Jak walczyć z wysokimi cenami energii?

Wysokie ceny surowców energetycznych okazały się jednym z najtrudniejszych wyzwań dla polskich przedsiębiorców w ostatnim okresie. Średnia cena sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym wyniosła 472 zł/MWh w drugim kwartale tego roku. Najbliższa przyszłość również nie napawa optymizmem. Jak wynika z niedawno opublikowanej analizy ekspertów Narodowego Banku Polskiego „Raport o inflacji”, ceny energii w I kwartale 2023 r. wzrosną o rekordowe 39 proc. Jak w tej sytuacji radzą sobie polscy przedsiębiorcy? Nad tą kwestią pochyliła się fundacja Digital Poland w swojej ostatniej publikacji „Elektryczność 4.0”.

— Firmy mają znaczące problemy z cenami energii. Jak wynika z naszego badania, aż 49 proc. przedstawicieli MŚP w Polsce wskazuje, że podwyżki cen energii elektrycznej były dotkliwe lub bardzo dotkliwe dla przedsiębiorstwa. Zaledwie 3 proc. firm z sektora wskazało, że podwyżki cen energii w ogóle ich nie dotyczą — przedstawił sytuację Piotr Mieczkowski, dyrektor zarządzający, fundacja Digital Poland.

Mało zróżnicowany miks energetyczny w naszym kraju, oparty głównie na węglu kamiennym i brunatnym, na pewno nie pomaga firmom w obliczu trwającego kryzysu. Eksperci przekonują, że aktualna sytuacja sprawi, że przedsiębiorcy będą zmuszeni zarówno do poszukiwania alternatywnych źródeł energii elektrycznej, jak i inwestycji w systemy zwiększające efektywność energetyczną, które do tej pory nie były popularne – zaledwie 12 proc. firm z sektora MŚP wdrożyło tego typu rozwiązania – wynika z raportu Digital Poland.

— Dla większości polskich firm, czy to z sektora MŚP, czy dla dużych przedsiębiorstw, dynamika cenowa na ryku energii i gazu w latach 2021-2022 jest jednak dużym szokiem. Muszą one zrewidować dotychczasowe strategie zaopatrywania się w energię i bez wątpienia to robią – poszukują rozwiązań i nowych możliwości – mówi Dominika Taranko, dyrektorka Forum Energii ZPP.

Raportowanie wymusza efektywność

Należy podkreślić, że dążenie do efektywności energetycznej nie powinno być motywowane jedynie aktualnym kryzysem na rynku paliw. Kluczowe są także kwestie środowiskowe. Produkcja energii elektrycznej jest bezpośrednio związana z emisjami dwutlenku węgla, co jest istotne w kontekście wprowadzonej przez Komisję Europejską w listopadzie br. dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive — sprawozdawczość ds. zrównoważonego rozwoju). Wprowadzi ona nakaz raportowania czynników środowiskowych przez duże spółki (zatrudniające powyżej 500 pracowników) od 1 stycznia 2024 r. Z każdym kolejnym rokiem dyrektywa będzie obejmowała coraz mniejsze firmy.

— Dzisiaj zrównoważony rozwój staje się czymś bardzo konkretnym i namacalnym. Dyrektywa CSRD stanie na równi z istniejącą od lat Sprawozdawczością finansową. Sprawi to, że firmy będą musiały podchodzić poważnie do kwestii środowiskowych i mieć przygotowane strategie związane z ESG — zaznacza Dariusz Sokulski, dyrektor działu efektywności energetycznej w firmie Siemens Polska.

Pomimo, że dyrektywa CSRD nie obejmuje na ten moment firm z sektora MŚP, nie oznacza to, że mogą podchodzić one z dystansem do kwestii środowiskowych. Eksperci zwracają uwagę, że raportowanie ESG obejmuje nie tylko samą spółkę, ale również jej łańcuch dostaw. Dlatego mniejsze firmy, chcąc konkurować o kontrakty, będą musiały wykazywać swoje działania na rzecz zmniejszenia emisyjności.

— Firmy z największych europejskich gospodarek już od dawna deklarują, że chcą być w jakiejś perspektywie neutralne klimatycznie. Będą one wybierały dostawców, którzy zmniejszają swój ślad węglowy. Dobrym przykładem są niektórzy producenci samochodów, którzy ogłosili, że do 2039 r. będą neutralni klimatycznie na całej szerokości łańcucha wartości – razem ze swoimi dostawcami. Jeśli polskie firmy chcą mieć szanse na zdobycie tych kontraktów, bądź pozostanie w łańcuchu dostaw, to muszą być konkurencyjne również w obszarze ESG – tłumaczy Dariusz Sokulski.

Co może zrobić Twoja firma?

Istnieje kilka podstawowych obszarów związanych z gospodarką energetyczną firm, którymi powinni zainteresować się przedsiębiorcy. Pierwszą kwestią są rozwiązania zwiększające efektywność energetyczną w samych firmach. Drugą z nich jest kwestia źródeł energii – polega to głównie na inwestycji w OZE. Eksperci zwracają również uwagę na edukację i świadomość pracowników w zakresie oszczędzania energii.

— Polskie firmy powinny zbudować lepszą samoświadomość w obszarze tego, jak konsumują energię, które budynki, urządzenia, procesy pochłaniają jej najwięcej. Z dobrego rozpoznania stanu wyjściowego nieuchronnie napłyną wnioski o możliwych optymalizacjach (wymiana oświetlenia, termomodernizacja, wdrożenie urządzeń energooszczędnych). Zależnie od sposobu (profilu) zużycia warto też naturalnie rozważać inwestycje we własne źródła OZE. Szalenie istotna jest też edukacja — prooszczędnościowe postawy pracowników potrafią redukować zużycie energii bez dodatkowych kosztów po stronie pracodawcy — tłumaczy Dominika Taranko.

Innowacyjne technologie mogą pomóc polskim spółkom w obszarze efektywności energetycznej. Wdrożenie tego typu rozwiązań może pomóc zarówno w obniżeniu kosztów energii elektrycznej, jak i w redukcji śladu węglowego.

— Technologie cyfrowe pozwalają nie tylko zoptymalizować pewne procesy czy je całkowicie zmienić, ale też obniżyć ślad węglowy. Przykładowo przechodząc na tzw. rozwiązania paperless, firma znacznie ograniczy koszty wysyłki i komunikacji z klientem, znacząco redukując zapotrzebowanie na papier. Wdrażając mechanizmy zdalnej weryfikacji, możemy ograniczyć koszty związane z placówkami handlowymi. Z kolei stawiając na inteligentne liczniki i automatykę budynkową, możemy kontrolować koszty energii, np. poprzez zaprogramowanie włączania i wyłączania świateł w budynku czy sterowanie poziomem temperatury w budynku — przekonuje Piotr Mieczkowski.

Rozmawiając na temat optymalizacji energetycznej, wielu przedsiębiorców obawia się wysokich kosztów inwestycji w nowoczesne technologie. Okazuje się jednak, że nie powinno być to przeszkodą. W Polsce działają bowiem firmy oferujące rozwiązania w modelu ESCO, który nie wymaga od firm kapitału. Wykonawca odpowiedzialny za wdrożenie usprawnień bierze tu na siebie część ryzyka finansowego i technicznego, a koszty inwestycji pokrywane są z oszczędności, jakie wygeneruje dla firmy.

— W 2018 roku nawiązaliśmy współpracę z białostockim producentem dywanów Brintons Agnella. Umowa zakładała, że oszczędności energetyczne w okresie 6 lat pokryją nasze koszty świadczenia usługi efektywności energetycznej. Szereg usprawnień, które wdrożyliśmy, pozwoliło na zagwarantowanie 2 milionów złotych oszczędności energetycznych rocznie – opowiedział Dariusz Sokulski z Siemens Polska.

Przedstawiciel Siemensa podkreśla, że wdrażane przez nich rozwiązania i usługi pomagają redukować zużycie energii w każdym punkcie systemu energetycznego, zarówno w momencie wytwarzania, magazynowania, jak i korzystania z różnych mediów energetycznych.

Biznes i środowisko

Wydaje się, że transformacja energetyczna w polskich spółkach jest koniecznością, nie tylko z powodu wysokich cen energii, ale również ze względu na wymogi prawne narzucane poprzez dyrektywy Unii Europejskiej. Wszystkie te czynniki sprawiają, że efektywność energetyczna może stać się kluczowa dla dalszego rozwoju polskiej gospodarki, a także dla środowiska, o którym nie powinniśmy zapominać.

— Nikt już nie podważa tego, że zmiany klimatu są faktem. Dekarbonizacja nie jest tylko modnym sloganem i sposobem na wyróżnienie się przedsiębiorstwa. Stała się koniecznością i jednym z filarów polityki funkcjonowania wielu firm. Wpływa na konkurencyjność, możliwość rozwoju oraz atrakcyjność dla inwestorów i instytucji finansowych – podsumowuje Dariusz Sokulski.