Zmienią się zasady uznania prawa podatnika do oprocentowania powstałej u niego nadpłaty w należnościach dla fiskusa. Nowe reguły są konieczne z uwagi na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydany w czerwcu ubiegłego roku w sprawie C-322/22. Odpowiedni projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, przygotowany w Ministerstwie Finansów (MF), jest obecnie przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych.
Projektowana nowelizacja dotyczy oprocentowania nadpłat podatkowych, których istnienie wynika z orzeczeń TSUE oraz Trybunału Konstytucyjnego (TK).
Dla kogo odsetki
– Obecnie, gdy wniosek o zwrócenie nadpłaconego podatku stwierdzonego w takich orzeczeniach złożono po 30 dniach od opublikowania wyroku TSUE w Dzienniku Urzędowym UE lub od wejścia w życie orzeczenia TK, oprocentowanie nadpłaty przysługuje do 30 dnia od tych zdarzeń, licząc od dnia jej powstania. Prawo do takich odsetek jest natomiast wykluczone w przypadku powstania nadpłaty po upływie tego terminu, co wynika z art. 78 par. 5 pkt 1 i 2 Ordynacji podatkowej – informuje Mateusz Kowalski, radca prawny z kancelarii HWW Hewelt Wojnowski Lindner i Wspólnicy.
Wyjaśnia, że w praktyce przepisy te są niekorzystne np. dla podatnika, który nie będąc stroną w sporze ze skarbówką zakończonym wyrokiem TSUE, dowiaduje się o naruszeniu przez nią prawa Unii dopiero jakiś czas po upływie 30 dni od publikacji takiego orzeczenia. Tym samym polskie prawo uniemożliwia mu uzyskanie pełnego oprocentowania nadpłaty, mimo że znajduje się on w analogicznej sytuacji jak podmiot, którego wyrok dotyczy wprost.
– Takie okoliczności zostały zauważone przez TSUE w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-322/22 przeciwko dyrektorowi Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu. Trybunał orzekł o niezgodności krajowych regulacji, a konkretnie art. 78 par. 5 pkt 2 ordynacji, z zasadą skuteczności w związku z zasadą lojalnej współpracy – mówi Mateusz Kowalski.
Uwagi unijnego trybunału
„Według TSUE nie można wymagać od podatnika niebędącego stroną sporu, aby został poinformowany o ogłoszeniu wyroku Trybunału w tak krótkim czasie, wynikającym z polskich regulacji. Może się on dowiedzieć, że opodatkowanie, które poniósł, narusza prawo Unii dopiero po upływie 30 dni po publikacji sentencji orzeczenia, nie dopuszczając się żadnego niedbalstwa. Nawet dla podatnika uczestniczącego w sporze dotrzymanie tego terminu może być niewykonalne. Zwłaszcza gdy stwierdzenie sprzeczności opodatkowania z unijnymi przepisami zależy od wyniku dodatkowej weryfikacji, o której przeprowadzenie trybunał zwraca się w swoim wyroku do sądu” – czytamy w analizie ubiegłorocznego wyroku TSUE, autorstwa ekspertów: Anny Pasik, menedżera, i Bartosza Czerwińskiego, partnera EY Polska.
Jak zaznaczył TSUE, nawet gdy jego orzeczenie istnieje już w obrocie prawnym, nie oznacza to, że podatnik będzie mógł zapobiec zapłacie podatku – w szczególności, gdy jest on pobierany przez inny podmiot, czyli płatnika.
Nowe brzmienie regulacji
Projektowana nowelizacja zakłada, że niezależnie od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty jej oprocentowanie będzie przysługiwało za okres od dnia jej powstania do dnia jej zwrotu - bądź zaliczenia nadpłaty na poczet zaległych lub bieżących zobowiązań podatkowych lub od złożenia wniosku o jej zaliczenie na poczet przyszłych zobowiązań. Jednocześnie, z uwagi na zasadę równoważności, zmiana zasad oprocentowania nadpłaconego podatku obejmie również nadpłaty wynikające z orzeczeń TK. Jak MF podaje w uzasadnieniu projektowanej nowelizacji, zasada równoważności wymaga, aby całość uregulowań dotyczących danego środka prawnego znajdowała zastosowanie jednakowo do środków opartych na naruszeniu prawa unijnego, jak i prawa wewnętrznego.
Proponowane zmiany określa w projekcie nowe brzmienie art. 78 par. 4 Ordynacji podatkowej. Usuwa ono obecne ograniczenia przez wykreślenie zastrzeżenia odwołującego się do dotychczasowego par. 5 pkt 2 tego artykułu.
– MF proponuje przy tym, aby do oprocentowania nadpłat powstałych w wyniku orzeczenia TSUE lub TK, niezwróconych przed wejściem w życie projektowanych zmian lub niezaliczonych przed tym dniem na poczet zaległych albo bieżących zobowiązań podatkowych, stosowano nowe przepisy, czyli w brzmieniu nadanym przygotowaną nowelizacją ordynacji – zwraca uwagę Mateusz Kowalski.
Według założeń zmiany zaczęłyby obowiązywać po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Projekt MF porządkuje także zakwestionowane przez TSUE (w sprawie C-545/17 Pawlak) przepisy dotyczące domniemania co do terminowego wniesienia pism adresowanych do organów podatkowych. Chodzi o art. 12 par. 6 pkt 2 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z nim termin uznaje się za zachowany, jeśli przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego według ustawy - Prawo pocztowe lub w placówce operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej - albo otrzymane przez polską placówkę pocztową i wyznaczonego operatora po nadaniu w państwie spoza Unii bądź złożone w polskim urzędzie konsularnym.
Według proponowanych zmian termin będzie zachowany dla pism nadawanych u dowolnego operatora pocztowego i dowolnego podmiotu zajmującego się doręczaniem korespondencji na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego UE oraz otrzymanych przez dowolnego operatora pocztowego po nadaniu w kraju spoza Unii. W ten sposób polskie regulacje zostaną dostosowane do unijnych dyrektyw dotyczących wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych.