W III kw. tego roku pojawiło się 13 ważnych dla przedsiębiorców zmian w przepisach. Większość negatywnie odbije się na prowadzeniu biznesu w Polsce — wynika z Barometru TMF, analizy TMF Group, firmy dostarczającej usługi administracyjne. Co kwartał śledzi ona istotne dla biznesu wchodzące w życie zmiany księgowe, podatkowe i administracyjne. W zestawieniu uwzględnia także zapowiedzi zmian i konsekwencje zaniechania wcześniej planowanych.
Pozytywne i obiecujące przepisy
Dobrze na przedsiębiorców wpłynie m.in. podniesienie od 2026 r. limitu przychodów uprawniających do kasowego rozliczenia PIT z 1 do 2 mln zł. Dzięki temu więcej firm będzie mogło rozliczać się z fiskusem dopiero po otrzymaniu zapłaty od kontrahenta.
— Zbliży to system do warunków rynkowych i poprawi płynność finansową tysięcy najmniejszych firm. Mali i średni przedsiębiorcy długo czekali na tę zmianę — mówi Magdalena Grzegorczyk, ekspert TMF Group, współautorka Barometru.
Za pozytywny dla prowadzenia biznesu autorzy Barometru uznali też projekt tzw. ulgi na bezpieczeństwo. Propozycja umożliwia odliczenie nawet 200 proc. poniesionych wydatków na poprawę bezpieczeństwa operacyjnego, infrastrukturalnego i cyfrowego.
Dobre strony ma także ewentualne przyjęcie nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), która znosi obowiązek składania przez spółki holdingowe oświadczenia o zamiarze skorzystania ze zwolnienia z CIT przy sprzedaży udziałów lub akcji. Poparła je senacka Komisja Budżetu i Finansów Publicznych. Poparła również zmiany w Ordynacji podatkowej, które wprowadzają zasadę domniemania niewinności w postępowaniach podatkowych wszczynanych z urzędu.
— Domniemanie niewinności przenosi punkt ciężkości z podejrzliwości wobec podatnika na odpowiedzialność organów. Dla biznesu to sygnał, że wreszcie zaczyna się traktować przedsiębiorcę jak partnera, a nie potencjalnego oszusta — podkreśla Mikołaj Ślusarek, ekspert TMF Group.
Z ulgą mogą odetchnąć również eksporterzy towarów poza Unię Europejską. Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) orzekł, że zwolnienie z VAT przysługuje także wtedy, gdy dostawca nie miał wiedzy o eksporcie towarów poza UE, o ile faktycznie doszło do ich wywozu. Do tej pory eksporterzy byli karani za drobne błędy formalne mimo spełnienia rzeczywistych warunków transakcji.
Dwie strony prawnego medalu
Dwojako natomiast można traktować podpisanie przez prezydenta w sierpniu ustawy wprowadzającej obowiązek korzystania z KSeF od lutego 2026 r. Z jednej strony ustawa wprowadza jednolity standard fakturowania w czasie rzeczywistym, dzięki czemu organy skarbowe będą mogły szybciej wykrywać nadużycia i uszczelniać system VAT. Z drugiej już od 1 lutego 2026 r. wszyscy przedsiębiorcy będą zobowiązani do odbierania faktur w KseF. To przełoży się na konieczność kosztownych inwestycji w systemy ERP, szkolenia pracowników i testy integracji z KSeF-em.
Dobre i złe strony ma również planowana na przyszły rok reforma Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Z jednej strony nowe regulacje zwiększą skuteczność nadzoru i ograniczą szarą strefę na rynku pracy, cyfryzacja procedur kontrolnych pozwoli na szybsze rozstrzyganie spraw i lepsze wykorzystanie danych, a wyższe kary — do 60 tys. zł — mają odstraszać nieuczciwych pracodawców. Z drugiej jednak inspektorzy zyskają możliwość przekształcania umów cywilnoprawnych w umowy o pracę w drodze decyzji administracyjnej i to z natychmiastowym skutkiem. Dla wielu firm oznacza to ryzyko wyższych kosztów ZUS, podatków i sporów o formę zatrudnienia. Ponadto brak precyzyjnych kryteriów oceny, kiedy umowa cywilnoprawna powinna zostać uznana za etat, rodzi ryzyko uznaniowości decyzji.
Przybędą nowe utrudnienia
Przeważają zmiany, które mogą stanowić spore wyzwanie dla prowadzących firmy w Polsce. W październiku ruszył długo zapowiadany system kaucyjny. Nowe obowiązki administracyjne, który wprowadził, budzą obawy szczególnie wśród detalistów i mniejszych sieci handlowych.
Kontrowersje wzbudzają także zmiany w zakresie popularnej wśród programistów ulgi IP Box. Nowe regulacje uzależnią korzystanie z ulgi od zatrudniania co najmniej trzech osób fizycznych niepowiązanych z podatnikiem. W praktyce oznacza to, że z ulgi wypadnie znaczna część programistów prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą dotychczas głównych beneficjentów IP Box.
Środowisko biznesowe zostało zaskoczone także wetem prezydenta dotyczącym ustawy nowelizującej Kodeks karny skarbowy i Ordynację podatkową — jeden z kluczowych elementów rządowego pakietu deregulacyjnego ograniczający obciążenia administracyjne.
— Weto prezydenta to krok wstecz w kierunku uproszczenia systemu podatkowego — uważa Magdalena Grzegorczyk.
Z dodatkowymi wyzwaniami musi liczyć się również sektor finansowy. W drugiej połowie sierpnia 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt ustawy zakładający zakładający wzrost stawki CIT
dla banków, instytucji kredytowych i SKOK-ów z 19 do 30 proc.
Problemem może się też okazać uszczelnienie estońskiego CIT, z którego obecnie korzysta ponad 20 tys. firm. Ministerstwo Finansów zapowiedziało zmiany w definicji tzw. ukrytych zysków, czyli świadczeń wypłacanych wspólnikom w sposób pośredni. Nowe przepisy obejmą m.in. opłaty za najem, usługi doradcze, licencje i inne transakcje z podmiotami powiązanymi.
— To miał być prosty system zachęcający firmy do inwestowania w rozwój. Kolejne modyfikacje czynią go coraz mniej przewidywalnym i zniechęcają do korzystania z niego — mówi Magdalena Grzegorczyk.
Nie zachęcają też zmiany w Systemie Elektronicznego Nadzoru Transportu (SENT). We wrześniu 2025 r. Ministerstwo Finansów ogłosiło rozporządzenie rozszerzające zakres monitorowania towarów wrażliwych (papierosów, paliwa, alkoholu) o beton oraz wyroby z branży obuwniczej i odzieżowej. W efekcie przedsiębiorcy z tych sektorów będą zobowiązani do potwierdzania odbioru towarów w systemie, a jego brak może skutkować karą finansową.