Niełatwa egzekucja z majątku wspólników

Taka odpowiedzialność dotyczy przede wszystkim wspólników spółki jawnej. Odpowiedzialność ta ma charakter subsydiarny i oznacza, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika tylko wtedy, gdy okaże się, że egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. O bezskuteczności egzekucji można mówić co do zasady wtedy, kiedy spółka nie ma żadnego majątku, z którego wierzyciel mógłby być zaspokojony.

Wierzyciel, w celu wyegzekwowania należności od wspólnika spółki, powinien skorzystać z uprawnienia, jakie daje art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego. Przewiduje on, że w przypadku uzyskania przez wierzyciela tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce osobowej sąd może nadać klauzulę wykonalności również przeciwko wspólnikowi tej spółki, ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna.

Ciężar wykazania bezskuteczności egzekucji w tym przypadku obciąża wierzyciela, a głównym dowodem wykazania tej okoliczności jest prawomocne postanowienie komornika w przedmiocie umorzenia egzekucji. Jednak w niektórych przypadkach samo postanowienie o umorzeniu egzekucji może okazać się niewystarczające. Sądy zwracają obecnie dużą uwagę na to, czy w treści postanowienia znajduje się wzmianka o nieskutecznym podjęciu przez komornika działań w stosunku do wszelkich i konkretnych składników majątkowych dłużnej spółki.

Bezskuteczność egzekucji wierzyciel może również wykazać innym dokumentem urzędowym lub dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym — przykładowo może nim być wykaz majątku złożony przez spółkę przed wszczęciem egzekucji. Należy również wiedzieć, że według aktualnego orzecznictwa samo ogłoszenie upadłości nie jest wystarczające do przyjęcia bezskuteczności egzekucji spółki jawnej.

Egzekucja z majątku wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki obwarowana jest zatem wieloma restrykcjami. Aby sprawnie i skutecznie odzyskać wierzytelności od niewypłacalnej spółki, już na etapie wniesienia pozwu przeciwko spółce należy opracować strategię egzekucji. Warto przede wszystkim rozważyć możliwość jednoczesnego pozwania wspólników wraz ze spółką. Rozwiązanie to nie tylko pozwala na zmniejszenie kosztów postępowania, ale również umożliwia uzyskanie klauzuli wykonalności nie tylko na wskazanego w tytule egzekucyjnym wspólnika spółki, ale również na jego małżonka. Według uchwały Sądu Najwyższego z 12 maja 2005 r., nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi wspólnika nie będzie możliwe, gdy wierzyciel zdecyduje się na pozwanie samej spółki i uzyskanie przeciwko niej tytułu egzekucyjnego, opatrzonego klauzulą wykonalności zgodnie z art. 7781 k.p.c. (sygn. III CZP 21/05).