Sieć Wolności Gospodarczej (Economic Freedom Network – EFN), czyli grupa niezależnych podmiotów analitycznych z aż 87 państw współpracujących pod przewodem kanadyjskiego Instytutu Frasera z Vancouver, opublikowała swój coroczny bardzo fachowy raport. Polskim partnerem EFN jest od początku Centrum im. Adama Smitha. Indeks Wolności Gospodarczej (IWG) mierzy wpływ otoczenia instytucjonalnego oraz polityki rządowej w poszczególnych państwach na zwiększanie/zmniejszanie się wolności gospodarczej. Obejmuje aż 45 zmiennych pogrupowanych na pięć obszarów: rozmiar rządu; praworządność i ochrona praw własności; dostęp do dobrego pieniądza; brak ograniczeń w wymianie z zagranicą; regulacje prawne działalności przedsiębiorstw, rynku pracy i kredytowego oraz wolność konkurowania.
Generalny wniosek z IWG 2025 jest umiarkowanie optymistyczny – globalna wolność lekko drgnęła w górę. Trzeba jednak pamiętać, że pomiar opiera się na danych z 2023 r., czyli absolutnie nie uwzględnia jeszcze skutków podejmowanych od końca stycznia 2025 r. decyzji celnych i finansowych prezydenta Donalda Trumpa. Są one chaotyczne, sprzeczne, dyktatorskie i coraz bardziej szkodliwe dla światowego obrotu gospodarczego. Nie tylko zszokowani eksperci liberalni, lecz także trzeźwo myślące środowiska republikańskie w USA podnoszą coraz głośniejszy alarm. Wieszczą wywołaną przez nieodpowiedzialność Donalda Trumpa nieuchronną eksplozję inflacji oraz zatrzymanie wzrostu światowej gospodarki.
Polska i bez skutków decyzji Donalda Trumpa weszła według autorów IWG w trend dualistyczny. Z wynikiem 6,80 pkt na 10 możliwych sklasyfikowana została na 76. miejscu wśród 165. ocenionych państw. Spadliśmy z miejsca 63, czyli o 13 oczek – to najniższa lokata w XXI wieku. Znaleźliśmy się między Mongolią a Kambodżą, daleko za członkami Unii Europejskiej z naszego regionu. Globalny prymat z oceną 8,55 pkt tradycyjnie utrzymał Hongkong, ale wynik lidera stopniowo się obniża wraz ze zwiększeniem wpływów komunistycznych władz Chin. Srebrnym medalistą z wynikiem 8,50 pkt od dawna jest Singapur, zaś brązowym Nowa Zelandia – 8,33. Notabene wśród czołówki powyżej 8 pkt jeszcze utrzymują się USA, ale już za rok… Naturalne są bardzo dalekie lokaty dwóch państw prowadzących blisko nas wojnę, przy czym napadnięta Ukraina jest 143, zaś agresywna Rosja 148. Na samym dnie rankingu 165 państw znalazła się praktycznie upadła Wenezuela z oceną 3,11 pkt.
W stosunku do poprzedniej oceny 6,77 pkt zanotowaliśmy poprawę, ale zarazem lokatę znacznie niższą. To tylko pozorny paradoks, oznacza po prostu, że inni – w tym nasi regionalni sąsiedzi z UE – traktują wolność gospodarczą bardziej priorytetowo i Polskę w sieciowym rankingu EFN wyprzedzają. Nie przeceniając jego znaczenia dla realnych wyników gospodarczych wypada jednak pamiętać również o tym wolnościowym indeksie przy nagłaśnianiu awansu Polski do światowej pierwszej dwudziestki.
Notabene jedną z ocenianych w rankingu dziedzin jest „brak ograniczeń w wymianie z zagranicą”. Ciekawe, jak w podsumowaniu danych za 2025 r. wypadnie bardzo bolesne dla przewoźników drogowych i kolejowych nagłe zamknięcie wszystkich przejść granicznych Polski – czyli także Unii Europejskiej – z Białorusią, czyli również z Azją. Świat biznesu bardzo krytycznie ocenia w szczególności bezzasadnie długie utrzymywanie tego paraliżu handlu przez wiele dni po zakończeniu manewrów Zachód 2025.
