„Jeśli za dany okres rozliczeniowy kwota przysługujących odliczeń przekracza kwotę podatku należnego, państwa członkowskie mogą dokonać zwrotu lub przenieść nadwyżkę na okres następny, na ustalonych przez dane państwo warunkach. Państwa członkowskie mogą jednakże odmówić zwrotu lub przeniesienia, jeśli kwota nadwyżki jest niewielka”.
Z zasady neutralności podatku VAT dla podatników zdefiniowanej w I Dyrektywie i rozwiniętej w art. 17 VI Dyrektywy wynika prawo do odliczenia podatku naliczonego, które jest pomniejszeniem podatku należnego przypadającego do zapłaty w danym okresie rozliczeniowym. Art. 18 (4) reguluje sytuację, w której kwota podlegająca odliczeniu przewyższa kwotę podatku należnego. Nadwyżka taka podlega zwrotowi lub jest przenoszona na następny okres rozliczeniowy. Zasady ich dokonywania zależą od państw członkowskich.
Krzysztof Sachs – ekspert Ernst & Young
Ogólne sformułowanie tego przepisu zrodziło wątpliwości, czy powinien on być interpretowany jako pozwalający państwom członkowskim na bezterminowe odraczanie zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Kwestia ta była rozważana przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) w połączonych sprawach, pomiędzy Garage Molenheide BVBA i innymi a Belgią. W przygotowanej przez Adwokata Generalnego opinii stwierdza się m.in. że „art. 18 (4) pozwala zasadniczo państwom członkowskim na zastosowanie jednej z dwóch możliwości (...), mogą one dokonać natychmiastowego zwrotu, albo odroczyć go do końca następnego okresu rozliczeniowego. (...) Prawo przyznane podatnikowi na podstawie art. 18 (4) zabrania państwom członkowskim odroczyć dokonanie zwrotu na więcej niż jeden okres, a z pewnością na czas nieoznaczony”. Do identycznych wniosków doszedł ETS, gdy rozstrzygał prawo włoskich władz skarbowych do odraczania zwrotu poprzez wydawanie pięcioletnich obligacji skarbowych. Zdaniem ETS, poprzez wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym podatnicy wykazujący nadpłatę podatku za dany rok, otrzymują obligacje skarbowe zamiast zwrotu nadwyżki podatku VAT. Włochy nie wypełniły obowiązków wynikających z art. 17 i 18. Obowiązujące i projektowane przepisy ustawy o VAT w omawianej części są niezgodne zarówno z VI Dyrektywą, jak i ugruntowaną linią orzecznictwa ETS. Należy zatem spodziewać się licznych skarg do sądów administracyjnych w tej sprawie, których rozstrzygnięcie powinno być korzystne dla podatników.