Rada Polskich Przedsiębiorców przy Pracodawcach RP ostrzega, że brak działań wspierających rozwój innowacji stanowi poważne zagrożenie dla polskiej gospodarki. Maciej Balsewicz, zarządzający funduszem bValue, podkreśla, że kluczowe jest wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ponieważ to właśnie one wprowadzają innowacje na wielu poziomach.
— Podniesienie stopy inwestycji jest kluczowe dla pobudzenia wzrostu gospodarczego i utrzymania konkurencyjności wobec firm z innych rynków. Jeśli polska gospodarka nie wejdzie w tę rywalizację, będziemy skazani na zakup usług i produktów od dynamicznie rozwijających się zagranicznych przedsiębiorstw — mówi Maciej Balsewicz.
Polska nie nadąża
Zarządzający funduszem bValue podkreśla, że choć polska gospodarka należy do największych w Unii Europejskiej, znacznie odstaje od unijnej średniej pod względem udziału inwestycji w PKB oraz wydatków na badania i rozwój. Podkreśla, że celem nie jest rywalizacja z gospodarkami USA czy Chin, lecz dostosowanie poziomu nakładów na rozwój do skali polskiej gospodarki.
Według Rady Polskich Przedsiębiorców w latach 2022-23 wartość transakcji venture capital (VC) w Polsce spadła z 772 do 472 mln EUR. Dla porównania: inwestycje VC we Francji, która jest liderem innowacji w Unii Europejskiej, w 2023 r. wyniosły 10,8 mld EUR, a w krajach bałtyckich (Litwa, Łotwa i Estonia) 856 mln EUR. Środki alokowane w funduszach VC per capita w Polsce są około 40 razy mniejsze niż w Estonii, 18 razy mniejsze niż w Finlandii i 10 razy mniejsze niż we Francji.
Przedstawiciele rynku kapitałowego od kilkunastu lat wskazują na konieczność zwiększenia udziału inwestycji prywatnego kapitału, co przyczyniłoby się do wyższego poziomu inwestycji w innowacyjność. Rada Polskich Przedsiębiorców zwraca uwagę na potrzebę systemowego wsparcia i konkretnych działań zamiast opracowywania strategicznych planów z odległą perspektywą realizacji.
Niepełne wykorzystanie potencjału
— Zanim zaczniemy ogłaszać ambitne projekty, jak np. inwestycje w AI za miliard złotych, najpierw powinniśmy zająć się stworzeniem niezbędnych rozwiązań prawnych i systemowych. To wymaga konkretnych działań, w tym ustawowych — podkreśla Maciej Balsewicz.
Eksperci Rady Przedsiębiorców Polskich, powołanej na początku 2024 r. jako ciało doradcze Pracodawców RP, zwracają uwagę na nieefektywne zarządzanie środkami publicznymi oraz instytucjonalnymi przeznaczanymi na cele rozwojowe w Polsce. Wśród ich pięciu postulatów na rzecz wsparcia rozwoju innowacji znalazły się: alokacja kapitału ze spółek skarbu państwa do polskich zespołów zarządzających wyłonionych w transparentnych konkursach; przesunięcie kapitału z korporacyjnych funduszy inwestycyjnych do tzw. niezależnych funduszy; ograniczenie bezpośrednich inwestycji VC/PE przez instytucje finansujące, które konkurują z prywatnym kapitałem (środki te powinny trafić do niezależnych zarządzających); umożliwienie OFE inwestowania w alternatywne aktywa oraz dopuszczenie możliwości alokacji co najmniej 5 proc. PPK w funduszach VC i PE.
