TFI, które wprowadziły specjalistyczne fundusze zamknięte oraz fundusze mieszane z tzw. serii antypodatkowej, wykorzystały obawy klientów i w krótkim czasie zdobyły znaczne aktywa. Teraz powiernicy liczą na drugą szansę, na przejęcie części pieniędzy z wygasających z końcem listopada bankowych lokat antypodatkowych.
Wprowadzenie podatku od zysków kapitałowych, zwanego potocznie podatkiem Marka Belki, byłego ministra finansów, przyczyniło się do szybszego rozwoju funduszy inwestycyjnych. Tuż przed wejściem w życie nowego obciążenia fiskalnego, fundusze zebrały rekordową — 3,2 mld zł — kwotę aktywów. Wykorzystały obawy klientów, którzy masowo zaczęli chronić oszczędności przed dodatkowym podatkiem. Aż 3 mld zł pochodziły od osób prywatnych.
Obecnie dużym powodzeniem cieszą się antypodatkowe fundusze zamknięte i mieszane. Powód? Do końca 2003 r. dochody ze sprzedaży papierów wartościowych nabytych w ofercie publicznej — w tym certyfikatów inwestycyjnych — zwolnione są z podatku od zysków kapitałowych.
Cztery z pięciu funduszy z serii antypodatkowych już odniosło wymierny sukces. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd wyraziła niedawno zgodę na uruchomienie kolejnego tego typu funduszu — Millennium FIZ Gwarantowany plus 20. Właśnie rozpoczęła się emisja certyfikatów tego funduszu. Z kolei Skarbiec TFI planuje w listopadzie drugą emisję funduszu antypodatkowego — Skarbiec-Obligacja Plus.
— Likwidacja Skarbca-Gwarancji 2002 zbiec się może w czasie z drugą emisją certyfikatów Skarbca-Obligacji Plus, którą chcielibyśmy przeprowadzić na jesieni tego roku. Sytuacja na europejskich giełdach ułożyła się w taki sposób, że Skarbiec-Gwarancja 2002 nie osiągnął oczekiwanego rezultatu inwestycyjnego. Niemniej wszystkim tym uczestnikom Skarbca-Gwarancji 2002, którzy zechcą zainwestować w certyfikaty drugiej emisji Skarbca-Obligacji Plus, zaproponujemy preferencyjną stawkę opłaty manipulacyjnej — mówi Andrzej Dorosz, prezes Skarbiec TFI.
Na drugą emisję nie zdecyduje się zaś Pioneer Pekao TFI, mimo że fundusz taką możliwość poważnie rozważał.
— Nie będziemy tworzyć tego typu produktów. Mamy bardzo dobrą sprzedaż jednostek funduszy otwartych. Kwestia podatkowa ma znaczenie psychologiczne. Tworzenie nowych funduszy pod presją podatkową powoduje, że będą one działać nawet krócej niż rok. Z punktu widzenia klienta efekt nie będzie wyraźnie widoczny. Fundusze te nie zarobią więcej, niż klient zarobiłby w funduszach otwartych. Z punktu widzenia instytucji to jest opłacalne. Towarzystwa, które zagapiły się, teraz będą starały się to jakoś odpracować, przejąć część pieniędzy z lokat bankowych. I pewnie im to się uda — mówi Krzysztof Lewandowski, dyrektor ds. strategii i rozwoju w Pioneer Pekao TFI.
Fundusze liczą teraz na przejęcie części pieniędzy z wygasających z końcem listopada bankowych lokat antypodatkowych.
TFI mają o co walczyć. Według szacunków, klienci indywidualni zdeponowali przed 1 grudnia 2001 roku na 12-miesięcznych lokatach 5-7 mld zł. Banki mają jednak własne plany pozostawienia pieniędzy w grupach kapitałowych. Nowy produkt antypodatkowy wraz z bankami GBG oraz BPH PBK szykuje np. CA IB TFI.
Zdaniem rynku TFI, czas dla specjalistycznych funduszy zamkniętych skończy się jesienią, później uplasowanie ich na rynku będzie już niemożliwe, ze względu na ograniczenie czasowe.
Podatek Marka Belki spowodował przewartościowanie sposobu lokowania oszczędności. Zwiększone zainteresowanie funduszami inwestycyjnymi to wynik popularności funduszy bezpiecznych.
Fiasko poniósł tylko jeden specjalistyczny fundusz zamknięty — Skarbiec-Nieruchomości I, zarządzany przez Skarbiec TFI. Pozostałe trzy subskrypcje funduszy zamkniętych — Pioneer Arbitrażowy, Skarbiec-Obligacja Plus, Millennium Arbitraż plus 20 oraz funduszu mieszanego Pioneer Obligacji 2 — kończyły się najczęściej przed ustalonym czasem, uzyskując górny pułap aktywów.
Fundusze, które umożliwiają uniknięcie podatku, są szansą na szybkie pozyskanie w krótkim czasie dużych aktywów.
Na koniec 2000 r. aktywa TFI wyniosły 6,56 mld zł i były wyższe o 108 proc. w porównaniu z 1999 r. Na koniec 2001 r. aktywa TFI wyniosły zaś 11,86 mld zł. Na koniec września 2002 r. stanowiły już 17,52 mld zł.