Zmiana pokoleniowa w polskim biznesie

Elżbieta Szpak
opublikowano: 2025-09-28 20:00

Rodzinny biznes w Polsce znajduje się w przełomowym momencie. Firmy, które powstały w okresie transformacji po 1989 r., wchodzą w fazę zmiany pokoleniowej.

Posłuchaj
Speaker icon
Zostań subskrybentem
i słuchaj tego oraz wielu innych artykułów w pb.pl
Subskrypcja

Wiele osób posiadających duże majątki zbliża się do wieku emerytalnego, co stwarza zarówno wyzwania, jak i możliwości – szczególnie dla banków oferujących usługi wealth management. Coraz więcej właścicieli firm zastanawia się nad planowaniem sukcesji i ochroną majątku na przyszłość, starając się pogodzić kwestie finansowe z rodzinnymi relacjami i wartościami.

Wealth management to dziś nie tylko inwestowanie, lecz przede wszystkim strategiczne, kompleksowe zarządzanie kapitałem i majątkiem rodzinnym. W przeciwieństwie do jednorazowych działań inwestycyjnych doradcy wealth managementu opracowują długofalowe strategie uwzględniające cele klienta, jego tolerancję ryzyka oraz horyzont inwestycyjny. Usługa obejmuje nie tylko ochronę i pomnażanie majątku, ale także planowanie sukcesji firm i zabezpieczenie finansowe rodziny.

Wiele polskich fortun powstało w ciągu ostatnich 30 lat, dlatego dla doradców wealth managementu istotne jest nie tylko pomnażanie kapitału, ale również jego zabezpieczenie przed ryzykiem prawnym, podatkowym czy rynkowym. Dzięki indywidualnym strategiom inwestycyjnym możliwe jest m.in. inwestowanie w nieruchomości zagraniczne, papiery wartościowe w różnych jurysdykcjach czy fundusze spełniające kryteria ESG, co pozwala klientom dywersyfikować aktywa i realizować cele zgodnie z wartościami rodziny.

Sukcesja wymaga czasu i komunikacji

Sukcesja w firmach rodzinnych to proces wieloetapowy, który wymaga zarówno strategicznego planowania, jak i wrażliwości na relacje rodzinne. Obejmuje nie tylko wskazanie następcy i przekazanie formalnej władzy, ale również przygotowanie przyszłego lidera poprzez mentoring, szkolenia i stopniowe włączanie w kluczowe decyzje biznesowe.

Eksperci wskazują, że sukcesja powinna zaczynać się od rozmowy w rodzinie. Bez niej nawet najlepiej przygotowane dokumenty prawne nie gwarantują harmonijnego przebiegu procesu. Kluczowe jest wspólne zrozumienie celów i wartości, które firma ma zachować, a także otwarta komunikacja między pokoleniami. Firmy, które traktują sukcesję jako integralną część strategii rozwoju, zyskują przewagę konkurencyjną – unikają chaosu organizacyjnego, chronią wartość przedsiębiorstwa i utrzymują zaufanie kontrahentów.

Planowanie sukcesji przynosi liczne korzyści: umożliwia płynne przekazanie władzy, zapewnienie ciągłości działania firmy, utrzymanie umów i kontrahentów, a także zachowanie formy prawnej przedsiębiorstwa oraz niezbędnych licencji. Dobrze przemyślana sukcesja minimalizuje ryzyko konfliktów między członkami rodziny i chroni majątek przed nieprzewidzianymi zdarzeniami.

Most pokoleniowy i narzędzie ochrony majątku

Fundacja rodzinna pełni funkcję swoistego „mostu pokoleniowego”. Funkcjonująca w polskim prawie od ponad półtora roku, wywodzi się z prawa rzymskiego i jest stosowana od wieków w wielu krajach europejskich. Umożliwia zabezpieczenie majątku na wypadek zdarzeń losowych oraz realizację ostatniej woli fundatora w sposób bardziej kompleksowy niż testament.

Statut fundacji definiuje politykę inwestycyjną, zasady zarządzania aktywami oraz reguluje prawa i obowiązki beneficjentów. Elastyczność fundacji pozwala łączyć ochronę kapitału z dbałością o wartości rodzinne – można wprowadzać systemy zachęt i sankcji, motywujące kolejne pokolenia do odpowiedzialnego działania. Fundacja minimalizuje ryzyko sporów o zachowek, pozwala na planowanie wypłat świadczeń i reinwestycję zysków w sposób zgodny z celami rodziny.

Paweł Tomczykowski, ekspert w dziedzinie fundacji rodzinnych, podkreśla, że fundacja rodzinna to nie tylko narzędzie sukcesyjne, ale też mechanizm, który pozwala harmonizować relacje między firmą, właścicielami i rodziną. Chroni przed rozdrobnieniem własności i zabezpiecza kapitał na wiele pokoleń. Daje możliwość przemyślanego, wieloetapowego przekazywania majątku, jednocześnie motywując sukcesorów do odpowiedzialnych decyzji.

Rola banków

Banki świadczące usługi wealth management stają się partnerem strategicznym w procesie sukcesji. Wspierają klientów w ocenie majątku, projektowaniu portfeli inwestycyjnych dostosowanych do różnych scenariuszy rynkowych, a także w dywersyfikacji aktywów – zarówno geograficznej, jak i sektorowej. Doradcy bankowi współpracują z kancelariami prawnymi i ekspertami podatkowymi, tworząc zintegrowane podejście do sukcesji i zarządzania majątkiem rodzinnym.

W praktyce oznacza to, że banki nie tylko doradzają w sprawach finansowych, lecz także koordynują cały proces sukcesji – od wyznaczenia następcy po formalne przekazanie majątku i kontrolę nad jego dalszym rozwojem. Kluczowe jest indywidualne podejście, które uwzględnia preferencje inwestycyjne, wartości rodzinne i specyfikę konkretnego biznesu.

Banki coraz częściej proponują model hybrydowy obsługi – stacjonarny, telefoniczny i cyfrowy – co pozwala klientom zarządzać finansami i majątkiem w sposób elastyczny. W obliczu globalizacji i rosnącej złożoności przepisów podatkowych, banki pomagają w planowaniu sukcesji w wielu jurysdykcjach, uwzględniając zagraniczne inwestycje, kredytowanie nieruchomości i compliance podatkowe.

Dla rodzin i przedsiębiorstw

Dzięki fundacjom rodzinnym i wsparciu banków przedsiębiorcy mogą zabezpieczyć zarówno ciągłość firmy, jak i majątek prywatny. Fundacja umożliwia eliminację ryzyka sporów o zachowek, a także zapewnia elastyczne zarządzanie aktywami, w tym udziałami w spółkach, nieruchomościami czy papierami wartościowymi. Wealth management i fundacja rodzinna razem tworzą kompleksowy system ochrony finansowej, który pozwala rodzinie nie tylko zachować zgromadzony majątek, ale także mądrze go pomnażać i reinwestować w przyszłe przedsięwzięcia.

Planowanie sukcesji i fundacja rodzinna to również narzędzia, które wzmacniają kapitał społeczny firmy – budują zaufanie pracowników, lojalność kontrahentów i spójność wizji strategicznej. Firmy rodzinne, które inwestują w długofalową ochronę majątku i przemyślaną sukcesję, zyskują stabilność i odporność na ryzyka rynkowe oraz rodzinne napięcia.

Zaufanie i długofalowe planowanie

Podstawą skutecznego wealth management i sukcesji jest zaufanie. Buduje się je latami współpracy i długoterminowych relacji. Doradcy nie tylko pomagają w ochronie i pomnażaniu kapitału, lecz także w tworzeniu narzędzi, które minimalizują ryzyko konfliktów rodzinnych i podatkowych, wspierając rozwój firmy w kolejnych pokoleniach.

Planowanie finansowe to proces ciągły: obejmuje określenie realistycznych celów, ocenę majątku, przygotowanie strategii inwestycyjnej oraz systematyczne monitorowanie i dostosowywanie planu do zmieniających się warunków rynkowych. W przypadku osób zamożnych współpraca z doradcą wealth management pozwala nie tylko zabezpieczyć majątek, ale też skutecznie zarządzać jego dalszym rozwojem i sukcesją.

Bezpieczeństwo i ciągłość dla kolejnych pokoleń

Polski biznes rodzinny wkracza w erę, w której planowanie sukcesji przestaje być opcją, a staje się koniecznością. Dobrze przemyślana strategia wealth management, wsparcie ekspertów i zastosowanie fundacji rodzinnej pozwalają zabezpieczyć majątek, chronić wartości rodzinne i zapewnić stabilność finansową przyszłych pokoleń. To moment, w którym doświadczenie łączy się z nowoczesnymi narzędziami finansowymi, a długofalowe planowanie staje się fundamentem trwałego sukcesu.