Polskie firmy tworzą ponad 72 proc. naszego PKB, a największy udział w tej grupie mają mikro i małe przedsiębiorstwa. To właśnie w tej grupie, na reprezentatywnej próbie 400 pracodawców, Konfederacja Lewiatan przeprowadziła w lutym 2023 r. badanie. Zadała pytania dotyczące kryzysu energetycznego, a odpowiedzi dostała raczej optymistyczne.
Popyt gaśnie, co z cenami?
Rok po pełnoskalowym ataku Rosji na Ukrainę ok. 45 proc. polskich mikro i małych firm ocenia swoją sytuacją jako raczej dobrą lub zdecydowanie dobrą, a 25 proc. jako „ani dobrą, ani złą”. W obliczu kryzysu energetycznego i kilkunastoprocentowej inflacji ponad 80 proc. mikro- i małych firm nadal widzi możliwość i chce przełożyć podwyższone koszty działalności związane z energią na konsumenta. Czy to przekonanie jest uzasadnione?
„Takie zachowanie jest możliwe wyłącznie podczas wzmożonego popytu, a ten na początku 2023 r. wyraźnie gaśnie. Wraz z osłabieniem konsumpcji możliwość przekierowania podwyższonych kosztów na konsumenta prawdopodobnie dla większości firm stanie się niemożliwa” – uważają eksperci Konfederacji Lewiatan.
Jest chęć oszczędzania
Z badania Lewiatana wynika, że wzrost cen energii skłania większość firm do działań ograniczających zużycie, ale głównie w krótkim terminie i na zasadzie punktowych inwestycji. Poszukiwane przez firmy rozwiązania obejmują wykorzystanie alternatywnych źródeł energii (41 proc.) i zwiększenie efektywności energetycznej (40 proc.). Jednocześnie za wprowadzeniem innowacji opowiada się 76 proc. przedsiębiorców.
Najchętniejsze do działania są firmy z branży farmaceutycznej i motoryzacyjnej, a najmniej chętne z budowlanej, inżynierii lądowej, IT i technologicznej.
Węgiel nie jest rozwiązaniem
Z badania Lewiatana wynika, że mikro i małe firmy zdają sobie sprawę z konieczności wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski i jednocześnie rozumieją, że węgiel nie jest dobrym elementem takiej strategii. W przeważającej większości (63 proc.) uważają, że rozwiązaniem jest odpowiedni miks, dywersyfikacja dostaw i zachęty do rozwoju zielonej energii. Na węgiel stawiałoby jedynie 12,8 proc. badanych.
Niepokoi jednocześnie relatywnie mała wiedza firm na temat zielonych inwestycji. Ponad 60 proc. mikro i małych przedsiębiorców nie ma pojęcia, do czego ma zastosowanie zasada 10h (oznacza, że odległość turbin wiatrowych od zabudowań musi wynosić przynajmniej dziesięciokrotność wysokości wiatraków), a ponad 40 proc. nie zna pojęcia zielone finansowanie.
„To może świadczyć o tym, że polski przedsiębiorca nawet jak wie, że węgiel zanieczyszcza środowisko, to nie widzi możliwości zastosowania alternatywnych źródeł we własnym zakresie i nie jest mu znane prawo, jakie obowiązuje dla tych alternatywnych źródeł energii” – piszą eksperci Lewiatana.
Gotowi na kolejne szoki
Według Lewiatana kryzys energetyczny ma jednak również dobrą stronę.
„Przyśpieszył proces odchodzenia od „brudnych” paliw. Zmobilizował instytucje na poziomie unijnym do poszukiwania innych, lepszych rozwiązań. Wydaje się, że jako Europa wychodzimy z kryzysu silniejsi, zjednoczeni i w większym stopniu przygotowani na kolejne szoki makroekonomiczne” – uważają eksperci Konfederacji Lewiatan.