Wchodzący w życie 1 lipca kolejny pakiet uproszczeń w podatku od towarów i usług (VAT) wprowadza od dawna oczekiwaną zmianę w opodatkowaniu płatności otrzymywanych przez firmy w obcej walucie. Znowelizowane przepisy ułatwią przeliczenie na złote takich należności po ich korekcie dokonanej przez kontrahenta. Dotyczy to zarówno wartości ujętych w fakturach korygujących in minus, jak i in plus.
Kiedy kurs historyczny
Nowe zasady przeliczeń wynikają z tzw. pakietu SLIM VAT3 (Simple Local And Modern), czyli kolejnego po SLIM VAT1 i SLIM VAT2, wprowadzonych w latach 2021-22. Zgodnie z nowelizacją kurs obcej waluty przyjmowany do ustalenia kwoty korekty podstawy opodatkowania będzie taki sam jak dla należności podlegających VAT z pierwotnej faktury. Bez znaczenia będą przyczyny jej skorygowania i termin jej rozliczenia.
– To oznacza, że gdyby do faktury pierwotnej przyjęto kurs z 13 kwietnia 2022 r. dla dokonanej wówczas dostawy towarów, to po wystawieniu 13 lipca 2023 r. faktury korygującej podatnik zastosuje taki sam kurs, jak przed korektą – wyjaśnia na przykładzie Radosław Żuk, doradca podatkowy, partner w Kancelarii Żuk Pośpiech.
Ponadto ten tzw. kurs historyczny, czyli z czasu rozliczenia faktury pierwotnej, ma być stosowany do kwot z dokumentu korygującego niezależnie od tego, czy korekta zwiększy czy obniży podstawę wymiaru VAT. W każdym przypadku podatnik powinien przeliczyć obcą walutę tak, jak zrobił to pierwotnie, opodatkowując należność od dokonanej transakcji.
Nieco inaczej ma być w razie opustu lub obniżki ceny i wystawienia w związku z tym faktury zbiorczej. W takim przypadku przedsiębiorca będzie mógł zastosować jeden kurs waluty obcej. Dotyczy to korekt in minus m.in. w transakcjach krajowych, przy nabyciu towarów z Unii Europejskiej (UE), zakupach od zagranicznych kontrahentów i imporcie usług.
– Podatnik nie będzie już zmuszony do przyjmowania pierwotnego kursu do każdej z korygowanych transakcji, jak to było dotychczas. Przeliczenia dokona według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający datę wystawienia faktury korygującej i odpowiednio przy stosowaniu wskaźników Europejskiego Banku Centralnego – mówi Radosław Żuk.
Wyjątki od nowej reguły
Jednak nie w każdym przypadku będzie można skorzystać z tej możliwości. Anna Getka-Juśkiewicz i Iwona Jakubiak, ekspertki Crido, zwracają uwagę, że tego rozwiązania nie będzie można zastosować do rozliczeń korekt zbiorczych zwiększających podstawę opodatkowania lub faktur korygujących in minus, które wynikają z innych okoliczności niż udzielenie bonifikaty, czyli np. gdy nabywca zwróci towar.
Ponadto do rozliczeń VAT z tytułu transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) bieżący kurs przeliczeń waluty obcej będzie można przyjąć tylko wtedy, gdy kontrahent wystawi zbiorczą fakturę korygującą, a korekta albo zmniejszy podstawę opodatkowania albo będzie wynikiem upustu lub obniżki ceny. To oznacza, że same zbiorcze dokumenty wewnętrzne w firmach, wykazywane w ewidencji VAT i sporządzane w celu rozliczenia podatku nie wystarczą, by móc skorzystać z nowych korzystnych zasad rozliczeń kursowych.
Zdaniem ekspertek Crido zastosowanie właściwego kursu przy korektach transakcji nadal może więc stwarzać pewne kłopoty. Również Radosław Żuk zauważa, że zmiany obowiązujące od lipca nie rozwiązują w pełni problemów związanych z przeliczaniem na złote należności naliczanych i wypłacanych kontrahentom w obcej walucie.
– Nowe zasady z pakietu SLIM VAT3 niewątpliwie są niezwykle korzystne dla polskich podatników, ale wyłącznie z punktu widzenia rozliczeń VAT. W podatkach dochodowych przy stosowaniu odpowiedniego kursu w dalszym ciągu istotna będzie przyczyna skorygowania faktury – zwraca uwagę partner w Kancelarii Żuk Pośpiech.
Uważa, że rzeczywiste i w pełni korzystne uproszczenia w rozliczaniu podatków przyniesie przedsiębiorcom wprowadzenie identycznych reguł stosowania kursów w VAT oraz dochodowych CIT i PIT.
– Dopiero wtedy będzie można mówić o faktycznym ułatwieniu. Póki co przedsiębiorcy wciąż mają przeliczać obce waluty według dwóch różnych kursów, z czym nie radzą sobie systemy finansowo-księgowe – podkreśla doradca.
Mniej formalności w obrocie z UE
Przedsiębiorcy prowadzący biznes z kontrahentami z UE będą jednak mogli skorzystać z kilku dodatkowych, niezwiązanych z kursem walut, korzystnych uproszczeń przy rozliczaniu VAT. W przypadku wspólnotowego nabycia towarów podatnicy nie będą musieli posiadać faktur dokumentujących takie transakcje, aby móc potwierdzić swoje prawo do odliczenia z tego tytułu naliczonego podatku. Ten wymóg zostanie zniesiony.
– Nowe przepisy pozwolą w efekcie na rozliczenie VAT od wewnątrzwspólnotowych transakcji zgodnie z zasadą neutralności tego podatku - nawet gdy przedsiębiorca nie będzie posiadał faktury od kontrahenta z zagranicy – podkreśla Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy w firmie inFakt.
Zyskają też firmy sprzedające towary odbiorcom z Unii, rozliczające VAT od transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT).
– Pakiet SLIM VAT3 doprecyzowuje moment wykazania dostawy ze stawką 0 proc. w korektach deklaracji. Po zmianach, w razie otrzymania z opóźnieniem dokumentów potwierdzających taką transakcję, firma zadeklaruje ją fiskusowi dopiero w dacie powstania obowiązku podatkowego – podkreśla Mateusz Kisiel, ekspert z działu doradztwa podatkowego EY Polska.
Dotychczasowe przepisy wymagały wykazania WDT w okresie rozliczeniowym, w którym dokonano dostawy. Jak podkreślają eksperci, regulacje te w zasadzie dostosowują prawo do przyjętej już praktyki. Przedsiębiorcy będą mogli stosować je już niedługo po wejściu w życie SLIM VAT3, składając fiskusowi JPK_V7M za lipiec 2023 r. albo przy opodatkowaniu za trzeci kwartał tego roku, jeśli opłacają VAT kwartalnie.
– Z pewnością zmiany dotyczące transakcji wspólnotowych zmniejszą formalności w obrocie międzynarodowym – podsumowuje Mateusz Kisiel.