego
głównymi filarami są przemysł tytoniowy i piwowarski. Warto wspomnieć o zaporze
wodnej Cahora Bassa, jednej z największych w Afryce i która jest największym
producentem energii w Mozambiku. Bogactwa naturalne tego kraju to węgiel, gaz
ziemny, sól, grafit, kamienie szlachetne i drewno lasów tropikalnych. Jednostką
monetarną kraju jest metical (1 MT = 28,5 USD). W ostatnich latach Mozambik
notuje wzrost PKB na poziomie 7-8%, z inflacją poniżej 10%, chociaż sam kraj
jest jednym z najbiedniejszych państw na świecie. Do najważniejszych
atrakcji turystycznych należy liczące ponad 2 tyś. kilometrów wybrzeże,
obfitujące we wspaniałe strefy do nurkowania, oraz liczne parki naturalne, wśród
z nich najsłynniejszy Parque Nacional da Gorongosa oraz wyspa
Bazaruto.
Zdj. Ulica w stolicy
państwa, Maputo
Bolsa de Valores de Moçambique (BVM) www.bvm.co.mz jest jedną z
najmłodszych giełd na kontynencie afrykańskim. Założona w największym mieście w
Mozambiku, Maputu, swoją działalność rozpoczęła w maju 1999. Siedziba giełdy
znajduje się na piątym piętrze budynku przy Avenida 25 de Setembro, nr 1230,
Bloco 5 w Maputu. Sesje giełdowe mają miejsce we wtorki, czwartki i piątki od
godz. 9 rano do 12 w południe.
W Mozambiku działa obecnie siedmiu brokerów
(link: TUTAJ),
w tym znany w Polsce portugalski Millennium.
Na giełdzie notowane są na
razie akcje tylko dwóch spółek: CDM - Cervejas de Moçambique i CMH - Companhia
Moçambicana de Hidrocarbonetos oraz 16 emisji obligacji. Kapitalizacja
mozambikanskiej giełdy to około 12 mld MT (ponad 400 mln USD).
Rachunek inwestycyjny można otworzyć w jednym z firm licencjonowanych przez BVM, np. w Millennium bim, należącym do znanego w Polsce portugalskiego banku Millennium. Jego strona internetowa (link: www.millenniumbim.co.mz w wersji angielskiej zawiera tylko ogólne informacje.
Wszelkich informacji można zasięgnąć poprzez e-mail ([email protected] lub [email protected]).
Wśród dokumentów wymaganych od nie rezydentów wymienić można paszport, mozambicki numer podatkowy (Nuit) oraz ewentualne pełnomocnictwa. W prawie mozambickim nie ma ograniczeń dla podmiotów zagranicznych inwestujących na giełdzie. Jedyny wyjątek stanowi przypadek spółki CMH, gdzie rząd wprowadził pewne ograniczenia dla zakupu jej akcji przez obcokrajowców. Przelewy kapitałów giełdowych do i z Mozambiku podlegają prawu dewizowemu (Decreto 83/2010, Sec. III, Cap. IV).
Przy opracowaniu niniejszego artykułu bardzo dużą pomoc uzyskałem od naszego rodaka, Pana Tomasza Litwińskiego partnera w firmie J.Camilo & Associados, SROC www.jcamilo-sroc.pt mającą swoją siedzibę w Portugalii.
Spółka świadczy usługi w zakresie Badania sprawozdań finansowych, due diligence, audyt funduszy inwestycyjnych, doradztwa podatkowego księgowego, fuzji spółek, wyceny przedsiębiorstw itp. Sama spółka, która działa także w Afryce (Angola i Mozambik) oferuje fachowe doradztwo w zakresie projektów ekonomicznych dla podmiotów inwestujących w Afryce co niewątpliwe wspiera proces odnowy tego kontynentu.