Centrum stolicy: 20 proc. biur czeka na najemców
Różnica między popytem a podażą powierzchni biurowych zmaleje. Stanie się tak dlatego, że w 2001 r. do użytku zostanie oddanych znacznie mniej biur niż rok wcześniej. Analitycy przewidują jednak, że najemców i tak znajdzie niewiele więcej biur niż w 2000 r.
Dane z najnowszego raportu międzynarodowej firmy DTZ pochodzą także z Warsaw Research Formum. Jest to wspólne przedsięwzięcie firm CB Richard Ellis, DTZ Zadelhoff Tie Leung, Healey & Baker i Jones Lang LaSalle.
Najgorzej w centrum
Na rynku biurowym spada liczba powierzchni oddawanych do użytku. Analitycy przewidują, że w 2001 r. wzrośnie w stosunku do 2000 r. odsetek powierzchni wynajętych. Z raportu wynika, że najgorsza sytuacja na rynku powierzchni biurowych panuje w centrum stolicy. Wskaźnik powierzchni nie wynajętej oszacowano tutaj na 19-20 proc. Trochę lepiej jest na obrzeżach miasta, gdzie wskaźnik ten oszacowano na 13-14 proc. Średnia dla całej stolicy to 16-17 proc. Sytuacja na rynku biurowym może się zmienić w ciągu najbliższych dwóch lat. Analitycy z DTZ zwracają uwagę na fakt, że spada liczba nowo oddawanych biurowców, a większość inwestorów koncentruje się na budowie obiektów poza centrum. Dlatego też ilość nie wynajętych biur w centrum może zmaleć. Obecnie w centrum stolicy znajduje się 145 tys. mkw. powierzchni bez najemców (230 tys. w całej Warszawie).
Wysoki wskaźnik nie wynajętej powierzchni powoduje spadek czynszów. Nie jest on jednak tak gwałtowny jak na przełomie 1998 i 1999 r., kiedy czynsze z ponad 40 USD za mkw. spadły do 31-32 USD za mkw. Obecnie stawki wywoławcze za najlepiej zlokalizowane powierzchnie biurowe to około 27-29 USD za mkw, a dla biurych położonych poza centrum wynoszą one 18-24 USD za mkw., Przedstawiciele międzynarodowych agencji nie upubliczniają cen transakcyjnych, wiadomo jednak, że średnio są one niższe od wywoławczych o około 10 proc.
Ciekawie przedstawia się sytuacja na rynku powierzchni handlowych. Z danych DTZ wynika, że do obecnych 450 tys. mkw. nowoczesnych powierzchni handlowych dojdzie kilkaset tysięcy mkw. nowych obiektów.
Będą budować
Raport wymienia takie projekty, jak: Wola Park budowany przez fundusz inwestycyjny Central European Retail Property Fund (powierzchnia 70 tys. mkw.), Wileńska, budowany na warszawskiej Pradze przez Cefic (powierzchnia 44 tys. mkw.), czy wreszcie Złote Tarasy (dawna Złota Centrum, deweloper ING) o powierzchni 50 tys. mkw. Wszystkie obiekty mają być oddane do użytku w 2002 r. Wyjątek stanowią Złote Tarasy, których otwarcie przewidziano na 2004 r., podobnie jak gigantycznego projektu Centrum Gdańska firmy Cefic, który ma mieć 100 tys. mkw. powierzchni handlowych. Raport DTZ wymienia także projekt Reform Center, który ma dostarczyć 70 tys. mkw powierzchni handlowej w 2002 r. Jednak tych danych nie można uznawać za wiarygodne, ponieważ sam inwestor, firma Reform (w stolicy wybudowała także biurowiec Reform Plaza) nie chce udzielać żadnych informacji na temat swojego projektu. Poza tym, na razie, żadna firma nie poszukuje dla tego obiektu najemców.
Czynsze za nowoczesne powierzchnie handlowe w stolicy utrzymują się obecnie na poziomie 25-35 USD za mkw. Raport o tym nie wspomina, ale biorąc pod uwagę ilość planowanych inwestycji można spodziewać się spadku tych stawek.
Najlepiej w magazynach
Z raportu wynika, że najlepiej sytuacja przedstawia się na rynku powierzchni magazynowych. W 2000 r. wynajęto w stolicy 200 tys. mkw. magazynów, co doprowadziło do znacznego zmniejszenia się nie wynajętych powierzchni z 26 proc. w 1999 r. do 13 proc. w 2000 r. Analitycy z DTZ przewidują, że rok 2001 zakończy się wynajęciem kolejnych 150-200 tys. mkw. Na najemców czeka około 500 tys. mkw. nowoczesnych magazynów, a w trakcie budowy znajduje się obecnie kolejne 100 tys. Czynsze wywoławcze kształtują się obecnie na poziomie 6,5-9 USD za mkw. Czynsze wywoławcze za powierzchnie biurowe zlokalizowane przy magazynach wynoszą od 9 do 15 USD za mkw.