Proponowane zmiany prawne budzą kontrowersje, bo NBP będzie mógł skupować obligacje na rynku wtórnym, czym będzie mógł pośrednio wspierać budżet państwa.
Rząd i przedstawiciele NBP tłumaczą , że ma to być narzędzie, które będzie użyte jedynie w ostateczności - w sytuacji ostrego kryzysu finansowego. Jak stwierdził dziś rano Jacek Rostowski, były minister finansów, nie ma możliwości, aby użyć tego narzędzia pochopnie, bo "zablokuje nam to EBC".
- Nie ma żadnej możliwości, aby użyć tych zapisów dla wspierania ambicji politycznych, czy celów politycznych rządu, czy partii rządzącej. EBC na pewno powiedziałby, że nie pozwala – mówił Jacek Rostowski we wtorek w RMF FM.
Jednak EBC jest innego zdania. W komunikacie przesłanym do "PB" twierdzi, że nie ma możliwości blokowania żadnych decyzji NBP Może jedynie monitorować zgodność działań banków centralnych UE z traktatem lizbońskim, ale nie ma możliwości działania. Swoje uwagi jedynie opisuje w raporcie rocznym.
"Skupowanie aktywów o dużej wartości na rynku wtórnym jest w pełni uprawnionym narzędziem realizacji polityki pieniężnej przez EBC i krajowe banki centralne UE" - pisze EBC w komunikacie.
Oto cała wypowiedź EBC dla "PB":
· EBC ma zadanie monitorowania krajowych banków centralnych państw UE oraz EBC w zakresie przestrzegania zakazów określonych w art. 123 i 124 Traktatu. Artykuł 123 zabrania EBC i krajowym bankom centralnym udzielania kredytów w rachunku bieżącym i wszelkich innych rodzajów kredytu instytucjom rządowym bądź instytucjom i organom UE, a także nabywania bezpośrednio od nich instrumentów dłużnych. Artykuł 124 zakazuje podejmowania jakichkolwiek działań, które nie wynikają z przesłanek ostrożnościowych, a umożliwiałyby instytucjom rządowym oraz instytucjom i organom UE uprzywilejowany dostęp do instytucji finansowych. Równocześnie Komisja Europejska z Radą Prezesów monitoruje przestrzeganie powyższych postanowień przez państwa członkowskie UE. EBC monitoruje także dokonywane przez banki centralne państw UE na rynku wtórnym zakupy instrumentów dłużnych emitowanych przez krajowy sektor publiczny, sektor publiczny innych państw członkowskich UE oraz instytucje i organy UE. Nabycie instrumentów dłużnych sektora publicznego na rynku wtórnym nie może być wykorzystane do obejścia art. 123 Traktatu. Zakupy te nie powinny stać się formą pośredniego finansowania sektora publicznego.
· Wynik tego monitoringu EBC przedstawia w swoim raporcie rocznym.
· Jednocześnie skupowanie aktywów o dużej wartości na rynku wtórnym jest w pełni uprawnionym narzędziem realizacji polityki pieniężnej przez EBC i krajowe banki centralne UE. Narzędzie to było wykorzystywane przez niektóre krajowe banki centralne UE (tzw. quantitative easing) i EBC (w ramach tzw. Securities Markets Programme czy przy ogłoszeniu programu Outright Monetary Transactions).
· Każdy projekt zmiany prawa o NBP i innych krajowych bankach centralnych UE wymaga zasięgnięcia opinii EBC.
Wiktor Krzyżanowski, rzecznik prasowy Europejskiego Banku Centralnego