Według sekretarza stanu USA Marco Rubio, są to „najbardziej produktywne rozmowy” dotyczące przyszłości bezpieczeństwa w regionie i możliwego zakończenia konfliktu.
Spotkanie w Genewie, odbywające się w niedzielę w Szwajcarii, gromadzi doradców ds. bezpieczeństwa narodowego z Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, a także przedstawicieli Włoch, USA, Unii Europejskiej oraz Ukrainy. Dyskusje koncentrują się na analizie i modyfikacji amerykańskiej propozycji, która ma wyznaczyć kierunek dla procesu pokojowego.
Zdobycze terytorialne
Propozycja pokojowa Stanów Zjednoczonych, w której przygotowaniu miała uczestniczyć także Rosja, zakłada m.in. przejęcie przez Rosję większości terenów Ukrainy, które zajęła dotychczas rosyjska armia, a także obszarów w obwodzie donieckim wciąż kontrolowanych przez Ukraińców. Ponadto władze w Kijowie miałyby zrezygnować z członkostwa w NATO i zredukować liczebność armii do 600 tys. żołnierzy.
Według agencji Reutera europejscy liderzy odpowiedzieli w niedzielę na amerykański plan pokojowy dla Ukrainy, przedstawiając swoją wersję projektu. Propozycja modyfikuje m.in. wymóg dotyczący ograniczenia ukraińskiej armii i zakłada gwarancje podobne do tych z art. 5 NATO. Ponadto w jednym z punktów przewiduje stacjonowanie myśliwców NATO w Polsce.
Do tej pory żaden czołowy polityk nie skomentował ujawnionej przez Reutersa propozycji. Niemniej polski minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski zapowiedział, że jeszcze w niedzielę szefowie MSZ państw UE będą rozmawiać o planie pokojowym dla Ukrainy wraz z ministrem spraw zagranicznych Ukrainy Andrijem Sybihą.
Premier przedstawi polskie stanowisko
Polski punkt widzenia na amerykański plan pokojowy przedstawi w poniedziałek premier Donald Tusk, co sam zapowiedział we wpisie na platformie X. Szef polskiego rządu spotka się z 27 premierami państw członkowskich UE w stolicy Angoli, Luandzie, gdzie na marginesie szczytu Unia Europejska-Unia Afrykańska przywódcy UE mają omówić plan pokojowy dla Ukrainy.
Na niedzielnej konferencji prasowej w Genewie sekretarz stanu USA oznajmił, że „był to najlepszy dzień w naszych całych 10 miesiącach pracy nad tymi problemami”. Jednocześnie zaznaczył, że strony wciąż czeka wiele pracy, a rozmowy będą kontynuowane w poniedziałek. Dodał, że Rosja, która nie bierze udziału w negocjacjach w Szwajcarii, musi mieć „głos w tej sprawie”.
Zadowolenie USA
Szef amerykańskiej dyplomacji stwierdził, że nie wie nic o europejskiej kontrpropozycji, składającej się również z 28 punktów. Zapytany o wpis Trumpa, który w niedziele opublikował wpis krytyczny wobec państw Europejskich i Zełenskiego, Rubio zapewnił, że przywódca USA jest zadowolony z postępów w rozmowach.
Zełenski odbył także wiele rozmów z europejskimi przywódcami m.in. prezydentem Francji Emmanuelem Macronem. Prezydent USA również połączył się z wieloma szefami rządów m.in. premierką Włoch Giorgią Meloni i premierem Wielkiej Brytanii Keirem Starmerem.
Przewodnicząca Komisji Europejskie oświadczyła w niedziele, że nie może być mowy o ograniczaniu liczebności sił zbrojnych Ukrainy jako suwerennego państwa, ponieważ mogłoby to narazić ją na przyszłe ataki, a tym samym osłabić bezpieczeństwo europejskie. Zaznaczyła, że granice nie mogą być zmieniane siłą.
Kontrowersyjne układy
W jednym z niedzielnych wpisów w mediach społecznościowych Zełenski ostrzegł, że Rosja chce przedłużenia wojny nie tylko przeciw Ukrainie, ale i innym państwom. Jego zdaniem jest to jeden z powodów trudności wokół planu pokojowego.
Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan także zabrał głos i zapowiedział w niedzielę, że w poniedziałek przeprowadzi rozmowę telefoniczną z rosyjskim przywódcą Władimirem Putinem na temat zakończenia wojny na Ukrainie.
Odnosząc się do amerykańskiej propozycji ambasadorka Ukrainy w USA Ołha Stefaniszyna powiedziała, że proponowany przez USA plan nie wymaga niemal żadnych ustępstw od Rosji i nie chodzi w nim o sprawiedliwość, lecz o zakończenie wojny. Potwierdziła też, że USA przedstawiły też osobny dokument o gwarancjach bezpieczeństwa.
Późno wieczorem Reuters powiadomił, że urzędnicy amerykańscy rozmawiają ze swoimi ukraińskimi odpowiednikami o możliwej wizycie Zełenskiego w Waszyngtonie, która miałaby się odbyć w tym tygodniu.
W momencie kiedy prowadzone są rozmowy o możliwym planie pokojowym Rosja przeprowadziła atak na drugie największe miasta w Ukrainie, Charków, zabijając co najmniej trzy osoby.