Przybywającym do Polski obywatelom Ukrainy z pomocą idzie m.in. Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP). Federacja ogłosiła, że oferuje bezpłatne wsparcie dla wszystkich potrzebujących przy legalizacji dokumentów, zatrudnienia i organizacji pobytu w Polsce. Jednocześnie zwraca się do rządu z postulatami pilnego wprowadzenia ułatwień dla Ukraińców w dostępie do pracy na naszym rynku i edukacji.
FPP apeluje o pozwolenie na wjazd do Polski bez formalności rodzinom obywateli Ukrainy legalnie przebywających w naszym kraju. Ponadto postuluje: przygotowanie miejsc pracy i ułatwienie dostępu do rynku pracy, zwłaszcza w zakresie wymaganych formalności, wprowadzenie szybkich procedur nostryfikacji dyplomów (a tym samym łatwiejszy dostęp do pracy i wykonywania wyuczonych zawodów) oraz stworzenie platformy dla pracodawców zgłaszających potrzeby kadrowe dla obywateli Ukrainy w języku polskim i ukraińskim.
Od miesiąca sprawniej
Na razie pracodawcy muszą kierować się ogólnymi zasadami zatrudniania cudzoziemców, aczkolwiek część z nich od niedawna została uproszczona, co dotyczy także obywateli Ukrainy.
– W Polsce mieszka i pracuje ich już ponad milion, a możliwość podjęcia przez nich tutaj legalnej pracy i pobytu ułatwiła nowelizacja ustawy o zatrudnieniu cudzoziemców, która weszła w życie 29 stycznia – mówi Daniel Sola, dyrektor projektów międzynarodowych w agencji Trenkwalder.
Wyjaśnia, że większość obywateli Ukrainy posiada paszporty biometryczne, które umożliwiają bezwizowy wjazd do Polski na łącznie 90 dni w okresie 180 dni. Jest to prosta ścieżka dla osób, które nie mają wizy (umożliwiającej pobyt w Polsce na okres do jednego roku) ani innych dokumentów pobytowych, np. tzw. Karty Pobytu.
– Obywatel Ukrainy, który przyjedzie do Polski na podstawie paszportu biometrycznego, może zostać zatrudniony przez polskiego pracodawcę na podstawie oświadczenia o powierzeniu mu pracy. Procedury urzędowe rejestracji oświadczenia z reguły trwają nie więcej niż siedem dni. Procedura jest prosta, pracodawca może jej dokonać samodzielnie lub skorzystać z pomocy firm pośredniczących w zatrudnieniu – mówi Daniel Sola z Trenkwalder.
Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi umożliwia zatrudnienie obcokrajowców z sześciu państw, w tym Ukrainy, według uproszczonej procedury niewymagającej posiadania pozwolenia na pracę. Pracodawca musi taką deklarację złożyć w powiatowym urzędzie pracy (PUP) i odebrać ją po jego potwierdzeniu. Dokument może też być odebrany przez pełnomocnika. Z informacji serwisu nadzorowanego przez resort rozwoju (czyli biznes.gov.pl) wynika, że urzędy mogą mieć własne wytyczne co do trybu przyjmowania oświadczeń. Niektóre mogą wymagać wyłącznie składania ich online (np. w Warszawie) za pośrednictwem portalu praca.gov.pl, co zarazem jest najprostszą drogą. Natomiast przedsiębiorca zdecydowany przesłać pismo pocztą powinien zarazem wykupić usługę potwierdzenia jego odbioru, które będzie dowodem złożenia oświadczenia. Urząd skontaktuje się z firmą w przypadku konieczności uzupełnienia braków formalnych lub w sprawach dalszego procedowania.
Dokumenty dla urzędu pracy
Oświadczenie o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy należy złożyć przed podjęciem przez niego pracy, co jest możliwe dopiero wtedy, gdy urząd wpisze je do ewidencji. Do tego pisma należy dołączyć kilka dokumentów. Są to: dowód potwierdzający tożsamość podmiotu powierzającego pracę (w tym wypis z Krajowego Rejestru Sądowego lub innego rejestru) i oświadczenie o jego niekaralności, pełnomocnictwo w sprawach administracyjnych (jeśli przedsiębiorca osobiście nie załatwia sprawy) wraz z potwierdzeniem uiszczenia z tego tytułu opłaty w wysokości 17 zł, dokumenty podróży obcokrajowca oraz dowód zapłaty 30 zł za złożenie oświadczenia.
PUP ma na rozpatrzenie oświadczenia siedem dni roboczych od złożenia kompletu dokumentów, a 30 dni w przypadkach wymagających postępowania wyjaśniającego i dwa miesiące w sprawach szczególnie skomplikowanych.
Po wpisaniu przez PUP oświadczenia do ewidencji, pracodawca powinien poinformować pisemnie urząd o podjęciu (lub nie) pracy przez Ukraińca, z którym musi podpisać umowę przedstawioną mu wcześniej w zrozumiałym dla niego języku, na warunkach określonych w oświadczeniu. Ponadto, poza takimi obowiązkami jak np. zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (jeśli dany przypadek tego wymaga), ma też powinności wynikające z przepisów o cudzoziemcach, czyli np. przechowywania kopii dokumentu pobytowego.
W naszych fabrykach w Polsce zatrudniamy już około 1,2 tys. pracowników z Ukrainy. Część z nich przyjechała do pracy, zostawiając w ojczyźnie najbliższe rodziny. Oczywiście w sytuacji, gdy na terenie Ukrainy trwają działania wojenne, wszyscy niepokoją się o los swych krewnych. W tej sytuacji niezwykle ważne stało się zapewnienie naszym pracownikom profesjonalnej opieki psychologicznej. Ten problem może dotyczyć każdego pracodawcy, który zatrudnia Ukraińców, a trzeba pamiętać, że psychologów mówiących biegle po ukraińsku nie ma w Polsce zbyt wielu.
Bardzo ważne jest to, aby w obecnej sytuacji każdy ukraiński pracownik czuł wsparcie pracodawcy i wiedział, że może się do niego zwrócić ze swoimi problemami.
W większych firmach zatrudniających obcokrajowców ze Wschodu – także u nas – standardem jest już to, że software ma nie tylko polsko-, ale także ukraińskojęzyczną wersję. Pracodawca, który dotychczas nie zatrudniał Ukraińców, a chciałby to zrobić, powinien zadbać więc i o taką wersję oprogramowania.
Praca cudzoziemca jest legalna w okresie określonym w oświadczeniu, jednak maksymalnie może trwać on 24 miesiące, aczkolwiek nie w każdym przypadku. Według obecnych przepisów, gdy obywatel Ukrainy nie posiada wizy, a jedynie wspomniany paszport biometryczny, jest to jedynie 90 dni.
– Jeżeli pracodawca chce nadal go zatrudniać, cudzoziemiec powinien przed upływem 90 dni pobytu w Polsce wystąpić do urzędu wojewódzkiego o zezwolenie na pobyt i pracę, czyli o Kartę Pobytu. Okres oczekiwania na ten dokument to aktualnie od trzech miesięcy do nawet jednego roku, co zależy od terminu złożenia takiego wniosku. Jednak czekając na tę kartę cudzoziemiec może nadal legalnie pracować w firmie. Pod warunkiem, że ma zarejestrowane oświadczenie o powierzeniu pracy lub zezwolenie na pracę – wyjaśnia Daniel Sola.
Apele przedsiębiorców
– W trybie pilnym rząd powinien wdrożyć pakiet rozwiązań ułatwiających obywatelom Ukrainy wjazd do Polski, dostęp do pracy, edukacji, nauki języka, opieki zdrowotnej oraz zapewnić godne warunki życia – podkreśla Marek Kowalski, przewodniczący federacji.
Obecnie trudno przewidzieć, ilu obywateli naszego wschodniego sąsiada przybędzie do Polski. Jeszcze przed kilkoma dniami, według sondażu przeprowadzonego przez ukraińską Fundację Inicjatyw Demokratycznych, zamiar wyjazdu za granicę deklarowało 3 proc. Ukraińców, czyli ok. 1,5 mln osób mogło wyemigrować do Polski w poszukiwaniu schronienia i źródła utrzymania. Obecne szacunki mogą się zmienić z uwagi na ogłoszenie przez prezydenta Ukrainy pełnej mobilizacji. Zgodnie z nią terytorium kraju nie mogą opuścić mężczyźni w wielu 18-60 lat.
– Przeprowadziliśmy ankietę wśród pracowników zatrudnionych u naszych klientów na temat ich planów na najbliższe tygodnie. Ponad 300 osób od razu zadeklarowało, że zamierzają jak najszybciej ściągnąć do Polski swoje rodziny. Uruchomiliśmy już także wewnętrzną sieć wsparcia dla naszych pracowników pochodzących z Ukrainy i ich bliskich – mówi Łukasz Koszczoł, prezes firmy rekrutacyjnej Job Impulse.
Również Polskie Forum HR – Związek Pracodawców deklaruje gotowość do współpracy we wszelkich inicjatywach wsparcia zatrudnienia obywateli Ukrainy. Związek zapowiada pomoc przy poszukiwaniu miejsc pracy i legalizacji pobytu i pracy w Polsce, a także wsparcie dla działań rządu na rzecz usprawnienia związanych z tym procedur.
Po pomoc w procesie legalizacji dokumentów obywateli Ukrainy, ich zatrudnienia i organizacji pobytu w Polsce można zgłaszać się do Federacji Przedsiębiorców Polskich: telefon/viber: +48 734477773, +48 518218305, e-mail: [email protected].
Natomiast firma Job Impulse zapowiada, że pomoże w zdobyciu dokumentów niezbędnych do legalnego zatrudnienia, znalezieniu odpowiedniej pracy, a także w poszukiwaniu zakwaterowania. Po informacje można zwrócić się, pisząc na adres: [email protected].