Według raportu Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową rynek windykacji wierzytelności powstał w Polsce na początku lat 90. XX wieku, czyli w okresie transformacji gospodarki. Początkowo windykacji poddawane były długi przedsiębiorstw państwowych. W drugiej połowie lat 90. wzrosło zainteresowanie wierzytelnościami korporacyjnymi. Jednak prawdziwym przełomem dla rozwoju rynku windykacyjnego było powstanie przedsiębiorstw zajmujących się tzw. zarządzaniem wierzytelnościami konsumenckimi, czyli długami o niewielkiej wartości w ujęciu jednostkowym. Jako datę rozpoczęcia ich działalności wskazuje się rok 1998. Do 2003 r. odzyskiwanie przeterminowanych należności odbywało się jedynie w formie obsługi na zlecenie. Dopiero w 2003 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał orzeczenie potwierdzające brak konieczności uzyskania zgody zadłużonych na cesję wierzytelności. Wyrok ten i kolejne zmiany w prawie zapoczątkowały dynamiczny rozwój sprzedaży wierzytelności masowych, połączony z powstawaniem kolejnych firm windykacyjnych.
Zmieniło się też podejście do samej windykacji. Przestano ją postrzegać jako działalność opresyjną, kojarzoną z odzyskiwaniem należności przez wierzycieli pierwotnych i małe firmy, które szczęśliwie zniknęły z rynku, ale pozostawiły po sobie nie najlepszą reputację dla całego środowiska. Sami wierzyciele pierwotni zorientowali się, że windykacja długów wymaga wydzielenia w ramach przedsiębiorstwa sił i środków, natomiast firmy windykacyjne, wynajmowane de facto w ramach outsourcingu i skupione na zarządzaniu wierzytelnościami, radzą sobie z odzyskiwaniem należności zdecydowanie lepiej. Co istotne, branżę windykacji zdominowały firmy oparte na polskim kapitale, jak chociażby KRUK.
Na straży norm
Ćwierć wieku zmian na rynku wierzytelności i rozwoju technologii przyniosło też zmiany firmie KRUK. KRUK zaczynał w 1998 r. we Wrocławiu jako mała, kilkunastoosobowa firma. Obecnie Grupę tworzy szereg spółek w siedmiu krajach Europy, które oferują kompleksowy, nowoczesny i zintegrowany pakiet usług. Firma zajmuje się obsługą zadłużenia. Jak sama informuje – stoi na straży norm społecznych i prawnych nakazujących regulowanie zaciągniętych zobowiązań, zawsze okazując ludziom szacunek. Jej celem jest umożliwienie klientom, których sprawy obsługuje, spłaty zaległości w ratach, aby ułatwić im wychodzenie z długów.
Firma nie tylko zarządza wierzytelnościami, ale również prowadzi działalność edukacyjną. Jest między innymi pomysłodawcą i inicjatorem Dnia bez Długów, akcji społeczno-edukacyjnej, której celem jest nie tylko edukacja finansowa, ale też odczarowanie w mentalności społecznej wciąż wstydliwej i trudnej tematyki związanej z zadłużeniem. Od 2019 r. w serwisie dla klientów e-kruk.pl publikuje materiały informacyjne i edukacyjne na temat wychodzenia z długów, windykacji, zadłużenia komorniczego czy zasad oszczędzania. Sam serwis e-kruk.pl to platforma, dzięki której klienci KRUKA mogą spłacać zaległe należności i kontrolować postęp wychodzenia z zadłużenia. Jak wynika z informacji, już ponad 160 tys. użytkowników spłaca w ten sposób swoje zadłużenie.
Narzędzia dla polskich i zagranicznych klientów
To niejedyne narzędzie, jakie oferuje klientom KRUK. Na jego stronie głównej kruk.eu można znaleźć zestaw przydatnych kalkulatorów. To kalkulator budżetu domowego, kalkulator wydatków, kalkulator oszczędności i kalkulator tzw. poduszki finansowej. Wszystkie mają za zadanie pomagać w zarządzaniu budżetem osobistym.
Od 25 lat KRUK działa na rynku polskim, od 16 – w Rumunii i w obu tych krajach jest liderem branży zarządzania wierzytelnościami. Od 8 lat firma działa we Włoszech i w 1 połowie 2023 r. miała tam 16 proc. udziału w rynku zakupów, a 50 proc. w rynku wierzytelności detalicznych niezabezpieczonych. W Hiszpanii KRUK też jest obecny od 8 lat i w pierwszej połowie 2023 r. osiągnął tam 34 proc. udziału w rynku zakupów oraz 39 proc. w rynku wierzytelności detalicznych niezabezpieczonych.
Zagraniczna działalność pozwoliła też firmie na wysoki poziom dywersyfikacji środków. 61 proc. aktywów w postaci portfeli wierzytelności jest poza Polską.
Najwięksi na świecie
Efekt działalności KRUKa widać w rozliczeniach. W pierwszym półroczu 2023 r. pod kątem zysku netto KRUK jest największą spółką windykacyjną na świecie spośród spółek z branży zarządzania wierzytelnościami, które są notowane na światowych giełdach. Tylko na koniec I półrocza 2023 roku zysk netto KRUKa wyniósł 528 mln zł. Bezpośredni konkurent polskiej spółki, który zajął drugie miejsce w rankingu, wypracował zaledwie 185 mln zł zysku netto.
Warto dodać, że zysk netto Grupy KRUK za 3 kwartały 2023 wyniósł 757 mln zł, więcej o 12 proc. w porównaniu do analogicznego okresu 2022 roku, a spłaty z portfeli nabytych wyniosły 2,3 mld zł, wyższe o 19 proc. w porównaniu rok do roku.
Tyle wyniósł zysk netto Grupy KRUK za 3 kwartały 2023 r.
Spośród 8 spółek notowanych na giełdach światowych w branży zarządzania wierzytelnościami wartość giełdowa KRUKa (kapitalizacja rynkowa) jest największa i wynosi 8,9 mld zł. Wartość rynkowa drugiego największego konkurenta to 3,9 mld zł. KRUK jest jednocześnie jedną z najmniej zadłużonych firm windykacyjnych na świecie ze wskaźnikami (2,0x dług finansowy netto do EBITDA gotówkowa oraz 1,2x dług finansowy netto do kapitału własnego).
Jednocześnie KRUK jest jedną z najbardziej doświadczonych firm w Europie pod kątem nabywania i windykacji portfeli wierzytelności. W ciągu 25 lat firma kupiła łącznie 1742 portfeli o wartości nominalnej w wysokości ponad 113,5 mld zł. Zainwestowała też niemal13,8 mld zł, a zwrot z tych inwestycji przyniósł do końca września 2023 r. ponad 18 mld zł.
Jak widać, KRUK jest odpowiedzialną i stabilną firmą kierującą się zasadami szacunku wobec klientów i kodeksem dobrych praktyk. Potwierdza to jego przynależność do organizacji biznesowych, m.in. Związku Przedsiębiorców Finansowych w Polsce, Konfederacji Lewiatan, czy organizacji międzynarodowych. Do tego dochodzi 25-letnie doświadczenie, które pozwoliło firmie ułatwić wyjście z zadłużenia ponad trzem milionom Polaków.