PKP Polskie Linie Kolejowe (PLK) są zarządcą infrastruktury kolejowej odpowiadającym za utrzymanie i rozwój linii kluczowych dla transportu zarówno cywilnego, jak też obronnego.
— Realizacja projektów związanych z mobilnością wojskową jest wpisana w DNA naszej spółki. W ramach programu CEF Military Mobility prowadzimy wiele inwestycji, modernizację punktów przeładunkowych, przebudowę kluczowego dla mobilności wojskowej mostu na Wiśle w Górze Kalwarii — mówi dr inż. Maciej Kaczorek, członek zarządu PLK, szacując wielkość inwestycji na 0,5 mld zł.
Podkreśla, że ważne dla obronności są także inwestycje cywilne, np. w aglomeracjach oraz na liniach usprawniających przewozy różnych towarów. Wymienia wartą ponad 0,5 mld zł modernizację linii Toruń Główny—Toruń Wschodni wraz z mostem na Wiśle i rozbudową odcinka jednotorowego, na którą PKP PLK otrzymały dofinansowanie z programu Fundusze Europejskie na Klimat i Środowisko. W projekty ważne dla wojskowości wpisuje się też modernizacja towarowej obwodnicy Poznania oraz obwodnicy Warszawy biegnącej od Skierniewic przez Mszczonów i dalej przez Górę Kalwarię do Pilawy, a także przebudowa stacji Gliwice Łabędy.
Trzeba zadbać o bezpieczne tory do portów
Wojsko przywiązuje dużą wagę do usprawnienia połączeń z portami morskimi. PLK ogłosiły już przetarg na dobudowę czwartego toru z Pruszcza Gdańskiego do Pszczółek. Realizują też modernizację linii z gdyńskiego portu w kierunku Kościerzyny oraz przebudowę stacji Maksymilianowo. Te inwestycje wpisują się w przygotowany na zlecenie MON Pakt dla Bezpieczeństwa Polski – Pomorze Środkowe. Jest w nim zapisanych wiele zadań kolejowych ważnych dla armii. Pakt zakłada nie tylko poprawę połączeń do Trójmiasta, ale także do portów Pomorza Zachodniego. MON chce, by inwestycje zapisane w pakcie były finansowane w ramach bieżących programów rządowych. Zakłada też, że będą mieć priorytet w ubieganiu się o finansowanie z Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności, który ma działać w ramach BGK i dysponować 25 mld zł.
— Jesteśmy w stałym kontakcie zarówno z Ministerstwem Infrastruktury, jak też z Ministerstwem Obrony Narodowej, by określić priorytety, zakres i harmonogram realizacji kolejnych inwestycji — mówi Maciej Kaczorek.
PLK prowadziły już np. przygotowania studiów wykonalności związane z modernizacją linii 202 i poprawą transportu od Słupska i Koszalina w kierunku Szczecina. Wśród nowo planowanych inwestycji są takie odcinki jak Wysoka Kamieńska—Płoty, na których przygotowanie potrzeba sporo czasu. Wojsku zależy na odbudowie tej linii, ale będzie to trudne — po części dawnego odcinka została poprowadzona droga wojewódzka oraz przecięła go droga S6. Poprowadzenie nowego szlaku wymaga więc wielu uzgodnień z administracją rządową i samorządową. Maciej Kaczorek przyznaje jednak, że w bieżącej perspektywie unijnej większość funduszy została już rozdysponowana, liczy więc na kolejną.
— Spodziewamy się, że w rozpoczynającej się w 2028 r. perspektywie unijnej znaczący nacisk zostanie położony na inwestycje dual-use — mówi Maciej Kaczorek.
PLK przygotowują się do realizacji zadań w nowej perspektywie także w innych częściach Polski — projektują np. przebudowę odcinka Rzeszów—Przemyśl.
Kolejowe stacje i tunele zapewnią schronienie ludności
Uzgodnienia PLK z rządem dotyczą także budowy miejsc schronienia dla ludności. Taką funkcję mogą pełnić tunele kolejowe i stacje podziemne.
— Jesteśmy w trakcie opiniowania projektu rozporządzenia dotyczącego schronów i miejsc schronienia, którego zapisy będą kluczowe przy projektowaniu i realizacji inwestycji kolejowych. W tej i przyszłej perspektywie planujemy budowę oraz modernizację kilku tuneli kolejowych, które mogą pełnić funkcję miejsc schronienia ludności przy jednoczesnym zachowaniu płynności ruchu pociągów — mówi Maciej Kaczorek.
Zapisy rozporządzenia mogą mieć duże znaczenie przy ostatecznym określeniu tzw. zamiennego zakresu modernizacji linii średnicowej w Warszawie, nad którym PLK pracują wraz z partnerami. W grę wchodzi zabudowa odkrytego tunelu między Dworcem Centralnym a ul. Towarową, co zwiększy możliwości wykorzystania go na potrzeby schronienia ludności, a także przebudowa podziemnych stacji Śródmieście i Centralna. Zdaniem Macieja Kaczorka taką funkcję mogą też pełnić inne obiekty, np. planowany przystanek Nowy Świat czy Ochota.