Szpitale, przychodnie, gabinety lekarskie nie powinny już mieć wątpliwości, jak rozliczać z fiskusem zakup sprzętu medycznego i wynikającą z tego adaptację pomieszczeń. Do tej pory przepisy nie były precyzyjne i powodowały kontrowersje.
Teraz Ministerstwo Finansów wyjaśnia: dostawa wyrobu medycznego dopuszczonego do obrotu na terytorium Polski podlega opodatkowaniu 8-procentową stawką VAT, natomiast prace polegające na dostosowaniu (adaptacji, przebudowy, rozbudowy itp.) pomieszczeń szpitala prowadzone w związku z dostawą takiego wyrobu medycznego nie korzystają co do zasady z preferencji podatkowej i podlegają opodatkowaniu według stawki podstawowej, tj. obecnie 23 proc.
Taki pogląd wyraził minister finansów w ogłoszonej właśnie interpretacji ogólnej, dotyczącej opodatkowania podatkiem od towarów i usług świadczeń złożonych, w tym czynności polegających na dostawie sprzętu medycznego i towarzyszącym tej dostawie czynności adaptacji pomieszczenia. Pismo z treścią tej wykładni, podpisane przez Macieja Grabowskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, wysłano do wszystkich izb skarbowych oraz urzędów kontroli skarbowej w kraju 30 marca 2012 r.
Wykonanie prac budowlanych polegających na przystosowaniu pomieszczenia do możliwości zainstalowania w nim specjalnego sprzętu medycznego nie pozostaje z reguły w nierozerwalnym związku akurat z tym sprzętem — podkreślono w interpretacji ministra.
W konsekwencji inny VAT stosuje się do sprzedaży takiego sprzętu, a inny do usług przebudowy. I, co ważne, w ocenie ministra finansów jest to niezależne od treści umowy dotyczącej dostawy sprzętu medycznego.
Jednolita usługa
Podstawą stanowiska ministra finansów jest zakwalifikowanie określonych, związanych ze sobą czynności do właściwych kategorii oraz ocena, jak ściśle są ze sobą powiązane.
Od tego zależy wysokość ich opodatkowania. W interpretacji przypomniano, że zgodnie z ustawą o VAT podatkowi temu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Do usług nie zalicza się dostawy towarów. W interpretacji przypomniano, że według utrwalonej linii orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości UE każde świadczenie powinno być co do zasady uznawane za odrębne i niezależne, jednak transakcja złożona z jednego świadczenia w aspekcie ekonomicznym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie pogarszać funkcjonalności systemu VAT.
Ponadto w pewnych okolicznościach formalnie odrębne transakcje, które mogą być wykonywane oddzielnie (i być oddzielnie opodatkowane lub zwolnione z podatku), należy uważać za jedną transakcję, jeżeli nie są one od siebie niezależne.
W ocenie TSUE jednolite świadczenie występuje w przypadku, gdy dwa (lub więcej) elementy albo dwie (lub więcej) czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny.
W szpitalu inaczej
W kontekście takich wyroków za odrębne należy uznać świadczenia wykonywane przez jednego świadczącego na rzecz nabywcy, które mogą być rozdzielone w sposób obiektywnie uzasadniony, nawet jeśli są w pewien sposób powiązane — stwierdzono w interpretacji.
Jak podkreślono, jeżeli transakcja składa się z zespołu świadczeń i czynności, celem określenia, czy są to dwa lub więcej niż dwa świadczenia odrębne i niezależne, czy też jest to jedno świadczenie kompleksowe, należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności, w jakich dokonywana jest rozpatrywana transakcja.
Minister finansów jednoznacznie natomiast przesądza, jak należy opodatkować dostawę specjalistycznego sprzętu medycznego, np. tomografu komputerowego, rezonansu magnetycznego, aparatu rentgenowskiego oraz prace budowlane, których celem jest dostosowanie pomieszczeń użytkownika (np. szpitala) do wymogów producenta oraz przepisów regulujących bezpieczeństwo osób obsługujących sprzęt i pacjentów. Minister przyznaje, że wykonywanie takich prac budowlanych jest związane z dostarczeniem wyrobu medycznego i ma na celu umożliwienie jego prawidłowej oraz bezpiecznej pracy.
Jednak zastrzega, że przez sam ten związek nie stanowią one elementu kompleksowego świadczenia, jakim jest dostawa wyrobu medycznego. To jeszcze za mało, aby uznać, że dostawa urządzenia wraz z adaptacją np. pracowni diagnostycznej do jego montażu miała jednorodny charakter i mogła w całości korzystać z preferencyjnej stawki VAT. Szpitale są specjalistycznymi placówkami, które z założenia muszą spełniać szereg wymogów specjalnych, w tym budowlanych.
Wyrocznia w sądzie
— To nie jest zagadnienie dla wydania interpretacji ogólnej — komentuje wykładnię ministra Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy.
Jak wyjaśnia, nawet trybunał europejski nie wskazał żadnej zasady podziału świadczeń złożonych dla celów podatkowych. O tym, czy należy je kwalifikować jako jednolite czy odrębne, decydują konkretne okoliczności ich realizacji. W ocenie doradcy, tak jest również z oceną robót budowlanych koniecznych przy instalowaniu sprzętu medycznego.
Nie można wykluczyć, że przebudowa, powiększenie pomieszczenia czy inne niezbędne prace są wymuszone wymogami technologicznymi konkretnego urządzenia i są wykonywane wyłącznie na potrzeby instalacji konkretnego sprzętu — że nigdy by ich nie przeprowadzono, gdyby nie jego zakup. Andrzej Nikończyk dodaje przy tym, że interpretacja ogólna nie tworzy prawa.
Podatnicy nie mogą jednak liczyć na to, że inne będą od niej interpretacje indywidualne, a nawet raczej nie zostaną wydane z uwagi na istnienie wykładni o charakterze powszechnym. Ci podatnicy, którzy zastosują w praktyce rozwiązania inne niż wskazane przez ministra, mogą narazić się na spór z fiskusem. Wtedy jednak mogą się odwołać do sądu i ten ostatecznie orzeknie, czy w danym przypadku można przyjąć jednolite czy odmienne opodatkowanie świadczeń złożonych.
Dostawa towarów i świadczenie usług — definicje
Minister finansów wyjaśnia, że dostawa towarów to przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel — przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii świadczenie usług — każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.