Joanna Szlęzak-Matusewicz, doradca podatkowy, partner, Taxeo Komorniczak i Wspólnicy
Estoński CIT jest alternatywną formą opodatkowania spółek. Jego istota polega na tym, że opodatkowanie pojawia się dopiero z wypływem pieniędzy poza spółkę. Tak długo jak firma nie wypłaca dywidendy czy nie dokonuje wypłaty innych świadczeń traktowanych na równi z dywidendą, tak długo podatek się nie pojawi. Jest to więc forma odroczenia zapłaty podatku.
Kolejnym istotnym atutem opodatkowania w tej formie jest stawka podatku (10 lub 20 proc. w zależności od wielkości spółki), a także korzystne opodatkowanie wspólników uzyskujących dywidendę. W klasycznym modelu zysk przez nich otrzymywany jest opodatkowany podwójnie – raz jako dochód spółki i kolejny jako dywidenda, co w efekcie daje opodatkowanie zysku na poziomie prawie 35 proc. (w przypadku stawki CIT 19 proc.). W estońskim CIT jest inaczej – przy wypłacie dywidendy pobierany jest wprawdzie PIT w wysokości 19 proc., ale od tego podatku spółka (jako płatnik) może zastosować odliczenie części zapłaconego podatku. W przypadku małych podatników wynosi ono 90 proc. kwoty odpowiadającej iloczynowi procentowego udziału danego wspólnika w zysku spółki i należnego podatku z jej podzielonego zysku. Przedsiębiorcy nie spełniający definicji małego podatnika stosują odliczenie w wysokości 70 proc. Zabieg ten niweluje przynajmniej w części podwójne opodatkowanie tego samego zysku. W praktyce zastosowanie odliczenia częściowego CIT od podatku PIT można zastosować nie tylko od dywidendy, ale również zaliczek na poczet dywidendy. Zatem już w trakcie roku podatkowego wspólnicy zapłacą niższą daninę. Organy podatkowe potwierdzają prawidłowość takiego postępowania (interpretacja podatkowa z 2 czerwca 2022 r., 0115-KDIT1.4011.176.2022.1.MR).
Podobny mechanizm odliczenia proporcjonalnego CIT od podatku od dywidendy funkcjonuje w przypadku komplementariuszy spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych. Niestety w ich przypadku organy w wydawanych interpretacjach podatkowych (np. z 13 maja 2022 r., 0112-KDIL2-1.4011.109.2022.2.AMN) konsekwentnie nie zgadzają się na odliczenie od zaliczki na poczet dywidendy proporcjonalnego CIT od podatku PIT. Twierdzą, że - w odniesieniu do komplementariuszy - nie ma podstaw do pomniejszenia wartości pobieranego przez spółkę zryczałtowanego podatku dochodowego, ponieważ w momencie wypłaty zaliczki nie jest jeszcze znana kwota CIT należnego od dochodu spółki za rok podatkowy, z którego została uzyskana zaliczka na poczet udziału w zysku. Tym samym odliczenie CIT jest możliwe dopiero wtedy, gdy znana jest wysokość podatku, co nastąpi po zakończeniu roku podatkowego. Dopiero wtedy podatnik (komplementariusz) może obliczyć należny podatek od otrzymanych świadczeń z tytułu zaliczki na poczet przewidywanego podziału zysku z uwzględnieniem odliczenia podatku dochodowego od osób prawnych.