Jak podał „New York Times”, Markowitz zmarł 22 czerwca na zapalenie płuc i sepsę w szpitalu w San Diego.
Markowitz był najbardziej znany jako ojciec nowoczesnej teorii portfela, którą przedstawił w 1952 roku w artykule opublikowanym przez „Journal of Finance”. Zerwał z tradycyjną analizą inwestycyjną, skupiając się na kombinacjach aktywów, a nie na poszczególnych papierach wartościowych.
Teoria „dramatycznie zmieniła sposób, w jaki zarządza się prawie całym bogactwem”, napisał Michael Litt, były dyrektor zarządzający w Morgan Stanley, w artykule z 2006 roku opublikowanym przez American Enterprise Institute z siedzibą w Waszyngtonie.
Markowitz dokonał także przełomowych prac w dziedzinie programowania matematycznego i symulacji komputerowych. Opracował Simscript, język używany do pisania oprogramowania symulacyjnego, i był współzałożycielem CACI International Inc. z Arlington w Wirginii w 1962 roku, aby świadczyć usługi i szkolenia związane z Simscript.
Amerykańskie Towarzystwo Badań Operacyjnych uhonorowało jego wkład w te dziedziny, a także teorię portfolio, przyznając mu w 1989 r. Nagrodę im. Johna von Neumanna w dziedzinie teorii. W następnym roku podzielił Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii z Mertonem H. Millerem i Williamem F. Sharpe'em za swoje pomysły dotyczące finansów.