Wiele dotychczas nieobeznanych w świecie giełdowym osób rozpoczęło swoją przygodę z akcjami po wybuchu pandemii koronawirusa. Niskie stopy procentowe, nadmiar pieniądza i wolnego czasu przyciągnęły nowicjuszy na rynek kapitałowy. Najwyższy od dziesięciu lat odsetek transakcji na GPW wykonanych przez inwestorów indywidualnych stanowi dowód na to, że zainteresowanie giełdą nie skończyło się na czytaniu artykułów, ale na inwestycji w rzeczywiste instrumenty.
Oznacza to jednak, że konkurencja jest dość duża i nie każdemu uda się zarobić. Aby zwiększyć swoje szanse na sukces inwestorzy korzystają z zasad stosowanych od wielu lat także przez profesjonalnych uczestników rynku, w tym instytucje, jak fundusze i banki. Oscylujące na rekordowych pułapach indeksy giełdowe zwiększają szanse na sukces inwestycyjny, ale nie są gwarancją wysokich zwrotów. Dlatego warto wdrożyć do codziennej rutyny zachowania doświadczonego inwestora.
1. Kontroluj emocje
Przed rozpoczęciem inwestowania warto uświadomić sobie, z jakimi uczuciami się ono wiąże. Świetne wyniki podczas byczego rynku mogą wprawiać inwestora w euforię, natomiast okres słabszych rezultatów (lub wręcz strat) może na niego działać w odwrotny sposób. Nawet korekty, określane jako 10-procentowe spadki mogą stanowić swoisty test dla nerwów niewprawionego gracza giełdowego. Zasada mówi, że aby osiągnąć sukces na rynku kapitałowym, trzeba “zostawić emocje za drzwiami”. Jeden z głównych powodów słabych wyników większości inwestorów indywidualnych jest tendencja do sprzedaży walorów podczas spadków oraz kupna w momencie silnych zwyżek. Dlatego, aby osiągać wyniki lepsze od średnich rynkowych, warto trzymać emocje na wodzy i nie poddawać się impulsom.
2. Najpierw zabezpieczenie
Przed rozpoczęciem inwestowania w akcje warto poczynić oszczędności będące zabezpieczeniem na wypadek nagłych wydatków. W przypadku braku odłożonych pieniędzy inwestor mógłby być zmuszony sprzedać walory, aby pokryć niespodziewane koszty. Przedwczesne zamknięcie pozycji często wiąże się z dodatkowymi opłatami, ale co najważniejsze: stanowi odejście od planu inwestycyjnego. Dzięki posiadanym oszczędnościom inwestor może kontynuować inwestowanie z nadzieją na zyski w przyszłości. Przyjmuje się, że wartość odłożonych pieniędzy powinna się równać kwartalnej wypłacie, jednak kwotą minimalną może być około 3 tys. zł wystarczające, aby pokryć typowe nieprzewidziane wydatki, takie jak naprawa samochodu czy kuchenki.
3. Określ cele
W przypadku podjęcia decyzji na temat inwestycji na rynku kapitałowym warto sporządzić pewnego rodzaju mapę, która pomoże podejmować dobre decyzje w momentach zawahania i niepewności. Doradcy finansowi tę mapę nazywają celami inwestycyjnymi, które pomogą określić najlepsze miejsce do ulokowania kapitału. Dla przykładu - część inwestorów skupia się na maksymalnym zysku długoterminowym, gdy niektórzy wolą cykliczny miesięczny zarobek. Określenie efektu końcowego jaki się planuje uzyskać w wyniku inwestycji to pierwszy krok w kierunku wyboru strategii. Warto zapisać sobie listę celów, która będzie drogowskazem w momencie podjęcia ostatecznej decyzji.
4. Miej świadomość ryzyka
Przy wyborze strategii inwestycyjnej niezwykle ważne jest określenie tolerancji na ryzyko. Inwestor musi zdecydować jak duże wahania kursu jest w stanie wytrzymać emocjonalnie i na jakie ewentualne straty finansowe może sobie pozwolić. Dla najbardziej konserwatywnych inwestorów nawet kilka procent spadku może być powodem do zmartwień, podczas gdy inni, niemający nic do stracenia przyjmują dwucyfrowe spadki bez mrugnięcia okiem, lub nawet zwiększają pozycje wietrząc szansę na większe zyski. W przypadku ryzyka brak jest jakiejkolwiek reguły, a każdy indywidualnie określa swoje preferencje. Tylko szczere i samodzielne określenie tolerancji może być gwarancją wyboru odpowiedniej strategii.
5. Poćwicz na symulatorze
Wiele aplikacji tradingowych oraz edukacyjnych oferuje przyszłemu inwestorowi konta demonstracyjne, które umożliwiają inwestowanie z użyciem wirtualnych pieniędzy. Za pomocą tych symulacji można sprawdzić konkretne strategie, zapoznać się z platformą i sprawdzić jakie uczucia wiążą się z ruchami na kursach posiadanych instrumentów. Tego typu doświadczenia mogą okazać się bezcenne dla przyszłego inwestora, który aby zyskać wirtualne pieniądze, będzie zmuszony wyłączyć emocje i trzymać się planu - dokładnie jak w rzeczywistości.
6. Nie zwlekaj
Kiedy jest najlepszy czas na inwestycje? Odpowiedź brzmi “teraz”, szczególnie w przypadku inwestycji długoterminowych. Im wcześniej rozpocznie się inwestycje, tym szybciej będzie można osiągnąć obrane cele finansowe. Nawet jeśli wartość akcji spada zaraz po zakupie (a zdaje się, że zawsze tak jest), to nie ma to znaczenia dla inwestorów zainteresowanych długoterminowymi zyskami. Dodają oni regularnie nowe walory do swojego portfela, w tym często w momencie spadku cen. Wiąże się to z regularnością i opanowaniem, godnym najwprawniejszych graczy giełdowych.
7. Dywersyfikuj
Dla większości inwestorów, nie licząc tych z agresywną strategią, ulokowanie całego kapitału w akcjach nie byłoby dobrym rozwiązaniem. Inwestorzy zainteresowani zyskami w długim okresie powinni posiadać bardziej zbilansowany portfel, z różnymi rodzajami aktywów, z których część pochodzi z giełd zagranicznych. Tego typu strategia zmniejsza negatywne efekty spadków cen poszczególnych instrumentów, zmniejsza ogólne ryzyko, ale też nieco ogranicza potencjalne zyski.
8. Inwestuj regularnie
Regularność i wytrwałość to jedne z najważniejszych cech wprawnego inwestora. W przypadku cyklicznych inwestycji w wybrane instrumenty można uniknąć często powielanego błędu - kupna pod wypływem impulsu w momencie wzrostu ceny. Strategia regularnego dokupywania walorów łagodzi skutki nagłych wzrostów i spadków rynkowych. Ponadto, przy odpowiednim nastawieniu inwestora, eliminuje stres związany z wahającymi się kursami – zamiast zastanawiać się, czy jest dobry czas na inwestycje, ten inwestuje stałą kwotę patrząc na długoterminowe zyski. Statystyki wskazują, że inwestorzy indywidualni generalnie słabo sobie radzą z przewidywaniem odpowiedniego czasu na inwestycje krótkoterminową, dlatego początkującym poleca się strategię regularnego powiększania pozycji.
9. Uważaj na spekulacje
Oglądając programy finansowe ciężko nie usłyszeć historii o inwestorze, który w jeden dzień podwoił fortunę, lub o cenie akcji, która wzrosła o 200 proc. w ciągu kilku godzin. Na początku 2021 r. napędzany przez spekulantów z Reddita wzrost cen akcji Gamestopu odbił się szerokim echem na całym rynku finansowym. W ciągu tygodnia cena za walor wzrosła o 400 proc. i wielu udało się na tym szybko zarobić. W pewnym momencie cena z 2,57 USD wzrosła do 483 USD, a zainteresowanie spółką było większe niż kiedykolwiek. Nie zatrzymało to jednak spadku kursu o 200 USD, w wyniku którego grupa inwestorów, która straciła pieniądze na Gamestopie, stała się znacznie większa niż ta, która na nim zyskała. Podążając za trendami i inwestując w takie “gorące” spółki, bardzo szybko można pozbawić się kapitału. Przyjmuje się, że tylko kilka procent portfela inwestycyjnego powinno być przeznaczone na spekulacje, gdy cała reszta pozostaje zainwestowana w starannie dobrane instrumenty długoterminowe.
10. Nie bój się prostoty
Na rynku finansowym zdaje się panować mit, że bardziej skomplikowana i złożona strategia inwestycyjna jest gwarantem większych zysków. Prawdą jest jednak, że to najprostsze portfele inwestycyjne zazwyczaj generują większe i bardziej stałe zyski.