Wydarzenie Summit Play Sustain: Re:Forma Mody, które odbyło się 28–29 października w Warszawie, połączyło przedstawicieli świata mody, edukacji, biznesu i zrównoważonego rozwoju. Organizatorem była Fundacja Play Sustain we współpracy ze Szkołą Główną Handlową i Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie. Patronat medialny nad inicjatywą objął „Puls Biznesu”, a patronat honorowy — Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Instytut Przemysłów Kreatywnych.
Pierwszy dzień wydarzenia upłynął pod znakiem praktycznych rozmów o transformacji branży. Podczas Forum Ekspertów przedstawiciele marek, środowisk akademickich oraz instytucji publicznych analizowali realne bariery we wdrażaniu zasad ESG i idei cyrkularności. Wśród wyzwań eksperci i praktycy wymieniali trudności z dostępem do wykwalifikowanych pracowników w branży odzieżowej oraz parku maszyn i brak aktualizacji programów nauczania w szkołach artystycznych i odzieżowych. Producenci odzieży wskazywali, że wśród szwaczek nie dokonuje się wymiana pokoleniowa, co oznacza, że pracownicy tej branży odchodzą z zawodu, a wraz z nimi zamykają się kolejne szwalnie. Alternatywą mogliby być pracownicy spoza Polski, jednak ich pozyskanie w praktyce trwa długie miesiące, nawet rok, przez utrudnione procedury imigracyjne. Malejąca liczba absolwentów kierunków modowych zdaniem branży odzieżowej jest natomiast za bardzo wyposażona w kompetencje do tworzenia kreatywnych, lecz mało użytkowych projektów ubrań. To wszystko powoduje, że polskie marki modowe zmuszone są przenosić produkcję poza Polskę, choć to dla nich spore utrudnienie w codziennej działalności.
Szybka moda, sporo odpadów
Sporo miejsca poświęcono nierównym zasadom konkurencji pomiędzy firmami z Azji i w krajach europejskich. Polskie marki coraz częściej przegrywają w wyścigu o serca i portfele konsumentów z markami fast fashion i ultra fast fashion z Azji, które zaburzają percepcję klientów odnośnie do ceny i jakości odzieży, a ponadto napędzają konsumpcjonizm. Jak przekonywała Marta Krzyśków-Szymkowicz — rzecznik patentowy, odzież z Dalekiego Wschodu nierzadko zawiera także przekroczone normy szkodliwych dla zdrowia metali ciężkich. W Szkole Głównej Handlowej w Warszawie odbyła się też debata „Wartość i jakość mody polskiej” podsumowująca badania Fundacji Play Sustain dotyczące kondycji krajowego sektora modowego i tekstylnego. Według danych Fundacji tylko 12 proc. polskich producentów deklaruje, że wdraża rozwiązania cyrkularne, a ponad połowa firm wciąż nie monitoruje śladu węglowego swoich produktów.
— Transformacja jest nieunikniona, ale wymaga współpracy całego ekosystemu — od projektantów po detalistów — podkreślała Agnieszka Servaas, prezeska Fundacji Play Sustain.
Z kolei Anita Sowińska, wiceministra klimatu i środowiska, przypomniała w debacie, że „świadome wybory konsumentów muszą iść w parze z odpowiedzialnością producentów — inaczej żadna strategia nie zadziała”.
O większą odpowiedzialność firm zadbała już Unia Europejska. 9 września 2025 r. Parlament Europejski przyjął nowe przepisy, których celem jest zmniejszenie ilości odpadów tekstylnych generowanych w całej UE. Nowelizacja dyrektywy odpadowej zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do wdrożenia systemu ROP na tekstylia w terminie 30 miesięcy od wejścia regulacji w życie. Zgodnie z nowymi przepisami do połowy 2027 r. polski rząd ma przygotować i wdrożyć system, w którym przedsiębiorcy wprowadzający tekstylia i obuwie na rynek UE będą zobowiązani do ponoszenia kosztów ich selektywnej zbiórki, sortowania, przygotowania do ponownego użycia oraz recyklingu. Takie działania już wprowadzają znane polskie marki, jak Tatuum, który na sprzedawaną odzież udziela 10-letniej gwarancji, podczas której konsumenci mogę zwrócić się do producenta z prośbą o naprawę danego produktu.
— Dziś odpowiedzialna moda polega przede wszystkim na produkcji trwałych rzeczy. Szybka moda tak wypaczyła proces obróbki bawełny, że większość dostępnych T-shirtów na rynku nie nadaje się do noszenia po trzech praniach — przekonywał w debacie prezes Tatuum Paweł Kapłon. — My od 30 lat mamy taki sam proces produkcji, więc nie obawiamy się nowych regulacji, świat mody poszedł do przodu.
— Sami sobie podnosimy poprzeczkę, wyprzedzamy ustanawiane regulacje. Edukujemy klienta, ale też dajemy możliwość zostawienia używanego towaru w zamian za zniżkę, bo każdy od czasu do czasu lubi kupić sobie coś nowego — mówił Bartosz Ladra, współzałożyciel marki Elementy Wear. Marka w ramach zrównoważonej działalności proponuje klientom krótkie serie produktów udostępnianych w formie tzw. dropów, by ograniczyć ilość niesprzedanej odzieży w ramach jednej kolekcji.
Cyrkularność w praktyce
Hasło przewodnie Hackathonu — „Trudno ogarnąć? Lepiej praktykować!” — znalazło odzwierciedlenie w pierwszym dniu warsztatów zorganizowanych we współpracy ze Stena Recycling. Tematem tegorocznego wyzwania była moda cyrkularna, a zadaniem 50 uczestników — opracowanie sposobów, jak przekonać młode pokolenie do rozwiązań opartych na obiegu zamkniętym.
— Zrównoważony rozwój to nie tylko zmiana materiałów, ale zmiana sposobu myślenia. Młodzi rozumieją to lepiej niż ktokolwiek — mówiła podczas podsumowania hackathonu Aleksandra Surdykowska ze Stena Recycling.
Częścią programu był również mentoring cyrkularny, zrealizowany wspólnie z InnerMastering Institute. Wzięli w nim udział studenci SGH i ASP, którzy pod okiem ekspertów rozwijali kompetencje w zakresie projektowania zrównoważonych modeli biznesowych i współpracy międzysektorowej.
— Uczymy się patrzeć na modę nie jak na produkt, lecz na proces, który angażuje cały łańcuch wartości — podkreślała jedna z uczestniczek programu, studentka ASP Julia Lis. Według danych Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości wartość krajowego rynku mody przekracza 43 mld zł rocznie, ale tylko 5 proc. tej wartości generują marki deklarujące działania proekologiczne. Dla branży oznacza to ogromny potencjał, ale też presję, by przestawić się na nowe modele funkcjonowania.
Dyskusje o przyszłości mody
Drugi dzień wydarzenia — Summit Play Sustain — odbył się w siedzibie warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Mateusz Kusznierewicz, polski żeglarz, mistrz olimpijski i ambasador inicjatyw proekologicznych, podczas swojej prelekcji przypomniał, że zrównoważony rozwój zaczyna się od osobistej postawy, a nie od modnych haseł.
— Każda branża — od sportu po modę — musi nauczyć się odpowiedzialności za to, co zostawia po sobie — mówił.
Podczas licznych debat i fireside chatów dyskutowano o transformacji całego łańcucha wartości w branży — od rzemiosła po innowacje cyfrowe. Karolina Adamska-Woźniak z Forum Odpowiedzialnego Biznesu moderowała główną debatę ekspertów, a w kolejnych rozmowach uczestniczyli m.in. Michał Szulc, Fashion Design Institute, ASP Łódź; Marcin Brylski, ekspert modowy; Bertus Servaas, właściciel VIVE Group; Antonina Samecka, prezeska i projektantka Risk made in Warsaw; Anna Pietruszka, ekspertka zrównoważonego rozwoju w modzie; Marta Lech-Maciejewska, właścicielka w Spadiora and SuperStyler; Maciej Herman, prezes LOTTE Wedel.
Poruszano tematy współpracy marek, roli konsumenta w obiegu cyrkularnym oraz wyzwań, jakie niesie cyfryzacja branży. Szczególne emocje wzbudził power speech Macieja Kowalskiego o powstawaniu polskich tekstyliów konopnych pod Elblągiem — przykładzie, że innowacje w modzie mogą wyrastać z lokalnych, ekologicznych inicjatyw.
— Nie potrzebujemy importować zrównoważenia — mamy własne zasoby i know-how, tylko musimy w nie uwierzyć — zaznaczył Kowalski.
Rozmowa o hybrydowych modelach biznesowych pokazała natomiast, że firmy coraz częściej łączą działalność online z lokalną produkcją, minimalizując ślad węglowy i wzmacniając relacje z klientami.
— Zrównoważony model nie musi oznaczać mniejszych zysków — przeciwnie, buduje lojalność i przewagę konkurencyjną — podkreślała projektantka Antonina Samecka.
Moda, która zmienia
Na zakończenie drugiego dnia zaprezentowano kolekcje finalistów konkursu Designers Play Sustain. Projekty młodych twórców — wykonane z materiałów z odzysku, biodegradowalnych tkanin czy włókien konopnych — udowodniły, że estetyka i odpowiedzialność mogą iść w parze. Jury podkreślało, że młode pokolenie projektantów nie traktuje już ekologii jako trendu, ale jako fundamentu swojej pracy.
— To nie jest moda o modzie — to moda o przyszłości — komentowała jedna z jurorek, Anna Pietruszka, założycielka Business Model Shaping. Partner strategiczny VIVE Group zachęcił do zbiórki studentów SGH.
Podczas drugiego dnia konferencji w ASP można było także zobaczyć projekty marki należącej do VIVE Group — Dreslow, które powstają z odzieży pozyskiwanej przez VIVE. Re:Forma Mody potwierdziła, że polska branża modowa dojrzewa do zmiany — z opartej na szybkim wzroście i nadprodukcji, do zrównoważonej, świadomej i współpracującej. Fundacja Play Sustain konsekwentnie buduje przestrzeń, w której biznes, edukacja i sztuka spotykają się w jednym celu: by moda przestała być jednorazowa, a stała się trwałą częścią odpowiedzialnej przyszłości.
Partnerem publikacji jest Fundacja Play Sustain