Unijne miliardy popłyną do firm

Przedsiębiorcy znad Wisły mają powody do radości. Komisja Europejska (KE) zaakceptowała program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). W puli jest ok. 8 mld EUR. FENG to pierwszy z ośmiu programów krajowych realizujących Umowę Partnerstwa, która określa strategię wykorzystania nowej puli funduszy europejskich na lata 2021-27. FENG wesprze przedsiębiorców m.in. w prowadzeniu badań, wdrażaniu innowacji, zaawansowanych technologii i w realizowaniu projektów podnoszących konkurencyjność firm. Pierwsze konkursy dotacyjne ruszą w pierwszym kwartale 2023 r. Granty sfinansują inwestycje firm w nowe rozwiązania technologiczne i prace B+R.

– Ok. 8 mld EUR zainwestujemy w rozwój polskich innowacji, technologii i cyfryzację. (….) To ogromne wsparcie dla polskich firm – podkreśla na twitterze Grzegorz Puda, minister funduszy i polityki regionalnej.

Szymon Żółciński, partner w Crido, przyznaje, że przedsiębiorcy czekali na tę decyzję KE dość długo.

– Od zakończenia konkursów dotacyjnych z większymi budżetami, które były prowadzone w ramach programu Inteligentny Rozwój (POIR), minęło co najmniej półtora roku. Dla przykładu ostatnia runda szybkiej ścieżki, najpopularniejszego naboru dla firm, który finansował projekty B+R, zakończyła się w kwietniu ubiegłego roku. Natomiast wnioski o dofinansowanie projektów inwestycyjnych można było składać tylko do początku 2021 r. Wsparcie na ten cel było dostępne w ramach konkursów: Kredyt na innowacje technologiczne i Badania na rynek – podkreśla Szymon Żółciński.

Zwraca uwagę, że FENG uzyskał akceptację KE relatywnie później niż jego poprzednik, czyli POIR.

Podejście modułowe

Jego zdaniem, zmiany, które przewiduje FENG nie są rewolucyjne. Jednak w programie nie brakuje rozwiązań przełomowych. Jednym z nich jest tzw. modułowe podejście do projektów. Co to oznacza w praktyce? Dotychczas wsparcie z POIR było podzielone na działania lub poddziałania, w ramach których dotacje finansowały tylko jeden typ projektu. Mogły to być np. prace B+R lub inwestycje wdrożeniowe. Jeżeli przedsiębiorca realizował kilka rodzajów przedsięwzięć musiał składać kilka wniosków o dofinansowanie, które było dostępne dla poszczególnych projektów w różnych konkursach dotacyjnych.

– Teraz przedstawiciele biznesu będą mogli złożyć jeden wniosek i ubiegać się o wsparcie na wybrane przez siebie tzw. moduły. Co one obejmują? M.in. prace B+R, projekty inwestycyjne, ekspansję zagraniczną, rozwój kompetencji pracowników, cyfryzację przedsiębiorstw, przedsięwzięcia firm pozytywnie wpływające na środowisko. Co ważne, każdy wniosek o dofinansowanie będzie musiał uwzględniać co najmniej jeden moduł obowiązkowy i dowolną liczbę fakultatywnych – wyjaśnia Szymon Żółciński.

Nie ma wątpliwości, że w najbliższych latach FENG będzie najważniejszym wsparciem dla przedsiębiorców.

– Z jednej strony podejście modułowe daje dużą elastyczność firmom w ubieganiu się o dofinansowanie, z drugiej zaś przygotowanie projektu zgodnie z wymogami konkursów i przepisami dotyczącymi pomocy publicznej może być dla nich nie lada wyzwaniem – uważa partner w Crido.

O wsparcie będą mogły ubiegać się zarówno MŚP, jak i duże firmy. O ile, te ostatnie miały możliwość uzyskania grantów z POIR na projekty obejmujące prace B+R, o tyle były one wykluczone w starej perspektywie finansowej z dofinansowania na wdrożenia innowacyjnych technologii i produktów.

– Tego typu dofinansowanie było dostępne dla dużych przedsiębiorstw głównie w latach 2007- 13. Dlatego w nowym rozdaniu funduszy unijnych można mówić o spektakularnym powrocie do tego rodzaju wsparcia. W ostatnich latach duże firmy, poza zwolnieniem z podatku dochodowego w ramach Polskiej Strefy Inwestycji i tzw. grantem rządowym, nie mogły liczyć na żadne dofinansowanie inwestycji produkcyjnych – podkreśla Szymon Żółciński.

Zauważa, że wśród nowości, jakie oferuje FENG, jest kredyt ekologiczny, wzorowany na dobrze znanym przedsiębiorcom kredycie na innowacje technologiczne.

– Wesprze on przedstawicieli biznesu, którzy realizują projekty mające pozytywny wpływ na środowisko, zwłaszcza związane z efektywnością energetyczną. Będzie on dostępny nie tylko dla MŚP, ale również dla części dużych firm, które zatrudniają do trzech tysięcy osób – zaznacza Szymon Żółciński.

Jego zdaniem, atutem programu jest to, że wesprze on zarówno bardziej kompleksowe projekty realizujące strategię rozwojową firm, jak i przedsięwzięcia istotne w dobie kryzysu energetycznego.

Ryzykowne projekty

Również Agnieszka Wykrzykowska, senior menedżer w Grant Thornton, przyznaje, że FENG jest kontynuacją POIR.

– Spośród wszystkich programów z nowej perspektywy finansowej, FENG przewiduje największe wsparcie dla przedsiębiorców podobnie jak POIR w poprzednim rozdaniu funduszy unijnych. Wiele firm wyczekuje nowych naborów. Minęło już sporo czasu od ostatnich konkursów z POIR, które finansowały działalność badawczo-rozwojową. Przedstawiciele biznesu chętniej podejmują kosztowne i bardziej ryzykowne przedsięwzięcia z pomocą dotacji. Rzadziej to robią, jeśli muszą wyłożyć na ten cel pieniądze z własnej kieszeni lub zaciągnąć kredyt komercyjny – podkreśla Agnieszka Wykrzykowska.

Poza tym – jak dodaje – obecna sytuacja gospodarcza nie sprzyja prowadzeniu tego ryzykownych projektów badawczych.

– Dlatego każda dodatkowa zachęta finansowa jest teraz dla firm na wagę złota. Takim bodźcem z pewnością są dotacje z FENG. Im więcej projektów B+R zrealizują przedsiębiorcy, tym więcej powstanie nowych, innowacyjnych rozwiązań. Ponadto ich twórcom będzie łatwiej konkurować z innymi firmami na zagranicznych rynkach – przekonuje Agnieszka Wykrzykowska.

Ubolewa jednak, że mija już prawie drugi rok od czasu, kiedy powinna obowiązywać nowa perspektywa finansowa.

– Obejmuje ona lata 2021-27. Wciąż nie ma szczegółów programu, nie mówiąc już o naborach. Przedstawiciele BGK zapowiadają uruchomienie wyczekiwanego przez przedsiębiorców kredytu technologicznego. Zapewniają, że są gotowi ruszyć z tym konkursem. Istnieje spora szansa, że wraz z uruchomieniem programu FENG, BGK ogłosi ten konkurs – ocenia Agnieszka Wykrzykowska.