Większość Polaków uważa, że założenie firmy w naszym kraju jest proste, ale tylko 3 proc. planuje otworzyć biznes w ciągu najbliższych trzech lat (średnia europejska to 15 proc.) - wynika z polskiej edycji raportu Global Entrepreneurship Monitor (GEM) przygotowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) i Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.
52 proc. Polaków widzi okazje biznesowe, ale strach przed porażką powstrzymuje ich przed założeniem działalności gospodarczej.
– Polacy dostrzegają szanse rynkowe i doceniają przedsiębiorców, ale wciąż za rzadko sami decydują się na ten krok. Naszym największym wyzwaniem nie są dziś bariery formalne związane z założeniem firmy, lecz lęk przed porażką i brak wiary we własne kompetencje. Jeśli chcemy utrzymać tempo rozwoju gospodarczego, musimy budować kulturę przedsiębiorczości opartą na odwadze, edukacji i wsparciu, które pozwolą zamienić ten potencjał w powstawanie nowych firm. Polska gospodarka potrzebuje nowych inicjatyw i młodych przedsiębiorstw, bo to one są źródłem innowacji i konkurencyjności – mówi Krzysztof Gulda, p.o. prezesa PARP.
Dodaje, że wyniki raportu GEM 2025 potwierdzają, że w Polsce jest niewykorzystany potencjał przedsiębiorczości.
– Naszą rolą jest to zmienić i tworzyć warunki, w których zakładanie firmy jest nie tylko proste, ale również atrakcyjne – podkreśla Krzysztof Gulda.
Ekosystem startupowy
Autorzy raportu zwracają też uwagę na uwarunkowania rozwoju start-upów w Polsce. Największą barierą w ich zakładaniu jest brak kapitału. Ponadto młode osoby często nie mają wiedzy i umiejętności dotyczących zarządzania firmą i pomysłu na jej założenie. Natomiast właściciele start-upów narzekają na obciążenia podatkowe i biurokrację. Utyskują też na ciągle zmieniające się prawo, w tym przepisy prawa pracy i wzrost płacy minimalnej, a także na braki kadrowe. Według ekspertów finansowanie start-upów przez fundusze seed capital i venture capital jest niewystarczające. Z raportu wynika ponadto, że programy publiczne w coraz mniejszym stopniu odpowiadają na potrzeby młodych spółek. Również dostęp do kredytów i pożyczek pozostaje dla nich wyzwaniem.
Wyzwania dotyczące AI
Autorzy raportu zbadali też, jak przedsiębiorcy korzystają z rozwiązań cyfrowych. Chcą w większym stopniu niż dotychczas stosować je w sprzedaży produktów i usług. W porównaniu z poprzednią edycją badania odsetek dojrzałych firm otwartych na digitalizację wzrósł o 17 pkt proc., do poziomu 37 proc. Natomiast w przypadku młodych firm nie zmienił się i wynosi 44 proc. Co trzeci dojrzały przedsiębiorca i co czwarty młody uważa, że posiadanie strony internetowej umożliwiającej e-handel jest bardzo ważne dla realizacji modelu biznesowego i strategii firmy. Podobny odsetek wspomnianych przedstawicieli biznesu docenia możliwość korzystania z usług przetwarzania danych w chmurze. Natomiast narzędzia sztucznej inteligencji są istotnym elementem strategii biznesowej tylko dla 6 proc. młodych i 13 proc. dojrzałych firm. W Polsce dojrzałe przedsiębiorstwa dwukrotnie częściej niż młode stosują AI w swojej działalności gospodarczej. Firmy z obu grup obawiają się oporu pracowników wobec wdrażanych rozwiązań AI, a także konieczności rozwiązywania dylematów etycznych dotyczących stosowania tej technologii w procesach decyzyjnych. Natomiast rzadziej widzą problemy związane z bezpieczeństwem danych i ochroną prywatności. Z raportu wynika ponadto, że właściciele firm znad Wisły mają nadzieję, że AI pomoże im lepiej zarządzać ryzykiem, personalizować ofertę skierowaną do klientów i przyczyni się do wzrostu przychodów i rozwoju biznesu. W mniejszym natomiast stopniu spodziewają się wsparcia AI w zakresie zwiększania produktywności i wydajności procesów firmowych i rozwijania działalności innowacyjnej.
W polskiej edycji badania GEM wzięło udział 2 tys. Polaków prowadzących biznes lub zamierzających go założyć i 38 ekspertów w dziedzinie przedsiębiorczości.