W tym roku oferta dofinansowania na innowacje dla firm jest szeroka. Przedsiębiorcy mogą startować m.in. w kilku edycjach konkursu Ścieżka SMART z działania 1.1 programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Jeszcze przez niecały miesiąc trwa nabór dla konsorcjów zrzeszających tylko przedsiębiorstwa lub firmy i organizacje badawcze albo pozarządowe. Do wzięcia jest w sumie 1,3 mld zł. Kolejna odsłona konkursu z dotacjami dla partnerstw przewidziana jest w lipcu. Jej budżet wyniesie 1 mld zł. Natomiast na początku maja Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) przeprowadzi odrębny nabór z dofinansowaniem projektów na rzecz dostępności. W puli jest 50 mln zł.
Z kolei Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) zorganizuje dwa konkursy: majową Ścieżkę SMART dla pojedynczych MŚP i kwietniową z dofinansowaniem przedsięwzięć na rzecz dostępności. Ich budżety wyniosą odpowiednio 1 mld zł i 100 mln zł.
Dwa etapy oceny
Małgorzata Okularczyk-Okoń, prezes Collect Consulting, zwraca uwagę na relatywnie niewielką liczbę przedsiębiorców uzyskujących dofinansowanie we wspomnianym naborze w stosunku do ogólnej liczby startujących w nim firm. Mimo to, jak zaznacza, Ścieżka SMART wzbudza ogromne zainteresowanie wśród innowatorów. Małgorzata Okularczyk-Okoń wskazuje na wprowadzenie w poprzedniej edycji konkursu dwustopniowej oceny wniosków o dofinansowanie.
— W pierwszym etapie eksperci weryfikują innowacyjność projektów. W ten sposób cześć przedsiębiorców szybko jest odzierana ze złudzeń otrzymania dotacji. Niestety, nadal kluczowy problem leży w błędnym postrzeganiu innowacyjności rozwiązań przez wnioskodawców — ocenia prezes Collect Consulting.
Jej zdaniem Ścieżka SMART jest konkursem, w którym trudno jest zdobyć dotacje, bo finansuje projekty dotyczące przełomowych rozwiązań, konkurujących na światowych rynkach.
— Zmiana, poprawa czy ulepszenie danego przedsięwzięcia, mimo że są korzystne dla przedsiębiorstwa, stanowią często tylko innowację w skali firmy lub regionu. Ocena nowatorstwa to zarówno najtrudniejsze kryterium weryfikacji projektów, jak i tzw. brzegowe — wskazuje Małgorzata Okularczyk-Okoń.
Zastanawia się, z czego może wynikać brak zgodności ekspertów i przedsiębiorców w ocenie innowacyjności projektów.
— Niestety, poziom prowadzenia prac badawczo-rozwojowych w firmach jest ciągle niski. Być może wynika on z braków kadrowych i kompetencyjnych w zespołach badawczych. Przygotowanie dobrych projektów w ramach Ścieżki SMART wymaga dużego nakładu pracy działów B+R w przedsiębiorstwach. Ich pracownicy, kooperując z naukowcami z organizacji badawczych lub uczelni, muszą zweryfikować możliwości wdrożenia innowacyjnych rozwiązań i wstępnie ocenić gotowość do ich komercjalizacji. Już na etapie pomysłu nowatorskie koncepcje powinny znajdować się na określonym poziomie gotowości technologicznej. Do przeprowadzenia takiej analizy niezbędne są odpowiednie kompetencje. Sporządzenie dokumentacji aplikacyjnej jest tylko finalnym etapem, opisującym wielomiesięczną pracę koncepcyjną tworzenia unikalnego rozwiązania. Nie wszystkie firmy są na to gotowe — przekonuje Małgorzata Okularczyk-Okoń.
Nowy produkt, usługa lub technologia
Prezes Collect Consulting dodaje, że wspomniany proces tworzenia konceptu badawczego powinien prowadzić do powstania nowego produktu, usługi lub technologii. Natomiast - jej zdaniem - większość przedsiębiorców poszukuje pomysłów na rozwój produktów.
Zwraca uwagę na wysoko zawieszoną poprzeczkę w konkursie Ścieżka SMART.
— Szefowie zarówno małych, jak i dużych przedsiębiorstw muszą mieć doświadczenie w kreowaniu nowych produktów na bazie prowadzonych wcześniej prac badawczo-rozwojowych. Dlatego warto w pierwszej kolejności ubiegać się o dotacje dostępne w programach regionalnych. Współfinansują one projekty o niższym poziomie innowacyjności — radzi Małgorzata Okularczyk-Okoń.
Podobnego zdania jest Agnieszka Wykrzykowska, senior menedżer w Grant Thornton.
— Wojewódzkie konkursy są ciekawą opcją dla innowacyjnych projektów, których wartość nie spełnia tzw. progów finansowych wskazanych w naborach Ścieżki SMART— podkreśla Agnieszka Wykrzykowska.
Ciekawie zapowiada się np. konkurs „Mezoinwestycje w MŚP” z działania 10.3 programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego. W puli jest 200 mln zł. Na dotacje mogą liczyć projekty, których celem jest zwiększenie zdolności produkcyjnych firm, utworzenie nowego zakładu, dywersyfikacja działalności gospodarczej lub wdrożenie zasadniczych zmian w procesach produkcyjnych.
– Przykładowe przedsięwzięcie może obejmować zakup nowych maszyn, a także budowę lub rozbudowę powierzchni produkcyjnej. Konkurs ma charakter stricte inwestycyjny. Nie wymaga uwzględnienia w projekcie prac badawczo-rozwojowych. Stanowi też interesującą alternatywę dla ogólnokrajowego naboru Ścieżka Smart dla MŚP – zaznacza Marcin Matuszak, menedżer w Crido.
Wnioski o dofinansowanie w konkursie „Mezoinwestycje w MŚP” będzie można składać od 31 marca do 27 czerwca.
Automatyzacja i robotyzacja
Agnieszka Wykrzykowska zachęca przedsiębiorców także do ubiegania się o dotacje na automatyzację i robotyzację biznesu. firm.
— Dzięki realizowaniu takich projektów firmy mają możliwość, aby stać się bardziej innowacyjnymi. Granty wspierają wdrożenie procesu transformacji przedsiębiorstwa w kierunku przemysłu 4.0. Na tego typu dofinansowanie mają szanse przede wszystkim MŚP działające w makroregionie Polska Wschodnia — podkreśla Agnieszka Wykrzykowska.
Najbliższe dwa nabory „Automatyzacja i robotyzacja w MŚP” z działania 1.2 programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej wystartują odpowiednio 19 kwietnia i 1 sierpnia.
Małgorzata Okularczyk-Okoń zwraca uwagę również na inicjatywę Komisji Europejskiej – STEP (ang. Strategic Technologies for Europe Platform – Platforma na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy). Bożena Lublińska-Kasprzak, pierwsza zastępczyni dyrektora NCBR, zapowiedziała, że program zostanie uruchomiony w drugiej połowie roku. STEP będzie różnił się od konkursu Ścieżka SMART, który finansuje ten sam rodzaj przedsięwzięć prowadzonych przez MŚP i duże firmy lub ich konsorcja. Tym razem NCBR będzie wspierało grantami fazę badawczo-rozwojową projektów, natomiast PARP – wdrożenia wyników prac B+R. Zdaniem Małgorzaty Okularczyk-Okoń, w przypadku konkursów z inicjatywy STEP może być jeszcze większa dysproporcja niż w Ścieżce SMART dotycząca liczby składanych projektów w stosunku do tych, które ostatecznie otrzymają dofinansowanie.