42 mln zł zablokowane na kontach firm. Prawie nikt się nie odwołał

W 2022 r. System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (STIR) wskazał szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) aż 50 tys. firm tzw. wysokiego ryzyka, które wykorzystują system bankowy do oszustw podatkowych. Za mocno podejrzanych o ten proceder szef KAS uznał 140 firm, blokując im na trzy miesiące 42 mln zł na 607 kontach bankowych. Uszczuplenia podatkowe oszacowano na 175 mln zł.

Dla porównania: w 2021 r. fiskus zablokował 70 mln zł na 791 kontach, a w 2020 r. 100 mln zł na 1 tys. rachunków.

Trudne życie oszusta

System STIR ruszył w połowie 2018 r. Jego zadaniem jest lustracja systemu bankowego w celu wykrywania transakcji służących wyłudzeniom podatku VAT i innym oszustwom podatkowym. W 2022 r. system monitorował 24,5 mln rachunków bankowych. Z tej puli zidentyfikował 50 tys. firm tzw. wysokiego ryzyka, najwięcej od początku istnienia STIR. Mimo największego kręgu podejrzanych pieniędzy zablokował najmniej (infografika).

— Dane świadczą o tym, że system STIR jest stosowany coraz szerzej do analityki przepływów bankowych pod kątem potencjalnych oszustw podatkowych. Bardzo ciekawe jest to, że mimo coraz większego kręgu firm tzw. wysokiego ryzyka znajdujących się pod lupą szefa KAS pieniędzy blokowanych na kontach jest coraz mniej. Wypływa z tego logiczny wniosek — oszustów i działań ukierunkowanych na wyłudzenia jest coraz mniej. To skutek odstraszania i uszczelniania systemu podatkowego w ostatnich latach i w Polsce, i w Unii Europejskiej. Ryzyko jest zbyt duże i wiele firm rezygnuje z takich działań. To pozytywne zjawisko dla całej gospodarki i uczciwego obrotu — mówi Przemysław Pruszyński, doradca podatkowy, dyrektor departamentu podatkowego Konfederacji Lewiatan.

Podobnie uważa Jerzy Martini, doradca podatkowy, ekspert w dziedzinie VAT.

— Wszystko wskazuje na to, że oszustom podatkowym jest coraz trudniej, a proceder jest coraz mniej opłacalny. System STIR lustruje transakcje bankowe bardzo szeroko i niewiele może się przed nim ukryć. Zmniejszające się z każdym rokiem blokady kont bankowych są dowodem na to, że uszczelnianie systemu podatkowego jest faktem — mówi Jerzy Martini.

„Wraz z coraz szerszym zastosowaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych, zwiększeniem zasobów wiedzy organów, a także zaostrzeniem kar za nadużycia podatkowe coraz trudniej jest prowadzić nieuczciwe działania. Niemniej chęć łatwego zarobku istnieje przez cały czas i próby oszustw podatkowych są podejmowane, w tym z wykorzystaniem sektora bankowego. W 2022 r. zaobserwowano tendencję spadkową w przeprowadzaniu jednorazowych transakcji między podmiotami dokonującymi wyłudzeń skarbowych, co przekłada się bezpośrednio na wysokość środków na zablokowanych rachunkach” — napisało PB biuro prasowe Ministerstwa Finansów.

Nie odwołują się nieuczciwi?

Przedstawione dane dotyczą blokad kont do 72 godzin i przedłużeń do trzech miesięcy (praktycznie wszystkie zostały przedłużone). Zaskakujące jest to, że niewiele firm, którym zablokowano konta, złożyło odwołanie. Na 607 rachunków zajętych w 2022 r. do szefa KAS złożono tylko 48 skarg na przedłużenie blokad do trzech miesięcy. Na 37 podtrzymanych decyzji do wojewódzkiego sądu administracyjnego wpłynęło tylko 16 odwołań. Sąd uchylił... jedną.

„Powyższa statystyka pokazuje, że działania w sprawach związanych z blokadami rachunków bankowych w zdecydowanej większości przypadków oceniane są przez sądy jako zasadne i prawidłowe” — komentuje biuro prasowe MF.

— Uczciwe firmy zawsze się odwołują i walczą o pieniądze, próbując znaleźć sprawiedliwość w sądach. Jeśli firmy, którym zablokowano pieniądze, niechętnie się odwołują, może to oznaczać, że decyzje o blokadzie były słuszne — dodaje Przemysław Pruszyński.