Transformacje społeczne, geopolityczne i technologiczne zmieniają tradycyjną hierarchię miast na świecie. Wschodzące ośrodki konkurują z aglomeracjami, coraz skuteczniej przyciągając talenty, innowacje oraz inwestycje. W najbliższych latach o pozycji miast najbardziej decydować będą jednak zmiany związane z AI oraz pracą zdalną – wynika z raportu Global Cities Index 2023 opracowanego przez Kearney. Za pomocą badania eksperci określają potencjał miast w zakresie przyciągania, utrzymywania i generowania globalnego przepływu kapitału, ludzi i pomysłów. Pozycję poszczególnych aglomeracji określono w oparciu o pięć wymiarów: wymianę informacji, doświadczenie kulturowe, zaangażowanie polityczne, aktywność biznesowa i kapitał ludzki.
Przez ostatnich sześć lat stolica Polski spadła w rankingu o 11 pozycji – w 2018 r. zajmowała 54 miejsce. Czołówkę tegorocznego zestawienia obejmującego 156 miast zajmują Nowy Jork, Londyn i Paryż.
Warszawska stagnacja
W opracowanym przez Kearney rankingu Warszawa drugi rok z rzędu utrzymała się na 65. miejscu. Jak tłumaczą eksperci, przyczyną może być zarówno szybszy rozwój innych ośrodków, jak też pogorszenie wyników m.in. w kategoriach kapitał ludzki i wymiana informacji. Stolicę Polski wyprzedza Praga (47 miejsce), ale w tyle pozostaje Budapeszt (69 miejsce). Jeszcze niżej, na 80. miejscu, znajduje się Zagrzeb, który jednak od 2022 r. podskoczył o sześć miejsc do góry.
– W naszym aktualnym zestawieniu Warszawa wyróżnia się, jeśli chodzi o zaangażowanie polityczne. W tej kategorii zajmuje 27 miejsce na świecie, jednak od zeszłego roku spadła o dwie pozycje. Stolica Polski jest też w pierwszej 50. miast o największej aktywności biznesowej i oferujących najlepsze doświadczenia kulturalne. Warszawa została jednak gorzej oceniona w obszarze wymiany informacji, a zwłaszcza w kategorii kapitału ludzkiego – odpowiednio 59 i 99 miejsce – wyjaśnia Konrad Błachnio, menedżer z warszawskiego biura Kearney.
Wyzwania AI i pracy zdalnej
Z raportu wynika, że praca z domu zwiększa wpływ generatywnej sztucznej inteligencji na dystrybucję wiedzy i umiejętności. Dzięki coraz bardziej rozwiniętej AI innowacje będą kosztowały mniej, a opracowanie ich będzie łatwiejsze. W większym stopniu będą też tworzone poza miastami. Uderzy to w koncentrację wysoce utalentowanych i wykształconych ludzi, którzy dotychczas gromadzili się w aglomeracjach.
Dodatkowo gospodarka usługowa, która napędza współczesne miasta, jest bardzo podatna na rozwiązania związane z pracą zdalną. Może to więc podważać cel i żywotność miast. Szacuje się, że do końca 2023 r. 31 proc. pracowników na całym świecie będzie funkcjonowało zdalnie lub hybrydowo.
– Jeśli miasta chcą zachować swoją strategiczną przewagę w obliczu rozwoju AI i pracy zdalnej, muszą położyć jeszcze większy nacisk na przyciąganie i zatrzymywanie talentów. Jak pokazały czasy pandemii, miasta oferujące wyższą jakość życia, różnorodne doświadczenia kulturalne i sprzyjające otoczenie regulacyjne mają większe szanse na odniesienie sukcesu w rywalizacji o bystrych, ambitnych, najlepiej wykształconych i doświadczonych pracowników – dodaje Konrad Błachnio.
Miasta, którym udało się wzmocnić wymiar kapitału ludzkiego szczególnie w odniesieniu do szkolnictwa wyższego i przyciągania studentów zagranicznych, odnotowały znaczny wzrost swojej pozycji w rankingu. To oznacza, że chcąc przyciągnąć talenty, miasta powinny postawić na rozwój instytucji kulturalnych, przestrzeni fizycznych i usług umożliwiających mieszkańcom tworzenie powiązań społecznych. Ponadto wraz z rozwojem AI w miastach istotna będzie także inwestycja we wzmacnianie łączności cyfrowej, instytucje współpracujące i optymalizację ogólnomiejskich zbiorów danych. Może to pomóc w odblokowaniu innowacji i wzrostu gospodarczego przez ulepszone możliwości w zakresie badań i rozwoju.
– Sztuczna inteligencja stanowi kluczowy element w przekształcaniu miast w bardziej zintegrowane, inteligentne i zrównoważone przestrzenie. Jej zdolność do analizowania dużych zbiorów danych umożliwia efektywne planowanie infrastruktury, dostosowane do potrzeb mieszkańców i optymalizację systemów transportowych. AI wnosi także innowacje w zarządzanie energią i monitorowanie środowiska, przyczyniając się do zwiększenia efektywności energetycznej i poprawy jakości życia w miastach, z jednoczesnym ograniczeniem negatywnego wpływu na środowisko. Wykorzystanie AI w urbanistyce otwiera nowe możliwości dla zrównoważonego rozwoju i innowacyjnych rozwiązań miejskich – wskazuje Marta Zalewska, współzałożycielka AI Teammate.