Co miesiąc aktualizujemy informacje o kondycji światowej gospodarki przez pryzmat 80 wskaźników z czterech krajów – Polski, Niemiec, Stanów Zjednoczonych i Chin. Są to zarówno informacje o produkcji i sprzedaży, jak też z rynków finansowych – mają odzwierciedlać faktyczną koniunkturę i nastroje. Wszystkie analizowane dane można obserwować i pobierać na naszej platformie PB Analizy.
Światowa gospodarka radzi sobie lepiej od oczekiwań. Jeszcze pół roku temu OECD szacował, że globalny wzrost gospodarczy wyniesie 2,9 proc. W ostatniej, grudniowej prognozie OECD ocenia, że światowa gospodarka urośnie o 3,2 proc. w obecnym roku. Za lepszą od oczekiwań sytuację gospodarczą odpowiadają poprawa warunków finansowych i niższe od oczekiwanych wzrosty ceł, co stosunkowo korzystnie wpływa na handel międzynarodowy i inwestycje.
Spadek koniunktury w przemyśle chłodzi nastroje w Niemczech
Poprawa prognoz nie dotyczy jednak Niemiec. W przypadku tego kraju OECD obniżył swoje przewidywania. W tym roku PKB Niemiec urośnie o 0,3 proc, a w 2026 roku - o 1 proc. (wcześniejsze prognozy były trochę wyższe). Choć gospodarka Niemiec znajduje się w fazie ożywienia, to jest ono bardzo powolne. Wzrost o 0,3 proc. oznacza praktycznie stagnację gospodarczą, zwłaszcza w zestawieniu z recesją w dwóch poprzednich latach. Gospodarka Niemiec w trzecim kwartale nie zanotowała wzrostu w stosunku do drugiego kwartału, za co odpowiada m.in. spadek eksportu i stosunkowo niska konsumpcja.
W ostatnim czasie ekonomistów negatywnie zaskoczyły dane o koniunkturze w niemieckim przemyśle. Indeks PMI w listopadzie wyraźnie spadł z poziomu 49,6 do 48,2 pkt. W poprzednich miesiącach koniunktura w niemieckim przemyśle poprawiała się, a indeks zbliżał się do neutralnego poziomu 50 pkt. Wydawało się, że niemiecki przemysł powoli dostaje wiatru w żagle. Pozytywnie nastrajały np. dobre dane o sprzedaży samochodów (w październiku sprzedaż samochodów wzrosła o 7,8 proc.). Także wzrost pozwoleń na budowę świadczył o lepszych nastrojach w gospodarce i mógł być zwiastunem silniejszego popytu. Tymczasem spadek PMI chłodzi te nastroje.
Publikacja ostatnich wyników badań koniunktury zbiegła się z wypowiedzią szefa niemieckiego związku przemysłowego BDI. Peter Leibinger powiedział, że „gospodarka przeżywa najgłębszy kryzys od czasu powstania republiki federalnej, a rząd federalny nie reaguje z wystarczającą determinacją”. Związek BDI opublikował swoją prognozę, zgodnie z którą produkcja przemysłowa w Niemczech spadnie w tym roku o 2 proc. Wiosną prognozował spadek produkcji w 2025 r. o 0,5 proc.
Zapewne po części za wyniki przemysłu odpowiada dynamika handlu z USA. W pierwszej połowie wymiana handlowa wzrosła, gdyż przedsiębiorcy chcieli zdążyć przed wprowadzeniem ceł. Teraz natomiast następują spadki i odbijają się one na zamówieniach w przemyśle. S&P Global, który publikuje wyniki badań koniunktury ocenia, że "ekspansywna polityka fiskalna najpóźniej w pierwszej połowie 2026 r. zacznie przynosić efekty, stymulując popyt m.in. na maszyny dla budownictwa i sprzęt obronny”.
Poniżej krótkie podsumowanie najnowszych danych ekonomicznych z Polski i największych gospodarek świata.
Polska: Stopy procentowe w dół
Koniunktura w Polsce znajduje się 0,3 powyżej średniej z ostatnich pięciu lat. Według najnowszych prognoz OECD gospodarka Polski wzrośnie w 2025 r. o 3,3 proc., a w przyszłym roku o 3,4 proc. Spadająca inflacja, łagodzenie polityki pieniężnej i napływ funduszy europejskich będzie wspierał konsumpcję i inwestycje. Zagrożeniem dla wzrostu może być spowolnienie w strefie euro i światowym handlu, a także sytuacja geopolityczna. W ostatnim czasie Rada Polityki Pieniężnej podjęła decyzję o stopach procentowych, opublikowane zostały także indeksy koniunktury w przemyśle i usługach.
- RPP obniżyła główną stopę procentową do poziomu 4 proc. Krok ten był spodziewany, zwłaszcza po publikacji danych o wolniejszym od prognoz wzroście płac i danych o inflacji w listopadzie, która także była niższa od prognoz (2,4 proc.). Grudniowa obniżka jest już szóstą w 2025 r.. W tym roku stopa referencyjna spadła o 1,75 pkt proc. Ekonomiści mBanku przewidują, że w przyszłym roku RPP nadal będzie obniżać stopy i na koniec 2026 r. stopa referencyjna może wynieść 3 proc.
- Nastroje w przemyśle powoli się stabilizują po kilku miesiącach spadków. Obecnie indeks PMI znajduje się na poziomie 49,1 pkt. Indeks rośnie od czerwca, kiedy znalazł się na najniższym w tym roku poziomie 44,8. Co prawda wartość poniżej 50 wciąż oznacza pogorszanie się nastrojów względem poprzedniego miesiąca, jednak być może w grudniu wskaźnik przekroczy neutralny poziom 50 pkt.
Indeks nowych zamówień w przemyśle w listopadzie spadł, ale mniej niż w poprzednich miesiącach. Ceny wyrobów nie uległy dużym wahaniom, w odróżnieniu od października, kiedy odnotowano znaczny spadek cen mający na celu pobudzenie sprzedaży. Jak komentują analitycy S&P, „firmy pozostały optymistyczne co do wzrostu produkcji w ciągu najbliższych 12 miesięcy i zwiększyły zakupy surowców drugi miesiąc z rzędu”.
- Podobnie, jak w przypadku przemysłu, nastroje w usługach także są lepsze niż w poprzednich miesiącach. Publikowany przez Eurostat indeks, znalazł się na poziomie -2,4, w porównaniu do -3 w październiku.
Niemcy: gospodarka wzrośnie dzięki usługom
Koniunktura w Niemczech znajduje się 0,4 powyżej średniej z ostatnich pięciu lat. Na średni wynik w dużej mierze oddziałuje bardzo wysoki wzrost liczby mieszkań, na których budowę wydano we wrześniu pozwolenia. Generalnie ożywienie gospodarcze w Niemczech jest bardzo powolne. OECD przewiduje, że w 2025 r. gospodarka Niemiec urośnie o 0,3 proc., a Bank Światowy przewiduje wzrost o 0,2 proc. Niemiecka gospodarka mierzy się m.in. z wysokimi kosztami energii, spadkiem popytu na swoje produkty na najważniejszych rynkach, rosnącą rolą konkurencji z Chin i rosnącym protekcjonizmem USA. Spośród ostatnich danych zwracają uwagę dane o inflacji i bezrobociu.
- W listopadzie inflacja w Niemczech okazała się być nieco wyższa od prognoz. Ceny wzrosły o 2,6 proc, podczas gdy prognozy wynosiły 2,4 proc. Jeszcze latem inflacja wynosiła ok. 2 proc. Wzrost cen może utrudniać pobudzenie konsumpcji. OECD podkreśla, że aby przeciwdziałać inflacji Niemcy powinny zwiększyć liczbę wykwalifikowanych pracowników na rynku pracy, a także zmniejszyć bariery regulacyjne hamujące rozwój firm.
- W listopadzie stopa bezrobocia znalazła się na poziomie 6,7 proc. W Niemczech pojawiło się 624 tyś. ofert pracy, o 44 tyś. mniej niż przed rokiem. Popyt na pracę jest ograniczony. Niemiecki urząd pracy przewiduje, że bezrobocie w Niemczech przekroczy 3 mln osób na początku 2025 r. Niemieckie przedsiębiorstwa przemysłowe redukują zatrudnienie już od ponad dwóch lat. Zmniejszenie zatrudnienia może też mieć pozytywną stronę w postaci wzrostu wydajności, który w dłuższym okresie przełoży się na poprawę konkurencyjności.
- Według wstępnych danych sprzedaż detaliczna w Niemczech spadła w listopadzie o 0,2 proc. (w stosunku do poprzedniego miesiąca), podczas gdy prognozy wskazywały na nieznaczny wzrost. To kontynuacja trendu trwającego od początku 2025 r., czyli znacznego spowolnienia sprzedaży detalicznej w Niemczech.
- Usługi w Niemczech trzymają się mocniej niż przemysł i ciągną gospodarkę. Koniunktura w listopadzie spadła do poziomu 53,1 (54,6 w październiku), ale znajduje się na poziomie powyżej 50 pkt, co sygnalizuje poprawę względem poprzedniego miesiąca. Ograniczeniem dla rozwoju usług jest ostrożność konsumentów i słabość przemysłu. Generalnie to dzięki usługom gospodarka niemiecka w czwartym kwartale zanotuje przypuszczalnie wzrost. S&P ocenia, że bardzo skromny wzrost tego sektora w tym roku, szacowany na 0,4 procent, powinien znacznie przyspieszyć do ponad 1 procent w nadchodzącym roku.
USA: rosną zapasy w przemyśle
Koniunktura w USA znajduje się 0,1 pkt poniżej średniej z ostatnich pięciu lat. Dane o sytuacji gospodarczej w USA są jednak zaburzone przez brak publikacji wielu najnowszych danych z powodu shutdownu. Trudno zatem stwierdzić, w jakiej kondycji znajduje się aktualnie gospodarka USA. OECD ocenia, że w drugiej połowie 2025 r. wzrost gospodarczy w USA napędzany jest w mniejszym stopniu przez inwestycje w AI, a w większym przez konsumpcję. Według obecnych prognoz w tym roku gospodarka amerykańska wzrośnie o 2 proc. W ostatnim czasie pojawiły się dane dotyczące koniunktury w USA.
- Sytuacja w przemyśle poprawia się, choć wolniej niż w poprzednich miesiącach. Wskaźnik produkcji przemysłowej wzrósł, jednak spadł wskaźnik nowych zamówień. Zapasy firm wzrosły do poziomów niewidzianych w przeszłości (od 2007 r. odstępne są porównywalne dane). Wydaje się, że fabryki dużo produkują, jednak mają problemy ze sprzedaż towarów, za co odpowiada m.in. ograniczona konsumpcja i trudności w handlu międzynarodowym. Wzrost zapasów może zwiastować spadek produkcji w najbliższych miesiącach. Nastroje w przemyśle są jednak optymistyczne, na co wpływ mają m.in. spodziewane obniżki stóp procentowych, które powinny przełożyć się na większą dynamikę gospodarki.
- PMI w usługach nieco spadło w listopadzie do poziomu 54,1, jednak koniunktura w usługach jest wciąż lepsza niż w przemyśle.
Chiny: prognozy wzrostu w górę
Gospodarka Chin wygląda najsłabiej na tle poprzednich lat. Koniunktura znajduje się obecnie 0,45 pkt poniżej średniej. Na początku grudnia OECD podniosła swoją prognozę wzrostu PKB dla Chin na 2025 r. do 5 proc. (prognoza z czerwca wskazywała na 4,7 proc.). Chiny prowadzą ekspansywną politykę fiskalną, stymulującą konsumpcję, m.in. zrealizowały program wymiany samochodów i sprzętu AGD. Inwestycje są jednak niskie, a budownictwo mieszkaniowe nadal się kurczy. Ostatnio opublikowane zostały wskaźniki koniunktury w przemyśle i usługach.
- Indeks PMI w usługach spadł w porównaniu z październikiem do poziomu 52,1. Oznacza to pozytywną koniunkturę, lecz słabszą niż w poprzednim miesiącu. Popyt na usługi rośnie, także na rynkach zagranicznych. Poluzowanie ograniczeń handlowych na linii USA – Chiny przekłada się na wyższy eksport usług. Co prawda firmy z branży usług zmniejszają zatrudnienie, jednak wolniej niż w poprzednich miesiącach. Na rynku panuje wysoka presja cenowa, która obniża marże.
- Koniunktura w przemyśle pogorszyła się w listopadzie. Indeks PMI spadł do poziomu 49,9, poniżej neutralnej granicy 50 pkt. Przemysł w Chinach znajduje się w stagnacji. Co prawda zamówienia z zagranicy wzrosły w listopadzie wskutek poprawy relacji handlowych z USA, ale nie wpłynęło to istotnie na kondycję przemysłu.
