Gospodarka wchodzi na obroty

Widać zmianę retoryki i funkcji reakcji RPP. Akcentowany jest tzw. policy mix, czyli wypadkowa decyzji władz odpowiedzialnych za politykę monetarną i fiskalną. W związku z prawdopodobnie bardziej ekspansywną polityką fiskalną, należy liczyć się z bardziej ostrożną polityką monetarną. Za granicą będzie widoczna jednak trwająca już dezinflacja, która skłoni główne banki centralne do rozpoczęcia cyklu łagodzenia polityki pieniężnej. Wzrośnie tym samym dysparytet stóp procentowych między Polską, a strefą euro czy innymi regionami, co zwiększy presję na polskiej walucie. Oczekujemy więc, że mimo wzrostu płac i stymulacji fiskalnej spadek inflacji w Polsce będzie kontynuowany, a pod koniec 2024 r. RPP zdecyduje się na wznowienie cyklu obniżek stóp.

Dane wysokiej częstotliwości potwierdzają odbudowę koniunktury. Uważam, że wzrost gospodarczy przyspieszy w 2024 r. względem ubiegłego roku, ale zmieni się jego struktura. Popyt konsumpcyjny będzie głównym motorem, a spowolnią inwestycje w środki trwałe. Wraz z odbudową popytu krajowego negatywny wpływ na PKB będzie miał też eksport netto. Ryzykiem jest słaba koniunktura w Niemczech i kiepska kondycja gospodarek innych głównych partnerów handlowych Polski. Jako szansę można wskazać szybką absorpcję funduszy unijnych, która wesprze inwestycje w środki trwałe i skłoni nowy rząd do ekspansywnej polityki fiskalnej wspierającej konsumpcję. W takim wypadku szczególnie zyskają sektory powiązane z transformacją energetyczną i digitalizacją.

Konsumpcja zaczęła odbijać stosunkowo niedawno po okresie marazmu trwającym od połowy 2022 r. Oczekujemy, że to właśnie popyt konsumpcyjny będzie głównym motorem ożywienia gospodarki, któremu dodatkowo będzie sprzyjać wyjątkowa odporność rynku pracy, wzrost dochodów realnych, optymizm konsumentów i ożywienie kredytowe. Niewątpliwie kluczowy będzie też mocny wzrost dochodów gospodarstw domowych, które, według naszych założeń, podskoczą o 13 proc. w ujęciu nominalnym, a 7 proc. w realnym. Prawie połowa tej zwyżki będzie pochodziła z sektora publicznego – około 25 mld zł z tytułu zwiększenia świadczenia 500+ do 800 zł, 45 mld zł z waloryzacji świadczeń społecznych, a 30 mld zł z podwyżek pensji dla sektora publicznego.

Głównym źródłem obserwowanego w ostatnich miesiącach spowolnienia w polskim przemyśle jest utrzymująca się obniżona aktywność w przetwórstwie w strefie euro oraz zgłaszane z tego powodu niższe zapotrzebowanie na dobra pośrednie wytwarzane w Polsce. Uwzględniając nasze prognozy stopniowego ożywienia wzrostu gospodarczego na Starym Kontynencie, oczekujemy, że od I kwartału 2024 r. aktywność polskiego przemysłu wzrośnie. Ważnym czynnikiem powodującym wzrost produkcji w najbliższych miesiącach będzie też spadek inflacji zwiększający aktywność w tych branżach przemysłu, w których produkcja ukierunkowana jest głównie na rynek krajowy.

Inwestycje współfinansowane z funduszy unijnych z domykanej właśnie perspektywy finansowej zbliżają się do końca. Mimo że średnie dane dla wszystkich inwestycji w Polsce są bardzo dobre, w wielu sektorach nadal jest miejsce na poprawę. Największy ruch widać bowiem w dużych firmach, w wielu przypadkach zajmujących się głównie eksportem, a mniejsze przedsiębiorstwa muszą jeszcze nadgonić. Obszar inwestycji mógłby stać się kołem zamachowym zdrowego, bezinflacyjnego wzrostu gospodarczego w kolejnych latach, jeżeli nowemu rządowi uda się uspokoić front regulacyjny oraz zmienić istniejące ulgi i preferencje inwestycyjne tak, żeby miały realny wpływ na decyzje przedsiębiorców.

Uważam, że stopa bezrobocia w 2024 r. nieznacznie się obniży i osiągnie nowy, rekordowo niski poziom. Będzie to możliwe dzięki wyraźnemu ożywieniu gospodarczemu, które pobudzi popyt na pracę po spadku w ostatnich 12 miesiącach. Bezrobocie obniżą też kurcząca się liczba osób w wieku produkcyjnym oraz pogorszenie salda migracji. Negatywnie na sytuację na rynku pracy mogą wpłynąć restrukturyzacja zatrudnienia i ograniczanie kosztów pracy w niektórych sektorach, będących pod presją spadku marż i pogorszenia wyników finansowych.

Wskaźnik zmian cen będzie się obniżał do marca, natomiast w dalszej części roku znacznie podskoczy. Wszystko przez inflację bazową, która wzrośnie z powodu ożywienia gospodarczego przy wysokim wzroście płac. Firmy nie będą już musiały walczyć o klienta, a koszty materiałów przestaną spadać, bo skończy się redukcja zapasów. Ceny żywności i energii są trudne do przewidzenia, ale nie przypuszczam, by nagle zaczęły zniżkować, bo mamy do czynienia nie tylko z niestabilnością pogodową, ale też geopolityczną. Swoje dołoży też zniesienie tarcz inflacyjnych. Możliwe, że wrócimy do średniomiesięcznych, szybszych niż obecnie skoków inflacji bazowej o około 0,5 proc.

W 2024 r. spodziewamy się stopniowej odbudowy obrotów handlu zagranicznego po słabym okresie, jeśli chodzi o wolumeny. EBC szacuje, że w 2023 r. globalny handel zwolnił z 5,3 do 0,2 proc., mimo pełnego powrotu do normalnego funkcjonowania globalnych łańcuchów dostaw. To świadczy, że sytuacja w Polsce nie była taka zła, i napawa optymizmem na kolejne miesiące. Warto zauważyć, że w ostatnich 12 miesiącach wkład eksportu w PKB był stosunkowo duży, najwyższy od 10 lat. Przewidujemy, że w przyszłym roku eksport realnie się zwiększy, ale jego znaczenie dla wzrostu gospodarczego spadnie.

Import będzie wysoki, bo zostanie wsparty przez ożywienie popytu wewnętrznego, w szczególności konsumpcji prywatnej napędzanej wysokim wzrostem dochodów realnych. Eksport napotka problemy w postacie słabej koniunktury w strefie euro, w tym szczególnie kiepskiej sytuacji gospodarczej w Niemczech. W przyszłym roku nasz największy sąsiad i jednocześnie partner handlowy będzie tkwił w stagnacji albo recesji, już drugi rok z rzędu. Ostatni raz taki kryzys w Niemczech zdarzył się na początku XXI w.

Prognozujemy, że w 2024 r. przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wzrośnie średniorocznie o 9,5 proc. Dynamika płac napędzana będzie przede wszystkim przez ożywienie gospodarcze oraz wciąż dobrą sytuację na rynku pracy. Mimo spadku aktywności gospodarczej w ostatnich kwartałach liczba pracujących osiągnęła kolejny rekord i przekroczyła 17 mln. Siła przetargowa pracowników pozostaje więc relatywnie duża, a strukturalny niedobór rąk do pracy powinien skłaniać firmy do spełniania ich oczekiwań. Dodatkowo wzrost wynagrodzeń wspierany będzie przez blisko 20-procentową podwyżkę płacy minimalnej. Jej podniesienie w większym stopniu dotknie jednak mniejsze przedsiębiorstwa.

Lokalne czynniki wpływające na kursy walut wskazują, że w przyszłym roku kurs euro podskoczy powyżej średniej z trzech ostatnich lat. Teoretycznie, fundamentalnie korzystna sytuacja polskiej gospodarki - z niskim deficytem na rachunku obrotów bieżących, perspektywą stopniowego przyspieszenia wzrostu PKB, oczekiwanego napływu funduszy w ramach KPO oraz przewidywaną ograniczoną skalą poluzowania polityki monetarnej NBP - powinna sprzyjać złotemu. Podobnie sprzyjający powinien być przewidywany scenariusz dla gospodarki globalnej z umiarkowaną skalą osłabienia koniunktury, ale przy braku recesji w głównych gospodarkach. Mimo to naszym zdaniem złoty się nie umocni, bo ograniczy go słaby napływ kapitału zagranicznego na rynki wschodzące. Zagranicę będą odstraszać przede wszystkim wciąż relatywnie wysokie stopy procentowe, mimo oczekiwania ich spadku. Nie pomogą też utrzymujące się problemy strukturalne najważniejszych gospodarek wschodzących [np. Chin - red] oraz podwyższone ryzyko geopolityczne.

Kurs dolara zjechał poniżej 4 zł, mimo że jeszcze nie tak dawno znajdował się powyżej 4,4 zł. Powodem był zarówno spadek siły dolara, jak i umocnienie złotego. Spodziewam się, że w 2024 r. scenariusz się powtórzy. W ostatnich miesiącach amerykańska waluta traciła ze względu na oczekiwania dotyczące czasu rozpoczęcia obniżek stóp procentowych. Według przewidywań w USA stopy mają spaść szybciej niż np. w strefie euro. Potwierdzeniem tej tezy była treść wypowiedzi Jerome’a Powella podczas ostatniego, grudniowego posiedzenia amerykańskiego banku centralnego. Prezes Fedu poinformował, że cięcia stóp są już rozważane. Temat obniżek stóp procentowych w USA będzie na ustach wszystkich uczestników rynków finansowych w kolejnych miesiącach, co utrzyma kurs dolara nisko. Jednocześnie umocni się polski złoty, dla którego wsparciem będzie poprawiająca się sytuacja gospodarcza i utrzymujące się od październikowych wyborów parlamentarnych pozytywne nastawienie zagranicznych inwestorów do polskich aktywów. Złoty będzie kontynuował umocnienie, a wykres pary USD/PLN stopniowo będzie się obniżał.