Początki superwizji sięgają końca XIX wieku. W tym okresie stanowiła ona „przestrzeń wsparcia i refleksji” (ang. supportive and reflective space) dla północnoamerykańskich pracowników socjalnych *. W wersji klinicznej superwizja wywodzi się z psychologii analitycznej: pierwsze, niesformalizowane spotkania grupowe, podczas których ich uczestnicy omawiali pomiędzy sobą swoją pracę z klientami, toczyły się w czasach Zygmunta Freuda w latach dwudziestych ubiegłego wieku. Z czasem poddawanie pracy profesjonalnej usystematyzowanej refleksji -zwanej superwizją- zaczęło zyskiwać uznanie także w innych dziedzinach: w pracy kuratorów sądowych, doradztwie zawodowym, szkolnictwie czy zawodach medycznych.**
Poddawanie swojej pracy superwizji ma szczególne znaczenie we wszystkich obszarach, w których ludzie pozostają w różnego rodzaju zależnościach, a wykonywana praca pociąga za sobą ryzyko niezrozumienia, niepowodzenia, braku przewidywalności, a w konsekwencji dużego emocjonalnego obciążenia.
Z tego względu warto, aby z profesjonalnej superwizji korzystały także osoby zarządzające zespołami – a więc liderzy.
Czym jest superwizja liderska?
Superwizja liderska to proces oparty na refleksji lidera nad własnym stylem pracy i zarządzania zespołem. To okazja do omówienia wyzwań z drugą, zaufaną osobą, profesjonalnie przygotowaną do pełnienia takiej roli od strony merytorycznej. Superwizja daje liderowi przestrzeń do omówienia bieżących wyzwań i przyjrzenia się im z innej perspektywy, a także możliwość przejrzenia się w oczach innej, bezstronnej osoby – czyli superwizora.
Poznaj program konferencji "Akademia Kobiet Liderek Przyszłości" >>
W czym może pomóc liderowi superwizja?
Badania naukowe potwierdzają, że dobrze poprowadzona superwizja może znacząco poprawić zdolność liderów do radzenia sobie z bieżącymi wyzwaniami – w szczególności z tymi, które rodzą stres i duże emocje, których przecież w codzienności biznesowej nie brakuje. A wysokie umiejętności w tym zakresie mają przełożenie na pracę całych zespołów i w konsekwencji na osiągane wyniki, również finansowe.
Profesjonalny superwizor może wesprzeć lidera w różnych obszarach. Na przykład takich jak:
1. Rozwój umiejętności emocjonalnych
Z badań wynika, iż superwizja liderska pomaga liderom rozwijać ich inteligencję emocjonalną **. Regularne sesje superwizyjne pozwalają liderom lepiej rozumieć swoje reakcje emocjonalne, identyfikować stresory, oraz opracowywać strategie radzenia sobie z nimi, a w konsekwencji lepiej zarządzać własnymi emocjami, co ma kolosalne znaczenie jeśli zarządzamy ludźmi.
2. Wsparcie w radzeniu sobie ze stresem
Podejmowanie trudnych decyzji, zarządzanie konfliktami w zespole czy realizowanie ambitnych celów organizacyjnych to obszary odpowiedzialności menadżerskiej, które zwykle wiążą się z dużą dawką stresu. Profesjonalny superwizor może wesprzeć lidera w identyfikacji źródeł stresu i opracowywaniu indywidualnych technik jego redukcji. To natomiast przekłada się poprawę dobrostanu menadżera – zarówno psychicznego jaki fizycznego.
3. Perspektywa zewnętrzna i feedback
Superwizja liderska dostarcza liderom cennej perspektywy zewnętrznej. Superwizorzy mogą pomóc liderowi przyjrzeć się jego wyzwaniom, stylowi pracy i podejmowania decyzji z szerszej perspektywy. Mogą pomóc dostrzec aspekty, które samemu trudno jest zauważyć. Dzięki reflektowaniu nad własnym stylem pracy oraz możliwości uzyskania życzliwej informacji zwrotnej menadżer samodzielnie rozwija świadomość swoich mocnych stron i obszarów do rozwoju.\
4. Rozwój umiejętności interpersonalnych
Efektywne przywództwo wymaga umiejętności budowania relacji oraz komunikacji z zespole. Superwizja pomaga liderom doskonalić te umiejętności, co przyczynia się do lepszego zrozumienia i zarządzania w relacjach zawodowych. Lepsze relacje zespołowe przekładają się z kolei na większe poczucie bezpieczeństwa psychologicznego w zespole, redukują poziom stresu, jednocześnie poprawiając efektywność pracy.
5. Wsparcie w kwestiach etycznych i moralnych
Liderzy często stają przed dylematami moralnymi i etycznymi, które bywają źródłem silnych emocji i stresu. Superwizja liderska dostarcza przestrzeni do omawiania tych wyzwań, co pomaga liderom podejmować świadome, przemyślane i zwykle lepsze decyzje. Wsparcie profesjonalnego superwizora wspiera liderów w działaniu zgodnie z ich własnymi wartościami, co redukuje stres, zwiększa satysfakcję z pracy i efektywność osobistą.
Jak znaleźć superwizora dla lidera?
Korzystanie z superwizji liderskiej jest w Polsce jeszcze mało popularne, więc wybór właściwego superwizora może być pewnym wyzwaniem. Poniżej podaję cztery wskazówki, które mogą być w tym zakresie przydatne.
- Relewantne doświadczenie: W pierwszej kolejności pomocne może być określenie zakresu, nad którym lider chciałby pracować, aby następnie poszukać superwizora z odpowiednim doświadczeniem i kompetencjami w zdefiniowanym wstępnie obszarze rozwoju. Wybierając superwizora warto zwrócić uwagę na to, aby doświadczenie zawodowe superwizora było dla osoby, która ma korzystać z superwizji, relewantne.
- Przygotowanie merytoryczne: Warto również zweryfikować przygotowanie merytoryczne danej osoby do pełnienia roli superwizora. Profesjonalny superwizor, poza relewantnym doświadczeniem zawodowym, powinien dodatkowo posiadać kwalifikacje uprawniające go do prowadzenia procesów rozwojowych – na przykład coachingowych lub mentoringowych, a także edukację w zakresie prowadzenia samej superwizji. Warto sprawdzić lub przynajmniej zapytać, czy powyższe kwalifikacje są podparte odpowiednimi certyfikatami lub akredytacjami. Ja przykładowo udostępniam klientom linki do uprawnień podanych na oficjalnej stronie organizacji akredytującej coachów i mentorów.
- Podejście: Dobry superwizor powinien umieć stworzyć przestrzeń do bezpiecznej rozmowy opartej na zaufaniu. Z tego względu warto umówić się na wstępne spotkanie, aby omówić potrzeby i sprawdzić, czy jest chemia oraz czy podejście superwizora odpowiada stylowi i preferencjom uczenia się superwizanta. Ja najczęściej umawiam się na krótkie spotkania online trwające 20-30 minut lub krótką rozmowę telefoniczną, aby także ze swojej strony móc się upewnić, że jestem osobą, która może wesprzeć konkretnego lidera w tematach, nad którymi chciałby się pochylić podczas spotkań superwizyjnych.
- Rekomendacje: Pomocne mogą być rekomendacje od innych liderów, którzy korzystali już z takiej formy wsparcia lub przejrzenie referencji na LinkedIn. Referencje mogą być przydatne w znalezieniu superwizora z udokumentowaną skutecznością w rozwoju osób na stanowiskach liderskich.
Rozważając wsparcie kluczowych osób w firmie w formie superwizji warto pamiętać o tym, że wsparcie rozwoju liderów jest inwestycją w przyszłość całej organizacji. Superwizje kształtują bardziej świadomych i efektywnych liderów, co w konsekwencji przekłada się na lepsze zarządzanie zespołami i wyniki. Poprzez rozwijanie inteligencji emocjonalnej, oferowanie wsparcia w trudnych sytuacjach, dostarczanie konstruktywnego feedbacku oraz wspieranie etycznych decyzji i zachowań, profesjonalna superwizja menadżerska przyczynia się do tworzenia bardziej efektywnych i zdrowych środowisk pracy. Natomiast sami liderzy, którzy korzystają z superwizji, są lepiej przygotowani do radzenia sobie z wyzwaniami, co przekłada się na ich sukces zawodowy i osobisty, a także satysfakcję z wykonywanej pracy oraz redukuje ryzyko wypalenia zawodowego.
Autorka: Małgorzata Warda – Praktyk biznesu z doświadczeniem na wysokich stanowiskach zarządczych w dużych firmach. Obecnie trenerka liderów, akredytowana mentorka biznesowa, executive coach oraz menadżeka programów talentowych i mentoringowych z międzynarodową akredytacją, certyfikowany superwizor i konsultant kryzysowy. Wyróżniona jako najlepszy executive coach i mentor biznesowy w Polsce oraz w zestawieniu „Top Executive Coaches in Warsaw”. Właścicielka firmy doradczo szkoleniowej Warda & Partners www.wardateam.com . Ma ponad 25 lat doświadczenia biznesowego w globalnych korporacjach w obszarze zarządzania zespołami oraz sprzedaży. Prowadzi autorskie szkolenia z obszaru kompetencji liderskich, mentoringowych i coachingowych. Absolwentka lingwistyki stosowanej, finansów i Execucutive MBA. Sprawdź profil autorki na LinkedIn https://www.linkedin.com/in/malgorzatawarda/
Źródła:
*Carroll Michael (2007) One More Time: What is Supervision. „Psychotherapy in Australia”
**Agnieszka Golczyńska-Grondas, Katarzyna Waniek (2022) Superwizja w jakościowych badaniach społecznych. O radzeniu sobie z trudnymi emocjami badających i badanych. „Przegląd Socjologii Jakościowej”