Bruksela (PAP) - Komisja Europejska wystosowała w poniedziałek dramatyczny apel do przywódców Unii Europejskiej i przystępujących do niej krajów, żeby dawali przykład swoim społeczeństwom w walce z korupcją.
"Urzędnicy państwowi będą mieli trudności, żeby działać bezstronnie, obiektywnie i wyłącznie w interesie publicznym, jeżeli najwyżsi reprezentanci kraju nie będą promowali i wypełniali standardów antykorupcyjnych, które trzeba ustanowić" - napisała Komisja Europejska w dokumencie, przesłanym do Rady (ministrów) UE.
"Żaden kraj nie jest wolny od korupcji, nawet najczystszy" - powiedział dziennikarzom Michael Vollprecht z wydziału Komisji Europejskiej, zajmującego się problematyką walki ze zorganizowaną przestępczością.
W dokumencie, sporządzonym przez organ wykonawczy Unii, czytamy, że w krajach przystępujących do UE walka z korupcją zyskała ostatnio na znaczeniu w związku z perspektywą członkostwa.
"Chociaż został osiągnięty ogromny postęp i większość tych krajów przyjęła narodowe strategie antykorupcyjne, korupcja i inne przestępstwa gospodarcze są nadal rozpowszechnione, co uwypuklono w regularnych raportach Komisji. Ponadto nakładające się kompetencje i brak koordynacji zagrażają osiągnięciom" - oceniła Komisja.
Nie podała ona żadnego rankingu krajów, ale Vollprecht odesłał dziennikarzy do zestawienia organizacji Transparency International. Wynika z niego, że najmniej skorumpowane są kraje nordyckie (Finlandia, Dania i Szwecja - wszystkie powyżej 9 punktów na 10 możliwych), a najbardziej spośród członków Unii - Grecja.
Polska ma nieco gorsze oceny od Grecji (4 punkty na 10 w porównaniu z 4,2), ale wyprzedza nieco Czechy, Łotwę i Słowację (po 3,7). Za najmniej skorumpowane spośród kandydatów do Unii w Europie Środkowej i Wschodniej uchodzą Słowenia (6,0) i Estonia (5,6).
Komisja zaleca oparcie walki z korupcją na 10 zasadach:
1) przywódcy i decydenci powinni zająć jasne stanowisko i przyjąć narodowe strategie i programy antykorupcyjne, składające się zarówno z posunięć zapobiegawczych, jak i represyjnych;
2) obecne i przyszłe państwa UE powinny w pełni wdrożyć cały dorobek prawny i instytucjonalny UE w zakresie walki z korupcją;
3) niezbędne są kompetentne i widoczne instytucje zwalczające korupcję i egzekwujące prawo, w tym wyspecjalizowani prokuratorzy ścigający również defraudacje, przestępstwa podatkowe i pranie brudnych pieniędzy;
4) dostęp do służby publicznej musi być otwarty dla każdego obywatela, a rekrutacja i awanse oparte na obiektywnych kryteriach i zasługach; niezbędne są odpowiednie pensje i prawa socjalne; urzędnicy powinni być zobowiązani do ujawniania swojego stanu posiadania; "wrażliwe" stanowiska trzeba obsadzać na zasadzie rotacji;
5) należy poprawić integralność, odpowiedzialność i przejrzystość sądów, policji, służb celnych i podatkowych, służby zdrowia i urzędników odpowiedzialnych za zamówienia publiczne poprzez zastosowanie nowoczesnych metod zarządzania, audytów i nadzoru;
6) trzeba wprowadzić kodeks postępowania w sektorze publicznym i nadzorować jego stosowanie;
7) należy ustanowić jasne reguły ochrony osób ujawniających korupcję;
8) potrzebne są kampanie uświadamiające w mediach i szkolenia zmniejszające tolerancję wobec przypadków korupcji;
9) niezbędne są jasne reguły finansowania partii politycznych, ich zewnętrzna kontrola finansowa;
10) trzeba wprowadzić zachęty dla firm, żeby powstrzymywały się od korupcji, takie, jak kodeksy postępowania i "białe listy" firm odmawiających dawania łapówek.
Jacek Safuta
Polska Agencja Prasowa: