Sporo zmian proponuje Ministerstwo Finansów (MF) w ryczałcie od dochodów spółek, zwanym estońskim CIT. Jego główną cechą – przypomnijmy – jest to, że podatku nie trzeba płacić tak długo, jak zyski są inwestowane, a nie przeznaczane np. na dywidendy. Skierowany do konsultacji projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma przyczynić się do większego niż dotychczas zainteresowania tą formą rozliczeń z fiskusem oraz usunięcia wątpliwości przy interpretacji niejasnych przepisów utrudniających ich stosowanie.
Decyzja o przejściu na ryczałt
Estoński CIT jest ryczałtem dobrowolnym i już ta kwestia ma być precyzyjniej uregulowana. Zasadą jest, że zainteresowani nim podatnicy powinni tę formę rozliczeń wybrać po zakończeniu roku podatkowego wraz z rozpoczęciem kolejnego. Według projektu zmieniona ustawa przesądzi, że spółka będzie mogła dokonać takiego wyboru również przed upływem przyjętego przez nią roku podatkowego.
– Obecne przepisy rodzą pytania, czy podatnik może zakończyć rok podatkowy wcześniej i rozpocząć nowy z estońskim CIT, czy raczej powinien dokonać takiego wyboru przed końcem poprzedniego roku podatkowego – mówi Katarzyna Kliszczewska, doradca podatkowy, kierownik zespołu ds. podatków bezpośrednich w kancelarii Taxeo Komorniczak i Wspólnicy.
Jan Markowicz, adwokat z kancelarii Russell Bedford, wyjaśnia, że po zmianach trzeba będzie zawiadomić urząd skarbowy o dokonanym wyborze do końca pierwszego roku opodatkowania według systemu estońskiego. Podpowiada, że podatnik powinien zamknąć księgi podatkowe przed upływem ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc przejścia na ryczałt oraz otworzyć pierwszego dnia miesiąca podlegania ryczałtowi.
Projektowana nowelizacja precyzyjniej określi też dochód podlegający estońskiemu CIT z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Nie będą do nich zaliczane w pełnej wysokości wydatki i odpisy amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, związane z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku, jeżeli są wykorzystywane wyłącznie na cele prowadzonego biznesu. W przypadku, gdy są używane także w innych celach, zwolnienie wyniesie 50 proc.
– Jednocześnie zaproponowano, że ciężar dowodu co do wykorzystywania składników majątku spółki wyłącznie na cele działalności gospodarczej będzie spoczywał na podatniku – zwraca uwagę Katarzyna Kliszczewska.
Konsekwencje ponoszenia wydatków na działalność niezwiązaną z prowadzoną działalnością gospodarczą będą analogiczne jak obecnie przewidziane dla wydatków stanowiących tzw. ukryte zyski.
– Podobnie bowiem połowa wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości związanych z używaniem składników majątku podatnika opodatkowanego estońskim ryczałtem będzie uznana za niezwiązaną z biznesem, jeżeli są one używane także do innych celów – podkreśla adwokat z Russell Bedford.
Inne terminy zapłaty
Jednak stosunkowo najwięcej zmian ma być wprowadzonych w regulacjach dotyczących zapłaty ryczałtu. Jego stawka wynosi 20 proc., a 10 proc. dla małych podatników i rozpoczynających działalność, zaś estońskiemu CIT podlega się przez cztery lata podatkowe. Skrócenie tego okresu wiąże się z zapłatą podatku z tytułu korekty wstępnej z końcem pierwszego miesiąca po ostatnim roku opodatkowania w tym systemie. Zgodnie z proponowaną nowelizacją obowiązek ten wygaśnie w całości po upływie co najmniej jednego pełnego czteroletniego okresu.
MF chce ponadto doprecyzować, kiedy podatnicy estońskiego ryczałtu, powstali w wyniku przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki niebędącej osobą prawną, powinni zapłacić podatek z racji takiej operacji.
– Projekt uściśla, że termin na złożenie zeznania oraz zapłatę podatku od dochodu z przekształcenia upłynie z końcem trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania estońskim CIT. Obecnie przepisy stanowią asumpt do rozważań, czy zamiarem ustawodawcy nie było zobowiązanie podatników do uiszczenia podatku na koniec trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po pierwszym roku opodatkowania ryczałtem – wyjaśnia Jan Markowicz.
Z aktualnych regulacji nie wynika, czy termin zapłaty przypada na koniec trzeciego miesiąca po pierwszym roku estońskiego opodatkowania czy po roku poprzedzającym pierwszy rok podlegania temu ryczałtowi. Projekt to precyzuje.
– W ustawie pojawi się przepis, że o sposobie przyjętego rozliczenia podatnik poinformuje w zeznaniu CIT-8 składanym do końca trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek – mówi przedstawicielka Taxeo Komorniczak i Wspólnicy.
Zwraca przy tym uwagę, że projektowana nowelizacja nie rozwiewa wątpliwości co do tego, kto i w jakim terminie powinien złożyć zeznanie zawierające taką informację.
– Spółka powstała z przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną złoży swój pierwszy CIT-8 po upływie pierwszego roku opodatkowania ryczałtem. Wcześniej bowiem podatnik będący osobą fizyczną nie składa takich zeznań. Aktualny przepis nakazuje więc, aby złożył on tzw. zerowy CIT-8, żeby móc poinformować o sposobie opodatkowania dochodu z przekształcenia – zauważa Katarzyna Kliszczewska.
Resort finansów zdecydował też o przedłużeniu terminu zapłaty estońskiego CIT z tytułu określonego dysponowania zyskiem. Obecnie podatnik, w przypadku podjęcia uchwały o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto, wypłaty zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy lub rozdysponowania dochodem z tytułu zysku netto po upływie szóstego miesiąca roku podatkowego, a przed rozpoczęciem kolejnego roku, z założenia pozostaje w zwłoce – jak wyjaśnia MF w uzasadnieniu do projektu – gdyż termin na zapłatę podatku mija w 20. dniu siódmego miesiąca roku podatkowego.
Kres zobowiązania wstecz
– Autor projektu zwrócił zatem uwagę na dość kuriozalny przepis. Powoduje on, że w razie podjęcia uchwały o podziale zysku w drugiej połowie roku podatkowego zobowiązanie wobec skarbówki powstaje wcześniej – czyli z końcem czerwca, jeśli rok ten pokrywa się z kalendarzowym – niż zdarzenie będące jego podstawą, jak na przykład przyjęcie uchwały we wrześniu tego samego roku. Ponieważ termin płatności podatku przypada najpóźniej w 20. dniu siódmego miesiąca roku podatkowego, to de facto automatycznie naliczane są odsetki od daniny, której termin płatności nastąpił jeszcze przed zdarzeniem związanym z obowiązkiem jego zapłaty – wyjaśnia adwokat z Russell Bedford.
– U podatnika powstaje bowiem od razu zaległość podatkowa – podkreśla Mikołaj Hewelt, adwokat, partner w kancelarii HWW Hewelt Wojnowski i Wspólnicy.
Resort chce to naprawić. Proponuje, aby ryczałt opłacano do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym: dokonano podziału lub pokrycia wyniku finansowego netto, wypłacono zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy lub rozdysponowano dochodem z tytułu zysku netto po zakończeniu opodatkowania ryczałtem.
– To usuwa istotny błąd legislacyjny, który nakładał na podatnika obowiązek świadczenia w przeszłości – komentuje Piotr Magda, radca prawny z kancelarii HWW Hewelt Wojnowski i Wspólnicy.
– Zmiana ta powinna umożliwić terminową zapłatę podatku i znosić obowiązek zapłaty odsetek – przyznaje Katarzyna Kliszczewska z Taxeo Komorniczak i Wspólnicy.
Zdaniem prawników, chociaż do w pełni przejrzystych i precyzyjnych przepisów o estońskim CIT droga jeszcze daleka, to próby podjęte w tym projekcie nowelizacji należy ocenić pozytywnie.