Magdalena Szczepańska, doradca podatkowy, partner w Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA
Dawid Przeździak, konsultant, Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA
Jednym z takich ograniczeń jest wynikająca z przepisu art. 89b ustawy o VAT, tzw. „ulga na złe długi”. Przepis ten określa, że w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury nabywca jest zobowiązany do korekty podatku naliczonego w terminie 90 dni od dnia upływu terminu płatności. Dopiero w przypadku zapłaty tej zaległości nabywca będzie ponownie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego w okresie, w którym dokonał zapłaty.
Kwestie te wynikają bezpośrednio z ustawy o VAT i nie budzą większych wątpliwości podatników. Problem pojawia się w sytuacji, gdy podatnik opłacił zobowiązanie wynikające z faktury 90 dni po terminie płatności (taki limit czasowy określa obecnie art. 89b), lecz wcześniej nie dokonał odliczenia podatku VAT naliczonego z takiej faktury. W takiej sytuacji podatnicy mają problem z określeniem czy i kiedy przysługuje im prawo do odliczenia VAT z faktury.
W przedmiotowej sprawie wydano już kilka interpretacji indywidualnych. W jednej z najnowszych (interpretacja z 14 września 2021 r. sygn. akt 0113-KDIPT1-1.4012.544.2021.1.MSU) Dyrektor KIS stwierdził, że obowiązek korekty podatku naliczonego wynikający z treści przepisu art. 89b ma zastosowanie wyłącznie do podatników, którzy uprzednio dokonali odliczenia VAT z niezapłaconej faktury. W konsekwencji dłużnik, który nie odliczył kwoty podatku wynikającej z takiej faktury, nie będzie zobligowany do dokonania korekty VAT. Dodatkowo w przywołanej interpretacji Dyrektor KIS potwierdził, że w takiej sytuacji podatnik ma prawo odliczyć podatek naliczony wynikający z uregulowanej faktury w rozliczeniu za okres, w którym dokonał zapłaty należności z zastrzeżeniem terminu wskazanego w art. 86 ust. 13 ustawy o VAT - tj. nie później niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Przytoczona interpretacja jest tylko przykładem stanowiska, które w ramach ujednoliconej już linii interpretacyjnej prezentują organy podatkowe.
Płatność za fakturę zakupu dokonywana z dużym opóźnieniem (już po 90 dniach od upływu terminu płatności) jest często spowodowana celowym działaniem, wynikającym np. z braku akceptacji dla udokumentowanego nią świadczenia lub niezgodności ceny. W takim przypadku, gdy zakwestionowana zostanie jedynie część świadczenia (płatność dotyczyć będzie tylko części kwoty z faktury), podatnik/nabywca będzie uprawniony do odliczenia podatku VAT naliczonego przypadającego wyłącznie na uregulowaną część należności. Bez względu na to jaka jest przyczyna braku płatności za fakturę, w każdym indywidualnym przypadku należy dokonać oceny, czy zastosowanie przepisów tzw. „ulgi na złe długi” jest obowiązkowe.