Polacy oceniają się coraz trafniej
Wyniki badań aspiracji płacowych pracowników
Badania wykazały, że wraz ze stabilizacją rynku pracy w Polsce, aspiracje płacowe kandydatów są coraz bardziej dostosowane do sytuacji rynkowej i własnych kwalifikacji. Zanikają postawy roszczeniowe, np. oczekiwanie płacy dwukrotnie wyższej niż obecna.
Bank Kadr Test — Centrum Szkoleń i Doradztwa Personalnego w Krakowie — dwukrotnie przeprowadził badanie dotyczące aspiracji płacowych Polaków. Podsumowując wyniki z roku 2000 i porównując je z danymi z 1995 r., firma Test stwierdziła, że kandydaci oceniają samych siebie coraz trafniej.
— Zbadaliśmy dane 4 tys. osób ostatnio zarejestrowanych w bazie Testu. Były to osoby z co najmniej średnim wykształceniem, zarówno pracujące, jak i bezrobotni oraz absolwenci. Badani pochodzili z całej Polski, jednak z przewagą Małopolski — informuje Agnieszka Flis, partner w Banku Kadr Test.
Wiek i płeć
Firma wzięła pod uwagę czynniki pozwalające prognozować, jakie wymagania finansowe będzie miał kandydat o określonych cechach. Ważnym czynnikiem okazał się stan zatrudnienia. Zróżnicowanie oczekiwań osób o innym stanie zatrudnienia, ale o takich samych pozostałych cechach, wyniosło w badaniu 20 proc. Przykładowo: jeśli absolwent żądał 1 tys. zł netto, bezrobotny chciał 1,2 tys. zł, a pracujący oczekiwał pensji wysokości 1,4 tys. zł. Wpływ pozostałych czynników kształtował się następująco: wykształcenie 15 proc. (np. jeśli osoba z wykształceniem średnim będzie oczekiwała 1 tys. zł, kandydat z wykształceniem wyższym spodziewa się 1,15 tys. zł, a osoba po studiach podyplomowych 1,3 tys. zł), zajmowanie stanowiska kierowniczego: niższego 15 proc., wyższego dodatkowe 38 proc.; płeć 21 proc. (jeśli kobieta oczekuje 1 tys. zł, to mężczyzna 1,2 tys. zł), posiadanie dzieci 5 proc.; posiadanie samochodu 5 proc.; znajomość języka obcego 9 proc.
— Ciekawy jest wpływ wieku. Z każdym rokiem życia wiek ma mniejszy wpływ na aspiracje płacowe, by po 40 roku życia całkowicie stracić znaczenie — zauważa Agnieszka Flis.
Według badań Testu, jeśli 20-latek szuka pracy za 1 tys. zł, to 25-latek oczekuje 1120 zł, 30-latek spodziewa się 1220 zł, 35 latek: 1280 zł, 40-latek chciałby zarabiać 1330 zł, osoba w wieku 45 lat szuka pracy za 1333 zł, a pracownik w wieku 50 lat zażąda 1330 zł.
— Osoby zajmujące stanowiska kierownicze częściej poszukują nowego zatrudnienia pracując i dłużej pozostają aktywne na rynku pracy niż ci, którzy stanowisk kierowniczych nie piastowali — twierdzi Agnieszka Flis.
Według niej, oczekiwania płacowe mężczyzn są bardziej zróżnicowane niż kobiet (ponieważ panowie częściej pełnią funkcje kierownicze). Ponadto mężczyźni są dłużej aktywni na rynku pracy (pracują nawet na emeryturze) i częściej szukają nowej posady pracując. Natomiast kobiety mają podobne wymagania płacowe (między 800 a 1,1 tys. zł) i częściej szukają pracy, dopiero gdy ją stracą (a wtedy są już na gorszej pozycji).
Dzieci, auto, znajomi
Zróżnicowanie wymagań finansowych osób z dziećmi i bezdzietnych kształtuje się tak samo, jak zróżnicowanie oczekiwań kandydatów mających samochód lub nie (5 proc.).
— Dzieci i samochód to raczej wskaźnik innych cech kandydata niż przyczyna, dla której żąda się określonego poziomu wynagrodzenia. Wyższe aspiracje płacowe osób z dziećmi są ceną za większą odpowiedzialność i stabilność w pracy, natomiast brak samochodu jako wskaźnik mniejszych dochodów może być dowodem ukierunkowania na inne wartości niż pieniądze — dowodzi Agnieszka Flis.
Dodatkowo Test przeprowadził uzupełniające badania ankietowe na próbie 170 osób. Pytania dotyczyły wynagrodzenia w aktualnym miejscu pracy, minimalnego akceptowanego przez kandydata wynagrodzenia, samooceny (kwalifikacje, znajomość języka, prezencja, autoprezentacja, nawiązywanie kontaktu, obsługa komputera i Internetu, znajomość rynku pracy), dopasowania do oczekiwań pracodawcy, zaangażowania w sprawy zawodowe i prywatne, motywacji oraz wynagrodzenia znajomych o podobnych kwalifikacjach. Okazało się, że najsilniejszą grupą odniesienia są znajomi (44 proc. różnicy).
— Kandydaci lokują swoje oczekiwania w pierwszym przedziale wynagrodzeń znajomych. Przykładowo, jeśli znajomi zarabiają od 1 tys. zł do 1,6 tys. zł, to oczekiwania danego kandydata wynoszą średnio 1,2 tys. zł — komentuje Agnieszka Flis.
51 proc. osób badanych przez Test deklaruje, że bardziej angażuje się w życie prywatne niż w sprawy zawodowe. Dla 49 proc. ważniejsza jest praca.
Karolina Guzińska