Rodzaje kart

Sebastian Malarz
opublikowano: 1998-10-16 00:00

Rodzaje kart

Karty krajowe i międzynarodowe

Karty o zasięgu krajowym (Domestic Cards) są ważne wyłącznie na terenie kraju, w którym zostały wydane. Na karcie w widocznym miejscu powinna znajdować się odpowiednia klauzula, np. „Valid only in Poland” bądź „Ważna tylko w Polsce”. Wzmianka ta jest szczególnie istotna dla kart o zasięgu krajowym, ale wydanych z symbolami międzynarodowych organizacji płatniczych, takich jak np. Visa czy Eurocard/MasterCard. Kartami krajowymi są również wszystkie karty wydane przez organizacje krajowe, np. PolCard, PBK Hermes oraz większość kart bankomatowych. Karty międzynarodowe (International Cards) ważne są na całym świecie bez żadnych ograniczeń — tego właśnie typu karty wydawane są w zdecydowanej większości w Polsce.

Karty debetowe

Karty debetowe (Debit Cards) nazywane są również kartami funkcjonującymi na zasadzie „pay now” — kwota transakcji jest pobierana z rachunku karty w dniu otrzymania przez bank danych o przeprowadzonej transakcji. Karty debetowe wydawane są w oparciu o istniejący rachunek (oszczędnościowo-rozliczeniowy bądź a vista). Nie dają one żadnych możliwości kredytowych — posiadacz karty może nią płacić tylko do wysokości salda na rachunku. Dodatkowo warunkiem uzyskania karty debetowej może być blokada kwoty gwarancyjnej, która służy jako zabezpieczenie przed ewentualnym przekroczeniem salda rachunku. Karty debetowe mogą być zatem wydawane dla klientów nie znanych bliżej bankowi lub nie posiadających zdolności kredytowych (studentom, osobom bezrobotnym itp.). Za dokonane operacje bank nie musi pobierać żadnych odsetek, ponieważ nie angażuje własnych środków finansowych. W wielu przypadkach są jednak pobierane prowizje za operacje gotówkowe (wypłaty z bankomatu). Jeśli posiadacz karty debetowej przekroczy saldo rachunku, bank nalicza bardzo wysokie odsetki karne i pobiera różnicę z zablokowanej kwoty gwarancyjnej. Jeśli karta debetowa została wydana do rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego, na którym posiadacz ma możliwość zaciągnięcia kredytu, to wydana karta ma nadal charakter karty debetowej. Posługując się nią można zaciągnąć kredyt, jest to jednak kredyt rachunku, nie związany bezpośrednio z wydaną kartą. Jest ona w tym przypadku jednym z produktów służących do dokonywania transakcji, podobnie jak np. czeki.

Karty z terminem płatności

Karty z odroczonym terminem płatności (Charge Cards) nazywane są także kartami obciążeniowymi bądź kartami działającymi na zasadzie „pay later”. Funkcjonują one w oparciu o prowadzone rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe lub a vista, które charakteryzują się stałymi wpływami. Bank ustala miesięczny limit wydatków, do wysokości którego można dokonywać transakcji bezgotówkowych i gotówkowych. Na końcu każdego cyklu (może to być np. ostatni dzień miesiąca) bank sumuje wszystkie wydatki i pobiera w tym dniu całą kwotę z rachunku. Przez cały okres, od dokonania transakcji aż do momentu pobrania przez bank kwoty z rachunku, transakcje nie są w żaden sposób oprocentowane. Bank udziela zatem nie oprocentowanego kredytu na ten okres. Aby nie ponieść straty, pobiera prowizje od każdej transakcji i są one wyższe dla transakcji gotówkowych (wypłaty) niż dla bezgotówkowych. Podczas trwania całego cyklu saldo rachunku nie ma żadnego znaczenia dla dokonywanych transakcji. Dopiero w dniu rozliczenia stan rachunku powinien zapewnić spłatę dokonanych transakcji. W przeciwnym razie bank doliczy wysokie karne odsetki.

Karty wstępnie opłacone

Karty wstępnie opłacone (Preloaded Cards) wydawane są przez banki dopiero od niedawna i znane są pod nazwą „elektronicznej portmonetki” (Electronic Purse) lub „elektronicznego portfela” (Electronic Wallet). Karty wstępnie opłacone nazywane są również kartami funkcjonującymi na zasadzie „pay before”. Zasada funkcjonowania takiej karty jest bardzo zbliżona do zasady działania typowej karty telefonicznej. Klient kupuje w banku kartę o określonej wartości i za jej pomocą dokonuje transakcji w punktach handlowych wyposażonych w elektroniczne terminale i bankomatach. Podczas dokonywania zakupów kwota transakcji zostaje odjęta z karty posiadacza i dodana do pamięci terminala sklepowego lub bankomatu. Podczas przeprowadzania transakcji nie trzeba dokonywać procesu autoryzacji. Karty te doskonale nadają się do przeprowadzania transakcji o bardzo małej wartości (codzienne drobne zakupy, gazety, bilety, parkomaty itp.). Karty można ponownie załadować w banku bądź nawet w bankomacie przystosowanym do tego rodzaju operacji.

Karty kredytowe

Karty kredytowe (Credit Cards) nazywane są również kartami funkcjonującymi na zasadzie „pay later”. Za dokonane transakcje posiadacz płaci później. Karty kredytowe wydawane są klientom banku posiadającym zdolność kredytową. Bank wydając kartę kredytową wyznacza limit, do wysokości którego można się zadłużyć posługując się kartą w punktach handlowych lub bankomatach. Niekiedy kwota zaciągniętego kredytu nie jest oprocentowana, jeśli jego spłata następuje w przeciągu kilku dni od momentu dokonania transakcji.

Karty identyfikacyjno-gwarancyjne

Karty identyfikacyjne nie są typowymi kartami płatniczymi. Ich zastosowanie ogranicza się do potwierdzenia tożsamości klienta banku. Takie rozwiązanie jest bezpieczniejsze od stosowania innych dowodów tożsamości. Karty identyfikacyjne mogą być dwojakiego rodzaju: z paskiem magnetycznym zawierającym numer PIN bądź ze wzorem podpisu posiadacza. Pierwszy rodzaj kart jest stosowany podczas identyfikacji klienta przy okienku bankowym. Karty z wzorem podpisu posiadacza stosowane są głównie jako karty gwarancyjne do czeków. Pozwala to na zabezpieczenie przed realizacją czeków zgubionych bądź skradzionych. Karty identyfikacyjne mogą być również wydawane jako przeznaczone dla pracowników banku. Uzupełniają one system haseł w bankowych systemach informatycznych. Takie rozwiązanie stosuje już coraz więcej banków w Polsce. W przyszłości karty identyfikacyjne, dzięki zastosowaniu układów elektronicznych z pamięcią i procesorem, zastąpią tradycyjne dowody tożsamości czy prawa jazdy.

Karty bankomatowe

Karty te służą do dokonywania operacji w bankomatach. Każda musi posiadać pasek magnetyczny bądź układ elektroniczny, gdzie zapisywany jest poufny numer PIN (Personal Identification Number — Osobisty Numer Identyfikacyjny). Numer ten jest generowany przez komputer podczas produkcji karty i udostępniany tylko jej posiadaczowi. Znajomość tego numeru jest konieczna do przeprowadzenia jakiejkolwiek operacji. Możliwości, jakie oferuje karta są uzależnione od banku, który ją wydał i od bankomatów, w jakich karta może być używana — jednak podstawowym celem karty bankomatowej jest umożliwienie dokonania wypłaty gotówki.

Niewiele jest kart wyłącznie jednego rodzaju. Z reguły łączą one różne funkcje, np. karty bankomatowej z płatniczą czy z kartami identyfikacyjno-rozliczeniowymi. Zastosowanie procesorów umożliwi również umieszczenie w jednej karcie wielu różnych, niezależnych funkcji, np. karty kredytowej i debetowej, a nawet połączenie karty bankowej z telefoniczną i dokumentem tożsamości.