Gazele spotkały Rosomaki, czyli nowe perełki wśród najbardziej dynamicznych firm w kraju

Lista najbardziej dynamicznych firm w Polsce spokojnie może być studiowana przez inwestorów finansowych poszukujących atrakcyjnych celów przejęć. Są na niej spółki reprezentujące najważniejsze trendy rozwojowe w kraju, często firmy nowoczesne pod względem produktowym i organizacyjnym. To wśród tych firm znajdują się prawdopodobnie przyszli czempioni polskiej gospodarki. Czempioni, których bardzo potrzebujemy, żeby wejść na wyższy poziom rozwoju technologicznego.

Dynamizm biznesowy zanika

Najpierw kilka informacji o ogólnych trendach ekonomicznych widocznych na liście. Przychody gazel wyniosły 363 mld zł i były o 8,3 proc. niższe niż przed rokiem. Tym samym na liście znalazły się firmy, średnio rzecz biorąc, nieco mniejsze niż w poprzedniej edycji. Jest to związane z wyraźnym spadkiem inflacji w Polsce, który przekłada się na niższą dynamikę przychodów firm. Ale jest też inna przyczyna. Udział gazel w gospodarce jest generalnie stopniowo coraz mniejszy i jest to trend długookresowy. Zjawisko malejącego dynamizmu biznesowego obserwowane jest w wielu krajach, pisaliśmy o nim w PB wiele razy. Może to wynikać ze zmian demograficznych, technologicznych, regulacyjnych.

Rośnie nowoczesność

Pocieszające w tym kontekście jest to, że wśród gazel mamy firmy ewidentnie coraz bardziej nowoczesne. Widać to na przykład po rentowności obrotu, która może być jakimś obrazem siły rynkowej i tego, czy firmy produkują dobra skomodytyzowane czy też umieją włożyć większą wartość dodaną. Przeciętna rentowność obrotu systematycznie się zwiększa — na tegorocznej liście wynosi 8,9 proc., podczas gdy przed rokiem było to 8,5, przed dekadą 6,2, a dwie dekady temu 3,8 proc. Zwrot z kapitału wynosi na tegorocznej liście 20 proc., podczas gdy przed dekadą wynosił 18.

Oczywiście w jakiejś mierze zmiana rentowności może być efektem innej struktury branżowej, a nie zmian w ramach przedsiębiorstw. Firmy usługowe na przykład mają wyższą rentowność niż handlowe, więc przesunięcie w stronę usług automatycznie podniesie średnią relację zysków do przychodów.

Ale poprawa rentowności odbywa się też w ramach poszczególnych sektorów. Na przykład w sektorze handlu hurtowego przeciętna rentowność obrotu na tegorocznej liście wynosi 5,9 proc., podczas gdy przed rokiem było to 5,7, a przed dekadą 4,3 proc. Może to wynikać z tego, że firmy umieją osiągać większą specjalizację i tym samym mają większą moc cenową. Są też bardziej nowoczesne pod względem procesów sprzedaży, negocjacji, zakupów, procesów. Bardzo wysoka rentowność mogłaby nas niepokoić jako objaw braku konkurencji, ale w tym przypadku jest raczej przejawem modernizacji.

Handlarze dominują, zbrojenia zyskują

Na liście gazel jak zwykle widać, że Polska to kraj handlarzy. Jak co roku, pierwsze miejsce pod względem sektorowym zajmuje handel hurtowy. Zajmują się tym dwie pierwsze firmy na liście — pierwsza handluje energią, druga paszami dla zwierząt.

Ciekawe przetasowania występują dalej na liście. Poniżej wymieniam listę zjawisk, które wzbudziły moją szczególna uwagę.

Wysoko na liście pojawiły się firmy realizujące zamówienia zbrojeniowe. Nie reprezentują jednej branży — zajmują się usługami cyfrowymi, sprzętem zbrojeniowym, sprzętem łączności itp. Na trzecim miejscu jest firma Flytronic produkująca bezzałogowe systemy latające. Na 22. miejscu znalazł się znany Rosomak, producent pojazdów opancerzonych, a na 40. są Wojskowe Zakłady Łącznośc, produkujące sprzęt komunikacyjny. Na naszej liście są też takie firmy jak Radmor (producent m.in. systemów łączności oraz systemów cyberbezpieczeństwa), PGZ Stocznia Wojenna, Transbit, Kenbit.

Polska cyfrowa i Polska chorująca

Wśród 10 największych sektorów reprezentowanych na liście gazel coraz wyżej są firmy informatyczne. W tym roku sektor znalazł się na 4. miejscu — po handlu hurtowym, transporcie towarowym oraz sprzedaży detalicznej niewyspecjalizowanej z przewagą żywności. Rok wcześniej był na 5., a dwa lata temu na 10. miejscu. Widać zatem intensyfikację procesów cyfryzacji w Polsce i to, że na tych procesach intensywnie korzystają małe i średnie firmy.

Całkowicie nowym sektorem wśród 10 największych sektorów na naszej liście jest ochrona zdrowia, a szczególnie szpitale. Udział tego sektora w ogólnych przychodach gazel wyniósł aż 2,5 proc., podczas gdy rok wcześniej było to 1,4, a dekadę wcześniej 1,2 proc. W ten sposób objawia się wzrost nakładów na ochronę zdrowia w Polsce, a jednocześnie dynamizm prywatnego biznesu.

Katering eksplodował

Liderem pod względem wzrostu udziału na naszej liście jest branża kateringowa. Jej łączne przychody są 10 razy wyższe niż w poprzedniej edycji. Ekspansja kateringu jest zjawiskiem dostrzeganym gołym okiem. Co ciekawe, bardzo dynamiczna pod tym względem jest też branża restauracyjna. Najwyraźniej Polacy znacząco zwiększają wydatki na jedzenie poza domem, a firmy zaczynają znajdować sposoby, by to dobrze zmonetyzować nie tylko w formie indywidualnych małych punktów gastronomicznych, ale też dobrze zorganizowanych i rosnących przedsiębiorstw.

Zmiany w stronę nowoczesności

Intrygujące jest to, że wśród 10 branż o największym wzroście udziału na naszej liście są wyłącznie firmy usługowe. Nie ma wśród nich przemysłu. To może być sygnał, że polska gospodarka zaczyna generalnie przesuwać się w stronę większego udziału usług, co jest charakterystyczne dla etapu przejścia od średniego do wysokiego poziomu rozwoju.

To oczywiście są tylko wybrane zjawiska. Na naszej liście ponad 4000 firm dzieje się dużo więcej, biznes buzuje jak w ulu. Ważne jest to, że polska gospodarka wykazuje ogromne zróżnicowanie nowoczesnych zjawisk. Daje to nadzieję, że gdy jedne branże będą zanikać, rozwiną się nowe, bardziej zaawansowane lub wykorzystujące nowe metody zarządzania i sprzedaży.