Coraz więcej badań i statystyk wskazuje: pokolenie Z doświadcza największego kryzysu psychicznego w historii. Wzrost liczby depresji, stanów lękowych i samookaleczeń u nastolatków to już nie tylko temat dla psychologów, ale także dla prawników, filozofów i – jak pokazuje prof. Marcin Matczak – dla całego społeczeństwa.
W rozmowie z Mirosławem Konkelem w premierowym odcinku podcastu PB Out Of The Box profesor nie owija w bawełnę. Mówi wprost: smartfony działają na psychikę młodych ludzi jak papierosy czy alkohol. Są uzależniające, zmieniają sposób myślenia i sprawiają, że kontakt z rzeczywistością staje się coraz trudniejszy.
– Jeśli dziś widzimy dwulatka w wózku z telefonem w ręku, za 50 lat będziemy na to patrzeć tak, jak dziś patrzymy na dziecko z papierosem – mówi Matczak.
Wychowanie bez odporności
Prof. Matczak wskazuje dwa główne źródła problemu: nadopiekuńcze wychowanie oraz niekontrolowany wpływ technologii. Współczesne dzieci często nie doświadczają realnych trudności. Nie uczą się przegrywać, nie są wystawiane na wyzwania. Tymczasem, jak przekonuje profesor, to właśnie w konfrontacji z trudem buduje się psychiczna odporność.
W rozmowie pada metafora: surykatki uczą młode osobniki walczyć z niebezpieczeństwem, dając im do ćwiczeń skorpiony... ale bez żądła. Tymczasem my często nie dajemy dzieciom żadnych „skorpionów”, a potem dziwimy się, że nie radzą sobie z prawdziwym życiem.
Smartfony jak używki
Jednym z najmocniejszych fragmentów rozmowy jest porównanie smartfona do uzależniającej substancji: – To nie tylko ekran. To igła, która sączy dopaminę. A my dajemy ją dzieciom od drugiego roku życia.
Profesor podkreśla, że technologia sama w sobie nie jest zła, ale brak regulacji i świadomości jej wpływu sprawia, że młodzież zamiast narzędzi do rozwoju dostaje bomby emocjonalne, które niszczą koncentrację, relacje i poczucie własnej wartości.
Co dalej? Wychowanie, szkoła, prawo
Matczak nie kończy na diagnozie. Proponuje konkretne działania: zakaz smartfonów w szkołach, powrót do rytuałów rodzinnych, wspieranie wspólnotowości, budowanie odporności psychicznej przez sport, sztukę i debatę. I – co równie ważne – odważną rozmowę o wymaganiach i granicach, których młodym dziś brakuje.
W dobie safe space’ów i unikania dyskomfortu, profesor przypomina: życie to nie tylko komfort, to także wyzwania – a bez konfrontacji nie ma siły.
Premierowy odcinek podcastu PB OUT OF THE BOX dostępny na wszystkich platformach podcastowych.