Czytelnictwo wspierają nie tylko humaniści, także programiści. Zjednoczyli się w olsztyńskiej spółce Literacka działającej w Olsztyńskim Parku Naukowo-Technologicznym. Dzieckiem tego mariażu jest portal CoDoCzytania.pl, na którym dostępny jest Wirtualny Księgarz – narzędzie służące do rekomendacji książek i Asystent Wydawniczy, którego zadaniem jest analiza tekstu. Dzięki algorytmom sztucznej inteligencji – z wykorzystaniem sieci neuronowych i metod przetwarzania języka naturalnego – zbierane są informacje, które pozwalają przyporządkować książkę do określonej kategorii, określić styl autora, przybliżyć jej treść i bohaterów, a także wyszukać najciekawsze pozycje spośród tysięcy wydawanych co roku.
Inteligentny juror
Program Fiona stworzony przez Literacką miał nawet udział w przyznawaniu Literackiej Nagrody Warmii i Mazur Wawrzyn. Oceniał zgodność książek z regulaminem konkursu i przynależność do gatunku literackiego. Wyniki analizy tekstu – cech fabuły, słów kluczowych, czasu i miejsc akcji, bohaterów, rodzaju narracji i oryginalności słownictwa – wspierały decyzję jurorów.
Projekt jest cały czas rozwijany dzięki dofinansowaniu przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu operacyjnego Inteligentny Rozwój. Nad algorytmami pracuje zespół literaturoznawców, językoznawców, kulturoznawców, bibliotekarzy, księgarzy oraz ekspertów od sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego.
Śladem bohaterów
Literacka pozyskała też fundusze europejskie na stworzenie platformy Plot on Spot, która w trakcie prac została przemianowana na Story Planet. To interaktywna literacko-filmowa mapa świata pozwalająca na podróżowanie śladami ulubionych bohaterów książek i filmów w realnym świecie. W ten sposób można np. zwiedzić Londyn w kadrach filmu o Harrym Potterze, Warszawę śladami „Króla” Szczepana Twardocha lub Nowy Jork – wędrując po ulubionych miejscach bohaterów filmowych. Twórcy aplikacji zapewniają, że przygotowali wiele ciekawostek o odwiedzanych miejscach, zabytkach i historii.
Projekt powstaje w Białostockim Parku Naukowo-Technologicznym. Twórcy zachęcają też do tworzenia własnych szlaków i wycieczek. Chętni będą mogli niedługo testować aplikację, zanim będzie ogólnodostępna.
Patrimonium – zabytki piśmiennictwa
Digitalizacja i udostępnienie najstarszych dzieł ze zbiorów Biblioteki Narodowej i Jagiellońskiej wzbogaciło bibliotekę cyfrową Polona o ponad milion – książek, czasopism, rękopisów, starodruków, map, rysunków, grafik, fotografii, pocztówek, nut i druków, które nie były dostępne na co dzień. Są wśród nich autografy najważniejszych pisarzy i poetów, rękopisy Fryderyka Chopina i Nowy Testament z VIII w. – najstarszy rękopis pergaminowy w Bibliotece Narodowej. Dzięki projektowi „Patrimonium – zabytki piśmiennictwa”, dofinansowanemu z funduszy programu operacyjnego Polska Cyfrowa, digitalizowane mogły być najcenniejsze zabytki polskiego piśmiennictwa. Mają więc do nich dostęp nie tylko naukowcy, lecz także wszyscy pasjonaci historii. W postaci cyfrowej można oglądać cymelia – najcenniejsze druki i rękopisy, które wymagają szczególnej ochrony i warunków przechowywania ze względów konserwatorskich, druki sprzed 1801 r., rękopisy, grafiki, rysunki, fotografie, mapy i egzemplarze archiwalne druków ulotnych sprzed 1946 r.
Nie tylko dla największych
Portal Polona Biblioteki Narodowej wymagał więc rozbudowy interfejsu graficznego i integracji systemów udostępniania obu bibliotek. Zabytki pochodzące z Biblioteki Jagiellońskiej zasilają także zbiory Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej.
Dzięki projektowi Patrimonium do zbiorów Polony trafiło także 90 e-booków wybieranych przez czytelników Biblioteki Narodowej. Bezpłatnie można pobierać m.in. powieści Michaiła Bułhakowa, Giovanniego Boccaccia, Oscara Wilde’a. Są też dzieła filozoficzne, literatura dziecięca, przygodowa, fantastyka, poezja, relacje z podróży, np. „Na szlaku Warszawa-Afryka-Warszawa: kartki z podróży motocyklem” Jana Masońskiego z 1932 r.
Dzięki dofinansowaniu z funduszy europejskich nowoczesny sprzęt do digitalizacji i udostępniania zbiorów bibliotecznych zyskała Zachodniopomorska Książnica Cyfrowa w Szczecinie i stała się jedną z najnowocześniejszych i najdostępniejszych bibliotek w Polsce.
Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014–20 pozyskała natomiast pieniądze na profesjonalne studio do nagrywania spotkań literackich.
Wszyscy zainteresowani mogą więc buszować po bibliotekach bez wychodzenia z domu.
