Przebywający w piątek w Budapeszcie szwedzki premier Ulf Kristersson oraz szef węgierskiego rządu Viktor Orban ogłosili uzupełnienie 14 użytkowanych przez Węgry myśliwców Gripen (modele C i D) o cztery kolejne samoloty (model C).
"Dzięki Gripenom Węgry posiadają jedne z najsilniejszych sił powietrznych w Europie" - uważa szef koncernu zbrojeniowego Saab Micael Johansson.
Węgierskie Gripeny uczestniczą m.in. w NATO-wskiej misji patrolowania przestrzeni powietrznej państw bałtyckich. Po 2026 roku maszyny mają przejść na własność Węgier, a Saab będzie wspierał flotę logistycznie i zapewniał jej modernizację do 2036 roku.
Szwedzkie myśliwce to sojusznicy
Koncern Saab dzięki długoletniej współpracy z Węgrami dostosował wykorzystywany przez Gripeny system do standardów NATO, dzięki czemu - na przykład - amerykańskie samoloty F-16 lub F-35 traktują szwedzkie myśliwce jako sojuszników, a piloci mogą ze sobą współpracować.
"Można powiedzieć, że Gripeny wstąpiły do NATO jeszcze przed Szwecją" - mówili przedstawiciele koncernu podczas wizyty reportera PAP w zakładach Saab w Linkoepingu (200 km na południowy-zachód od Sztokholmu).
Saab liczy, że wejście Szwecji do NATO otworzy przed firmą nowe możliwości, choć koncern po pełnowymiarowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę, produkujący również inny sprzęt wojskowy oraz amunicję, nie narzeka na brak klientów.
Rząd Szwecji zamówił ekspertyzę na temat możliwości przekazania Gripenów Ukrainie. Wnioski z dokumentu są na razie tajne.
Rozmowy jeszcze przed decyzją o przystąpieniu do NATO
Zawarta w 2001 roku szwedzko-węgierska umowa o leasingu pozwoliła na dostarczenie Węgrom pierwszych Gripenów w 2006 roku. Następnie umowa była przedłużana i rozszerzana. Rozmowy na temat przyszłości tego programu rozpoczęły się jeszcze przed decyzją Szwecji o przystąpieniu do NATO w 2022 roku.
Obecnie szwedzkie siły powietrzne posiadają 100 Gripenów modelu C, zamówiły kolejnych 60 modelu E. Czechy użytkują 14 Gripenów C, Tajlandia - 12, Południowa Afryka - 26 Gripenów, a Brazylia zamówiła 36 Gripenów E.
Parlament Węgier ma w poniedziałek jako ostatni w państwach NATO głosować nad ratyfikacją szwedzkiego wniosku o przyjęciu do Sojuszu.