„PB’’: Kryptowaluty są ryzykowne, co wielokrotnie komunikowaliście, a czy są bezpieczne?
Jan Ziomek: Jak wszyscy dobrze wiedzą, jesteśmy entuzjastami technologii DLT blockchain, która stoi za kryptowalutami, bo pozwala na nowo podejść do pewnych problemów. Gwarantuje też wyższy poziom bezpieczeństwa. Przy kryptowalutach możemy mieć jednak sytuację, gdzie tak naprawdę problem nie leży po stronie technologii, lecz ludzi.
Czy kryptowaluty są bardziej ryzykowne niż klasyczne formy inwestowania?
Każda forma inwestowania wiąże się z ryzykiem. Inwestowaniem w kryptowaluty powinny zajmować się osoby, które mają przynajmniej minimalną wiedzę o technologii blockchain, o kryptowalutach oraz o tym, co wpływa na zmienność ich wartości. Niejednokrotnie zmiana ich wartości potrafi być znacząca, i to w bardzo krótkich okresach czasu. Są też kryptowaluty powiązane z innym aktywem, np. z dolarem, złotym czy podobnymi aktywami, a wówczas ich kurs jest stały. Odpowiedź nie jest więc prosta, ale ogólnie kryptowaluty wiążą się z o wiele wyższym ryzykiem niż w przypadku tradycyjnych form inwestowania.
Czy należy ten rynek uregulować i objąć nadzorem?
Musimy pamiętać o tym, że samo objęcie nadzorem wymaga zmiany prawa. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego czy jakiś inny organ powinien mieć mandat do tego, żeby taki nadzór sprawować. Ważniejsza jednak jest efektywność tego nadzoru, czyli narzędzia do oddziaływania zarówno na podmioty, które emitują kryptowaluty, jak też zajmujące się chociażby pośrednictwem w ich obrocie. Nie do końca jasno możemy odpowiedzieć, czy na obecnym etapie mamy wystarczające narzędzia.
A za parę lat?
W UE mówi się o pakiecie cyfrowych finansów. Został on opublikowany we wrześniu zeszłego roku przez Komisję Europejską. Jest to próba podejścia do problematyki ogólnie kryptoaktywów, czyli nawet szerzej niż tylko kryptowalut. Zamiarem komisji jest stworzenie podstaw prawnych, co pozwoli uniknąć przede wszystkim arbitrażu regulacyjnego między państwami. Za granicą giełdy kryptowalut są już regulowane, aczkolwiek zakres tej regulacji jest tylko i wyłącznie krajowy. Nie oznacza to, że oferowanie tych usług w Polsce spełnia nasze przyszłe oczekiwania, ponieważ one jeszcze nie zostały wyraźnie zdefiniowane.
Pana urząd podejmuje wiele inicjatyw dotyczących kryptowalut, jak np. kampanie edukacyjno-informacyjne. Jakie przynoszą efekty?
W 2017 r. było duże zainteresowanie obszarem initial coin offering, czyli formą inwestowania w rosnące wówczas podmioty sektora technologii DLT Blockchain. Widząc tę zwyżkę, urząd podejmował pierwsze działania. Warto wyróżnić przede wszystkim nasze stanowisko dotyczące klasyfikacji i oceny konkretnych kryptoaktywów. W styczniu tego roku opublikowaliśmy też ostrzeżenie dla klientów zainteresowanych inwestowaniem w kryptoaktywa. To razem z m.in. kampanią „Inwestuj świadomie” przynosi bardzo pozytywne skutki, ponieważ klienci mogą dowiedzieć się o zidentyfikowanym przez nas ryzyku, które powinni brać pod uwagę chcąc zainwestować.
Jak często do urzędu zgłaszają się osoby poszkodowane i na co się skarżą?
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego co prawda nie nadzoruje sektora kryptowalut w Polsce, aczkolwiek wpływają do nas skargi klientów, którzy zostali poszkodowani przez pośredników bądź osoby podszywające się pod pośredników w obrocie kryptowalutami. Dotyczą one prostych mechanizmów, gdzie przestępcy podszywają się pod chociażby pracowników urzędu, policji czy innych organów, aby zdobyć zaufanie. Zachęcają do zainstalowania na swoim komputerze oprogramowania, które pozwala przestępcom przejmować kontrolę i dokonywać kradzieży kryptowalut czy pieniędzy.
Co radzicie poszkodowanym?
Takie osoby powinny zgłaszać się do organów ścigania. Mowa przede wszystkim o policji. Powinny także kierować się do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który może ich wspierać w dochodzeniu ewentualnych roszczeń w stosunku do podmiotu, który dopuścił się oszustwa. Ze względu jednak na model działalności przestępców i technologię, która sprzyja anonimowości, często szanse dochodzenia roszczeń są niskie lub wręcz zerowe, na co przede wszystkim zwracaliśmy uwagę w styczniowym ostrzeżeniu.
Podcast Puls Biznesu do słuchania co piątek od rana w twojej aplikacji podcastowej oraz na pb.pl/dosłuchania
dziś: „Dzień dobry, tutaj bitcoin”
goście: Daniel Kostecki — Conotoxia, Marek Dietl — GPW, Jan Ziomek — KNF, Katarzyna Wabik — Binance, Rafał Zaorski — TJS